Jedwabny szlak

Jedwabny szlak w I wieku po Chr.

Mapa głównej trasy Jedwabnego Szlaku

Jedwabny szlak – dawna droga handlowa łącząca Chiny z Europą i Bliskim Wschodem. Szlak miał długość ok. 12 tys. km i był wykorzystywany od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e., kiedy to przestał mieć znaczenie na skutek odkrycia drogi morskiej do Chin (ok. 1650 r.). Znaczenie szlaku zmalało w VI wieku n.e., kiedy to częściowo utracił znaczenie ze względu na napływ ludów tureckich do Azji Środkowej.

Nazwa Seidenstrasse (niem. "droga jedwabna") została po raz pierwszy użyta przez niemieckiego podróżnika i geografa, barona Ferdinanda von Richthofena w 1877 roku. Jedwab nie był jednak jedynym (ani nawet głównym) towarem transportowanym tym szlakiem.

Jedwabny szlak prowadził z Xi’an, dawnej stolicy Chin, przez Lanzhou do oazy Dunhuang, gdzie rozdzielał się na szlak główny (północny) i południowy. Droga północna prowadziła wzdłuż krańca Tienszanu, wzdłuż północnego skraju pustyni Takla Makan, przez oazy Hami, Turfan, Korla, Kucza i Aksu do Kaszgaru. Istniał też wariant jeszcze bardziej północny - z Hami biegnący na północ od Tienszanu przez Ałmałyk, Bałasagun, Taszkent, Samarkandę i Bucharę. Droga południowa wiodła przez Czarklik, Czerczen, Niję, Keriję, Hoten i Jarkend do Kaszgaru. Z Kaszgaru istniało wiele dalszych szlaków, m.in. przez Hindukusz do Gandhary i Taksili, przez Pamir do Samarkandy i Buchary, przez Balch i Merw w rejon Morza Śródziemnego (przez Bagdad i Damaszek), do Konstantynopola czy Trapezuntu.

Pod koniec I w. p.n.e. popularny stał się również tzw. Morski Szlak Jedwabny prowadzący z Morza Czerwonego, przez Indie i Malaje na Morze Południowochińskie.

Często uważano, że jedwabny szlak jest darem bogów. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX wieku, ekipa japońskiej telewizji NHK przebyła cały szlak tworząc na bazie własnych doświadczeń serię filmów dokumentalnych o takim samym tytule.

Towary

Jedwab z grobowca w Chinach

• ze wschodu
  • jedwab
  • żelazo
  • papier
• na wschód
  • złoto
  • perfumy
  • wyroby jubilerskie
  • winogrona
  • rośliny uprawne

Jednym z najważniejszych towarów na szlaku jedwabnym był jadeit, transportowany z Hotenu do innych rejonów Chin. Transport tego minerału po drogach szlaku odbywa się do dziś.

Jedwab, który dał nazwę całej sieci transportowej, po raz pierwszy pojawił się w rejonie Morza Śródziemnego w II w. p.n.e.

Zobacz też

• Daqin
• Maes Titianus
• Marco Polo

Bibliografia

• Frances Wood: The Silk Road: two thousand years in the heart of Asia. Berkeley: University of California Press, 2002. ISBN 0-520-24340-4.