Język tabaru
| Obszar |
wyspa Halmahera (Moluki Północne, Indonezja) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
15 tys. (1991)[1] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | tby | ||
| IETF | tby | ||
| Glottolog | taba1263 | ||
| Ethnologue | tby | ||
| BPS | 0783 0 | ||
| WALS | tbr | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język tabaru (lub tobaru)[1][2][3] – język zachodniopapuaski używany na wyspie Halmahera w archipelagu Moluków w Indonezji. Jego zasięg geograficzny obejmuje kecamatany Ibu, Jailolo i Oba w północnej części wyspy. Należy do grupy języków północnohalmaherskich[1].
C.L. Voorhoeve (1988) oszacował, że ma 10–15 tys. użytkowników[4]. Dzieli się na wzajemnie zrozumiałe dialekty – adu i nyeku (kolejno „nizinny” i „górski”[5]), przy czym głównym dialektem jest dialekt północny[1]. Ludność Tabaru w rejonie miejscowości Tuada (na południe od Jailolo) wykształciła swój własny dialekt, odrębny od odmiany z dorzecza Ibu (uważanego za ojczyznę Tabaru)[6]. W użyciu jest także lokalny malajski wraz z językiem indonezyjskim[1]. Pobliskie języki to gamkonora, sahu i waioli[7].
Posługuje się nim grupa etniczna Tabaru. Wśród samych użytkowników preferowana jest forma Tabaru, natomiast nazwą Tobaru posiłkują się inne społeczności językowe[8]; tej drugiej używa również Voorhoeve w swoich pracach[4][9].
Pewne informacje nt. tego języka (materiały gramatyczne i tekstowe) wydał J. Fortgens w 1928 roku (Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch)[10]. Powstała też literatura religijna (przekład Biblii, pieśni)[11]. Kolejne badania prowadził od 1988 r. E.A. Kotynski wraz z żoną[12]. W tym okresie sporządzono opracowanie dot. fonologii i morfologii (Tabaru phonology and morphology, 1988[13]) oraz podręcznik językowy (Nou, Pomakata-tabaru, 1991[14]). Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tabaru, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-02-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-11] (ang.).
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: Tabaru. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-07)]. (ang.).
- ↑ Andrew Dalby: Dictionary of Languages: The definitive reference to more than 400 languages. London: A & C Black, 2004, s. 621. ISBN 978-1-4081-0214-5. OCLC 842286334. [dostęp 2022-09-09]. (ang.).
- ↑ a b Voorhoeve 1988 ↓, s. 188.
- ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 145.
- ↑ van Fraassen 1980 ↓, s. 110.
- ↑ Barbara F. Grimes, Richard S. Pittman, Joseph Evans Grimes: Ethnologue: Languages of the World. Wyd. 12. Dallas, Texas: Summer Institute of Linguistics, 1992, s. 598, 610. ISBN 978-0-88312-815-2. OCLC 27019605. (ang.).
- ↑ Kotynski 1988 ↓, s. 146.
- ↑ Voorhoeve 1983 ↓, s. 16.
- ↑ J. Fortgens. Grammaticale aantekeningen van het Tabaroesch, Tabaroesch volksverhalen en raadsels. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië”. 84, s. 300–544, 1928. [dostęp 2022-09-26]. (niderl.).
- ↑ Voorhoeve 1988 ↓, s. 189.
- ↑ Kotynski 1995 ↓, s. 1.
- ↑ Kotynski 1988 ↓.
- ↑ Jorriece Dimayu, Janet Kotynski, Edward A. Kotynski, Yosias Palangi, Alwina Tjiwili: Nou, Pomakata-tabaru = Mari, kita berbicara dalam bahasa Tabaru = Letʼs speak Tabaru. Ambon: Universitas Pattimura/Summer Institute of Linguistics, 1991. ISBN 979-8132-14-9. OCLC 27064123. (indonez. • ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Christiaan F. van Fraassen: Types of sociopolitical structure in North Halmaheran history. W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat: konsep dan strategi penelitian. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1980, s. 87–150. OCLC 7407482. (ang.).
- Edward A. Kotynski. Tabaru phonology and morphology. „Work Papers of the Summer Institute of Linguistics, University of North Dakota Session”. 32 (1), s. 143–216, 1988. DOI: 10.31356/silwp.vol32.06. ISSN 0361-4700. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
- Edward A. Kotynski: Glottal stop and the nasal prefix in Tabaru and other North Halmaheran languages. W: Wyn D. Laidig (red.): Descriptive Studies in Languages of Maluku. Cz. II. Jakarta: Universitas Katolik Indonesia Atma Jaya, 1995, s. 1–17, seria: NUSA: Linguistic Studies of Indonesian and Other Languages in Indonesia 38. OCLC 770431580. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve: The Non-Austronesian Languages in the North Moluccas. W: E.K.M. Masinambow (red.): Halmahera dan Raja Ampat sebagai kesatuan majemuk: studi-studi terhadap suatu daerah transisi. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1983, s. 13–40, seria: Buletin LEKNAS. Vol. II. No. 2. OCLC 23557257. (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve: The languages of the North Halmaheran stock. W: Papers in New Guinea linguistics. No. 26. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1988, s. 181–209, seria: Pacific Linguistics A-76. DOI: 10.15144/PL-A76.181. ISBN 0-85883-370-0. OCLC 220535054. (ang.).
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Galela-Loloda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 25, Dallas: SIL International, 2022 [dostęp 2022-09-27] (ang.).