Jedwabny szlak

Jedwabny szlak w I wieku n.e.

Mapa głównej trasy Jedwabnego Szlaku

Jedwabny szlak – dawna droga handlowa łącząca Chiny z Bliskim Wschodem i Europą. Szlak miał długość ok. 12 tys. km i był wykorzystywany od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e., kiedy to przestał mieć znaczenie na skutek odkrycia drogi morskiej do Chin (ok. 1650 r.). Znaczenie szlaku zmalało w VI wieku n.e., ze względu na napływ ludów tureckich do Azji Środkowej.

Nazwa

Termin Seidenstrasse (po niem. droga jedwabna) został po raz pierwszy użyty przez niemieckiego podróżnika i geografa Ferdinanda von Richthofena w 1877. Jedwab nie był jednak jedynym (ani nawet głównym) towarem transportowanym tym szlakiem.

Przebieg

Jedwabny szlak prowadził z Xi’an, dawnej stolicy Chin, przez Lanzhou do oazy Dunhuang, gdzie rozdzielał się na szlak główny (północny) i południowy. Droga północna prowadziła wzdłuż krańca Tienszanu, wzdłuż północnego skraju pustyni Takla Makan, przez oazy Hami, Turfan, Korla, Kucza i Aksu do Kaszgaru. Istniał też wariant jeszcze bardziej północny – z Hami biegnący na północ od Tienszanu przez Ałmałyk, Bałasagun, Taszkent, Samarkandę i Bucharę. Droga południowa wiodła przez Czarklik, Czerczen, Niję, Keriję, Hoten i Jarkend do Kaszgaru.

Z Kaszgaru istniało wiele dalszych szlaków, m.in. przez Hindukusz do Gandhary i Taksili, przez Pamir do Samarkandy i Buchary, przez Balch i Merw w rejon Morza Śródziemnego (przez Bagdad i Damaszek), do Konstantynopola czy Trapezuntu.

Pod koniec I w. p.n.e. popularny stał się również tzw. Morski Szlak Jedwabny. Prowadził on z Morza Czerwonego przez Indie i Malaje na Morze Południowochińskie.

Towary

Jedwab z grobowca w Chinach

Ze wschodu transportowano m.in. jedwab, żelazo i papier. Na wschód przewożono m.in.: złoto, perfumy, wyroby jubilerskie, winogrona oraz rośliny uprawne. Jednym z najważniejszych towarów na szlaku jedwabnym był jadeit, transportowany z Hotenu do innych rejonów Chin. Transport tego minerału po drogach szlaku odbywa się do dziś. Jedwab, który dał nazwę całej sieci transportowej, po raz pierwszy pojawił się w rejonie Morza Śródziemnego w II w. p.n.e.

Nowy Jedwabny Szlak

W roku 2013 przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej podczas wizyty w Kazachstanie przedstawił pomysł utworzenia nowego Jedwabnego Szlaku z Chin do Europy. Według najnowszej koncepcji szlak lądowy (kolejowy) ma prowadzić z różnych chińskich miejscowości do Urumczi, a następnie przez Dostyk w Bramie Dżungarskiej, Astanę, Jekaterynburg, Niżny Nowogród, Homel, Brześć do Polski (Małaszewicze i Łódź, w których mają się znajdować węzły logistyczno-przeładunkowe do kolejnych krajów Europy). Szacowany koszt całego przedsięwzięcia wynosi od 60 do 100 miliardów dolarów. Nowy Jedwabny Szlak tworzy dużo nowych możliwości w zakresie wymiany handlowej dla wszystkich Państw przez które przebiega.

Zobacz też

• Daqin
• Maes Titianus
• Marco Polo

Bibliografia

• Frances Wood: The Silk Road: two thousand years in the heart of Asia. Berkeley: University of California Press, 2002. ISBN 0-520-24340-4.