Kamienica przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7 w Szczecinie
 nr rej. A-921 z 30.08.2013 r.[1]
| |
 Kamienica widziana z narożnika ulic Piłsudskiego i Mazurskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Georg Sommenstuhl |
| Kondygnacje |
6 |
| Ukończenie budowy |
1897 |
| Ważniejsze przebudowy |
po 1971 |
Plan budynku
| |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
 53°25′57,4″N 14°33′05,0″E/53,432611 14,551389
| |
Kamienica przy ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 7 w Szczecinie – zabytkowy budynek mieszkalno-usługowy, który znajduje się na obszarze szczecińskiego osiedla Centrum, w dzielnicy Śródmieście.
Kamienica wraz z oficynami jest jedynym zachowanym budynkiem ze zniszczonej w czasie II wojny światowej wschodniej pierzei ulicy Piłsudskiego między placem Grunwaldzkim a placem Rodła, a także jedną z zaledwie dwóch ocalałych kamienic w kwartale ograniczonego placem Grunwaldzkim, ulicą Mazurską i ulicą Rayskiego (drugą jest przylegająca do niej kamienica przy Mazurskiej 42).
Opis[edytuj | edytuj kod]
Budynek jest obiektem sześciokondygnacyjnym, przy czym elewacja od strony ulicy Piłsudskiego jest dłuższa, trzynastoosiowa. Parter budynku ozdobiono boniowaniem. W osiach nr 6 i 7 umieszczono dwie bramy wejściowe prowadzące do osobnych klatek, obramowane paskami i zwieńczone głowami maszkaronów. Bramy rozdzielono półkolumną w porządku doryckim. Przestrzeń pod oknami pięter wypełniono płycinami lub tralkowymi balustradami. Osie nr 3, 4, 5 oraz 10, 11, 12 od pierwszego piętra do trzeciego (licząc od lewej strony) umieszczono w wykuszach. Środkowe okna w wykuszach na wysokości pierwszego piętra zwieńczone zostały głowami maszkaronów, natomiast na drugim piętrze zaakcentowane zostały półkolumnami jońskimi. Środkowe okna trzeciego piętra ozdobiono natomiast rzeźbami kobiet, dźwigającymi na swych ramionach gzyms koronujący wykusz. Każdy z wykuszy zwieńczony był pierwotnie szczytem z oknem należącym do poddasza i kopułką. Pomiędzy wykuszami dobudowano na każdym z pięter balkony wraz z kutymi balustradami, których wystrój charakteryzuje się licznymi motywami roślinnymi (kwiaty, liście, wijące się pnącza). Piętra budynku rozdzielono pasami gzymsów, natomiast szczególnie bogatą ornamentykę otrzymał gzyms wieńczący trzecie piętro. Narożnik zaprojektowano jako wysunięty, trójboczny, z wejściem do lokalu usługowego w formie portalu z zaokrągloną górną częścią. Ostatnie, trzecie piętro narożnika było pierwotnie zwieńczone cebulastym hełmem z iglicą. Elewacja od strony ulicy Mazurskiej nie różni zasadniczo wystrojem od elewacji zwróconej ku ulicy Piłsudskiego; należy jednak wspomnieć o nieco innym układzie otworów drzwiowych i okiennych na parterze (wąska, jednoskrzydłowa brama w szóstej osi budynku) i mniejszej liczbie osi elewacji (siedem). Drugą i piątą oś umieszczono w wykuszach, pomiędzy nimi oraz po prawej stronie prawego wykuszu do elewacji przylegają balkony.
Jeden z lokali kamienicy, pierwotnie mieszczących piekarnię, zajmuje restauracja „Stara Piekarnia”. W restauracji tej zachowały się elementy przedwojennego pieca do wypieku pieczywa, takie jak drzwiczki do paleniska[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Autorem projektu kamienicy przy dzisiejszej ulicy Piłsudskiego 7 (dawniej Friedrich-Karl-Straße 7) był szczeciński architekt Georg Sommenstuhl. Prace budowlane zakończono w 1897 r.[3]
Na początku XX wieku w kamienicy mieszkał Georg Buschan, niemiecki medyk i etnograf[4].
Budynek wraz z oficynami przetrwał II wojnę światową nienaruszony, pomimo tego, że większość budynków w okolicy zostało zrównanych z ziemią. Część lokali kamienicy zajęła Zachodnia Agencja Prasowa[5]. Pod koniec lat 50. XX wieku jedno z pomieszczeń na parterze zajmował „Dom Mody” – sklep oferujący szycie sukni i garniturów na miarę[6]. 15 marca 1971 r. w kamienicy trwały prace remontowe. W tym dniu doszło do wybuchu pożaru na poddaszu, który objął dach wraz z narożnikowym hełmem wieży[7]. Po ugaszeniu ognia rozebrano wypalone zwieńczenia wykuszy, resztki poddasza i uszkodzony hełm wieży. W miejscu poddasza dobudowano czwarte piętro, wyraźnie kontrastujące swoją modernistyczną formą i prostymi oknami z eklektycznymi zdobieniami elewacji niższych pięter. W 2006 r. dokonano gruntownego remontu głównych fasad budynku[8]. 14 maja 2013 r. kamienicę wraz z oficynami wpisano do rejestru zabytków[1].
Z przedwojennego wystroju klatek schodowych zachowały się sztukaterie sufitów, terakota na podłodze klatek schodowych, malowidła z motywami roślinnymi na sufitach korytarzy bram, kute balustrady schodów[9]. Klatka schodowa od strony ulicy Piłsudskiego odzyskała pierwotny wygląd w czasie remontu w latach 2020–2021[10].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Widok z ulicy Piłsudskiego -
Zdobienia 1. piętra -
Zdobienia 2. piętra -
Zdobienia 3. piętra -
Wnętrze klatki schodowej od strony Piłsudskiego -
Sklepienie bramy przechodniej -
Sklepienie klatki schodowej -
Balustrada schodów -
Terakota bramy przechodniej -
Szyld z klamką
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 119 [dostęp 2018-08-02].
- ↑ Piłsudskiego 7. fotopolska.eu. [dostęp 2019-09-17].
- ↑ Adress- und Geschäfts-Handbuch für Stettin: Adreß- und Geschäfts-Handbuch für Stettin, die Stadt Grabow, die Ortschaften Bollinchen, Bredow, Frauendorf, Gotzlow und Züllchow, -: Adreß- und Geschäfts-Handbuch für Stettin, die Stadt Grabow, die Ortschaften Bollinchen, Bredow, Frauendorf, Gotzlow und Züllchow, -: - -., 1897 [dostęp 2023-12-16] (niem.).
- ↑ Georg Buschan, Menschenkunde, Books on Demand, 2016 (niem.).
- ↑ Plan i informator miasta Szczecina, Szczecin: Polskie Pismo i Książka, 1947 [dostęp 2020-11-03].
- ↑ Busol: Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego. Internetowa Encyklopedia Szczecina. [dostęp 2019-09-17].
- ↑ Schulz: Pożar kamienicy - Buczka / Mazurska 1971r.. sedina.pl. [dostęp 2019-09-17].
- ↑ Andrzej Kraśnicki Jr.: Kamienica przy ul. Piłsudskiego 7. Gazeta Wyborcza Szczecin. [dostęp 2019-09-17].
- ↑ Małgorzata Wrzosek: Piłsudskiego. sedina.pl. [dostęp 2019-09-17].
- ↑ Klatki budzące zachwyt [online], Prestiż Szczecin, 10 września 2021 [dostęp 2022-05-22] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dawne i współczesne zdjęcia kamienicy na stronie fotopolska.eu
- Zdjęcia kamienicy w trakcie pożaru – sedina.pl
- Pokaz zdjęć wykonanych w trakcie pożaru dnia 15 marca 1971 r.
