Ira Sprague Bowen

Ira Sprague Bowen (ur. 21 grudnia 1898 w Seneca Falls w Hrabstwie Seneca, zm. 6 lutego 1973 w Los Angeles) – amerykański astronom i astrofizyk, którego wyjaśnienia silnych zielonych linii emisyjnych w widmie mgławic przyczyniło się do postępu w badaniu składu gwiazd i przestrzeni międzygwiazdowej.^[1]

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Houghton Seminary i Oberlin College. Pracował na California Institute of Technology, gdzie był asystentem Roberta Millikana. Wykładał tam fizykę oraz prowadził badania nad promieniowaniem kosmicznym, ale jego rozprawa doktorska dotyczyła strat ciepła podczas parowania wody z jezior.

Prowadzone przez niego badania nad widmami UV zjonizowanych atomów pozwoliły zdementować hipotezę o występowaniu pierwiastka nebulium. Przypisywane hipotetycznemu pierwiastkowi linie Bowen zidentyfikował jako linie wzbronione podwójnie zjonizowanych atomów tlenu ^[2].

W 1938 roku skonstruował przecinacz obrazu - urządzenie dzielące obraz gwiazdy na „plasterki”, poprawiające efektywność spektrografu szczelinowego.

W czasie II wojny światowej pracował w Jet Propulsion Laboratory nad projektem związanym z bronią rakietową. Po wojnie był dyrektorem Mount Wilson Observatory (w latach 1946-1948), a także Obserwatorium Palomar (1948-1964).

Wyróżnienia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Medal Henry'ego Drapera (1942)
Bruce Medal (1957)
Henry Norris Russell Lectureship (1964)
Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1966)

Jego imieniem nazwano:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Encyklopedia Britannica. T. XXI. Poznań: Kurpisz, 2006, s. 26. ISBN 978-83-60563-25-0.
↑ I. S. BOWEN. The Origin of the Nebulium Spectrum. „Nature”. 120, s. 473, 1 października 1927. DOI: 10.1038/120473a0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Strona Bruce Medal (ang.)

[1] Encyklopedia Britannica. T. XXI. Poznań: Kurpisz, 2006, s. 26. ISBN 978-83-60563-25-0.

[2] I. S. BOWEN. The Origin of the Nebulium Spectrum. „Nature”. 120, s. 473, 1 października 1927. DOI: 10.1038/120473a0.

[1]

[2]

XIX wiek	1898: Simon Newcomb 1899: Arthur Auwers 1900: David Gill
XX wiek	1902: Giovanni Schiaparelli 1904: William Huggins 1906: Hermann Karl Vogel 1908: Edward Charles Pickering 1909: George William Hill 1911: Henri Poincaré 1913: Jacobus Kapteyn 1914: Oskar Backlund 1915: William Wallace Campbell 1916: George Ellery Hale 1917: Edward Emerson Barnard 1920: Ernest William Brown 1921: Henri-Alexandre Deslandres 1922: Frank Watson Dyson 1923: Benjamin Baillaud 1924: Arthur Stanley Eddington 1925: Henry Norris Russell 1926: Robert Grant Aitken 1927: Herbert Hall Turner 1928: Walter Sydney Adams 1929: Frank Schlesinger 1930: Max Wolf 1931: Willem de Sitter 1932: John S. Plaskett 1933: Carl Charlier 1934: Alfred Fowler 1935: Vesto Slipher 1936: Armin Leuschner 1937: Ejnar Hertzsprung 1938: Edwin Hubble 1939: Harlow Shapley 1940: Frederick Seares 1941: Joel Stebbins 1942: Jan Hendrik Oort 1945: Edward Arthur Milne 1946: Paul Merrill 1947: Bernard Lyot 1948: Otto Struve 1949: Harold Spencer Jones 1950: Alfred Joy 1951: Marcel Minnaert 1952: Subrahmanyan Chandrasekhar 1953: Harold Babcock 1954: Bertil Lindblad 1955: Walter Baade 1956: Albrecht Unsöld 1957: Ira Sprague Bowen 1958: William Wilson Morgan 1959: Bengt Strömgren 1960: Wiktor Ambarcumian 1961: Rudolph Minkowski 1962: Grote Reber 1963: Seth Barnes Nicholson 1964: Otto Heckmann 1965: Martin Schwarzschild 1966: Dirk Brouwer 1967: Ludwig Biermann 1968: Willem Jacob Luyten 1969: Horace Babcock 1970: Fred Hoyle 1971: Jesse Greenstein 1972: Iosif Szkłowski 1973: Lyman Spitzer 1974: Martin Ryle 1975: Allan Rex Sandage 1976: Ernst Öpik 1977: Bart Bok 1978: Hendrik Christoffel van de Hulst 1979: William Fowler 1980: George Herbig 1981: Riccardo Giacconi 1982: Margaret Burbidge 1983: Jakow Borysowicz Zeldowicz 1984: Olin Wilson 1985: Thomas George Cowling 1986: Fred Whipple 1987: Edwin Salpeter 1988: John Gatenby Bolton 1989: Adriaan Blaauw 1990: Charlotte Moore Sitterly 1991: Donald Osterbrock 1992: Maarten Schmidt 1993: Martin Rees 1994: Wallace Sargent 1995: James Peebles 1996: Albert Whitford 1997: Eugene Parker 1998: Donald Lynden-Bell 1999: Geoffrey Burbidge 2000: Raszyd Siuniajew
XXI wiek	2001: Hans Bethe 2002: Bohdan Paczyński 2003: Vera Rubin 2004: Chūshirō Hayashi 2005: Robert P. Kraft 2006: Frank Low 2007: Martin Harwit 2008: Sidney van den Bergh 2009: Frank H. Shu 2010: Gerry Neugebauer 2011: Jeremiah P. Ostriker 2012: Sandra Faber 2013: James Gunn 2014: Kenneth Kellermann 2015: Douglas N. C. Lin 2016: Andrew Fabian 2017: Nicholas Scoville 2018: Timothy Heckman 2019: Martha Haynes 2020: nie przyznano 2021: Bruce Elmegreen 2022: Ellen Gould Zweibel

XIX wiek	1886: Samuel Pierpont Langley 1888: Edward Charles Pickering 1890: Henry Augustus Rowland 1893: Hermann Karl Vogel 1899: James Edward Keeler
XX wiek	1901: William Huggins 1904: George Ellery Hale 1906: William Wallace Campbell 1910: Charles Greeley Abbot 1913: Henri-Alexandre Deslandres 1915: Joel Stebbins 1916: Albert Abraham Michelson 1918: Walter Sydney Adams 1919: Charles Fabry 1920: Alfred Fowler 1921: Pieter Zeeman 1922: Henry Norris Russell 1924: Arthur Stanley Eddington 1926: Harlow Shapley 1928: William Hammond Wright 1931: Annie Jump Cannon 1932: Vesto Slipher 1934: John S. Plaskett 1936: Charles E. Mees 1940: Robert W. Wood 1942: Ira Sprague Bowen 1945: Paul Merrill 1947: Hans Bethe 1949: Otto Struve 1951: Bernard Lyot 1955: Hendrik Christoffel van de Hulst 1957: Horace Babcock 1960: Martin Schwarzschild 1963: Richard Tousey 1965: Martin Ryle 1968: Bengt Edlén 1971: Subrahmanyan Chandrasekhar 1974: Lyman Spitzer 1977: Arno Penzias i Robert Woodrow Wilson 1980: William Wilson Morgan 1985: Joseph H. Taylor Jr. 1989: Riccardo Giovanelli i Martha P. Haynes 1993: Ralph Alpher i Robert Herman 1997: Bohdan Paczyński
XXI wiek	2001: R. Paul Butler i Geoffrey Marcy 2005: Charles L. Bennett 2009: Neil Gehrels 2013: William J. Borucki 2017: Barry Barish i Stanley E. Whitcomb 2021: Sheperd Doeleman i Heino Falcke