Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Szczecinie
53°29′39″N 14°35′58″E/53,494167 14,599444 nr rej. 296 z dnia 22.10.1957 r.[1]
| |
| kościół parafialny | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Parafia | |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie Szczecina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
| 53°29′39″N 14°35′58″E/53,494167 14,599444
| |
Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny – gotycki[2] kościół jednonawowy z transeptem[2], wybudowany z cegły[2] na granitowym fundamencie[2]. Jeden z nielicznych kościołów Szczecina z zachowanym barokowym wyposażeniem[2]. Świątynia znajduje się na osiedlu Stołczyn, przy skrzyżowaniu ulic Nehringa i Kościelnej. Należy do parafii Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Szczecinie-Stołczynie.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy kościół w ówczesnej wsi Stołczyn powstał w XIII w. Wieś stanowiła początkowo uposażenie klasztoru cysterek, a następnie zakonu kartuzów. W XV w. kościół został przebudowany w stylu gotyckim. Został założony na planie prostokąta, z wieżą po zachodniej stronie budowli – zgodnie z tradycją chrześcijańską. Był to wówczas kościół salowy, czyli z jednym tylko, przestronnym pomieszczeniem wewnątrz. Prezbiterium nie było wyodrębnione. Do wnętrza świątyni prowadziło jedno lub dwa wejścia.
Kolejna rozbudowa świątyni nastąpiła w latach 20. XVIII w., co sygnalizuje napis nad wejściem do kościoła: Anno Domini 1725. Do salowego korpusu został w tym czasie dobudowany transept, który spowodował, że wraz z salą główną w rzucie kościół ma teraz kształt krzyża. W skrzydle południowym transeptu umieszczono wejście. Wieża została rozbudowana poprzez dobudowanie dwóch górnych, drewnianych kondygnacji. Całość przykrył barokowy hełm z sygnaturką. Przemurowano wówczas również okna, a cała gotycka, ceglana bryła została otynkowana na biało[3].
W wyniku pożaru w 1920 r. zniszczeniu uległa wieża, a jej odbudowanie zakończyło się uproszczeniem zwieńczenia dachu, ograniczającym się do położenia miedzianego hełmu, już bez sygnaturki[4]. Od strony północnej w latach 70. XX w. dobudowana została większa zakrystia.
Dzisiejszy kościół to efekt prac konserwatorskich z lat 80. XX wieku, których celem m.in. było odsłonięcie i wyeksponowanie gotyckich elementów architektury. W roku 1982 r[2]. po zbiciu tynku z dolnej części wieży odsłonięty został zachodni, gotycki portal wejściowy (szczyty gotyckie nad prezbiterium i w transepcie[2]). Zregotycyzowany został także szczyt wschodni kościoła (portal gotycki pod wieżą od zachodu - i napis „Anno Domini 1725” dotyczący wieży barokowej[2])[3].
W przyziemiu świątyni odsłonięto kamienne elementy lica muru. Odsłonięto zachowane w strukturze murowanej części wieży blendy, które są naśladownictwem tzw. blend stargardzkich, czyli nawiązują wyglądem do tych zastosowanych w kolegiacie w Stargardzie. We wnętrzu kościoła przeprowadzono w latach 1980-1982 konserwację barokowego ołtarza, ambony i empor, której dokonała firma Antoniego Juszczaka z Poznania[2]. Renowacją kościoła oraz budową obiektu katechetycznego zajmowali się m.in. proboszczowie ks. Bronisław Janowski, ks. dr Ryszard Ziomek, ks. Józef Cyrulik[2].
Wyposażenie
[edytuj | edytuj kod]- barokowy, bogato zdobiony ołtarz z 1727 roku, z rzeźbami aniołów, putt oraz figurami Mojżesza i św. Jana Chrzciciela. Ołtarz zawiera pięć olejnych obrazów: „Ostatnia Wieczerza”, „Ukrzyżowanie”, „Zdjęcie z krzyża” i „Złożenie do grobu”,
- ambona – wykonana w latach dwudziestych XVIII w. w stylu barokowym. Czasza ambony wspiera się na rzeźbie anioła. Na balustradzie schodów i ściankach ambony umieszczono rzeźby apostołów oraz malowidła o symbolicznych treściach,
- rzeźby trzech apostołów na balustradzie empory organowej pochodzące z odrzwi ambony,
- współczesny obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w pseudobarokowej, ozdobnej ramie,
- barokowy świecznik paschalny,
- dwa dzwony z 1925 r. na wieży kościelnej,
- neobarokowe polichromie w ościeżach okien prezbiterium.
Otoczenie
[edytuj | edytuj kod]Przy kościele znajduje się, nieużytkowany od początku XIX w., cmentarz otoczony murem. W narożniku muru, przy skrzyżowaniu ulic, zachowały się pozostałości pomnika poświęconego poległym w czasie I wojny światowej mieszkańcom wsi.
Przed wejściem do kościoła stoi figura Jezusa, upamiętniająca rok poświęcenia polskiej, rzymskokatolickiej parafii, w 1946 r. Cokół, na którym została postawiona figura, jest pomnikiem nagrobnym rodziny Steinbrücków, którzy łącznie przez 62. lata sprawowali opiekę duszpasterską nad, wówczas jeszcze ewangelicką, stołczyńską parafią[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-12].
- ↑ a b c d e f g h i j Pomniki architektury sakralnej… 1991 ↓.
- ↑ a b Marek Łuczak, Szczecin : Skolwin, Stołczyn = Scholwin, Stolzenhagen, wyd. II poszerzone, Szczecin: Pomorskie Towarzystwo Historyczne, 2018, ISBN 978-83-7518-896-7, OCLC 1100266728 [dostęp 2019-08-22].
- ↑ Kurt Dummann, Stettin-Stolzenhagen, Kratzwieck und Gotzlow ein Heimat- und Lesebuch, wyd. 1. Aufl, Krempel: Olde, 1986, ISBN 3-926017-00-7, OCLC 948212999 [dostęp 2019-08-22].
- ↑ stolczyn.com [online].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- ks. Roman Kostynowicz: Pomniki architektury sakralnej diecezji szczecińsko-kamieńskiej i kościoły miast biskupich w malarstwie i grafice Wiesława Śniadeckiego. Wyd. 1. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991.
- Przewodnik po Szczecinie, Wydawnictwo 13 Muz, Szczecin 1999, ISBN 83-908898-3-8
-
fasada południowa -
gotycki szczyt wschodni -
ołtarz główny -
ambona -
rzeźby apostołów na emporze organowej -
obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy
