Księgi Jakubowe
 Jakub Frank – żydowski mistyk, główny bohater Ksiąg Jakubowych | |
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka |
historyczna |
| Typ utworu |
powieść |
| Data powstania |
2014 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Kraków |
| Język | |
| Data wydania |
październik 2014 |
| Wydawca | |
Księgi Jakubowe albo Wielka podróż przez siedem granic, pięć języków i trzy duże religie, nie licząc tych małych – powieść historyczna Olgi Tokarczuk, wydana w październiku 2014 nakładem Wydawnictwa Literackiego[1]. W 2015 książka została uhonorowana Nagrodą „Nike”[2], otrzymała również wyróżnienie czytelników przyznawane w ramach tej nagrody[3].
Tematyka
[edytuj | edytuj kod]Książka była pisana przez blisko siedem lat[2]. Na 912 stronach[1] autorka przedstawia świat Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Bohaterami powieści są postacie historyczne, m.in. poetka barokowa Elżbieta Drużbacka; kasztelanowa kamieńska Katarzyna Kossakowska; arystokrata Antoni „Moliwda” Kossakowski; autor Nowych Aten, jednej z pierwszych polskich encyklopedii[a] ksiądz Benedykt Chmielowski[1], a przede wszystkim Jakub Lejbowicz Frank, który ogłosił się Mesjaszem i doprowadził do powstania w łonie judaizmu heretyckiej sekty frankistów[4], oraz jego córka i następczyni Ewa[5].
Mimo że akcja książki toczy się m.in. na XVIII-wiecznym Podolu, według Aleksandry Lipczak porusza również tematy aktualne i ważne w XXI wieku[4]. Zdaniem Przemysława Czaplińskiego obraz Rzeczypospolitej Obojga Narodów przedstawiony w Księgach Jakubowych daleki jest od wyidealizowanej wersji, którą znają czytelnicy Trylogii Sienkiewicza[6].
Tłumaczenie książki na język szwedzki, autorstwa Jana Henrika Swahna, nagrodzone zostało w 2016 roku pierwszą międzynarodową nagrodą przyznawaną przez sztokholmską instytucję Kulturhuset Stadsteatern[7].
Podczas laudacji Olgi Tokarczuk z okazji uhonorowania jej literacką Nagrodą Nobla za rok 2018, szwedzki pisarz Per Wästberg określił Księgi Jakubowe jako opus magnum Tokarczuk i „tysiącstronicowy cud”[8]. Książka została też nominowana do nagrody International Booker Prize[9].
W 2019 książka ukazała się w języku niemieckim, w tłumaczeniu Lothara Quinkensteina i Lisy Palmes[10], zaś anglojęzyczne wydanie, w tłumaczeniu Jennifer Croft[11]. Ogółem „Księgi Jakubowe” zostały przełożone na trzynaście języków (stan na 2022) i ukazały się w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Chorwacji, Czechach, Serbii, Gruzji, Holandii, Izraelu, Niemczech, Słowenii, Szwecji, Ukrainie, Francji i Węgrzech[9].
Książka w angielskim tłumaczeniu znalazła się w zestawieniu 50 najważniejszych powieści 2022 roku dziennika „The Washington Post” oraz na liście The Best Books of 2022 tygodnika „The New Yorker”[9].
Adaptacje teatralne
[edytuj | edytuj kod]- 2016 – Teatr Powszechny w Warszawie, reż. Ewelina Marciniak[12]
- 2021 – Thalia Theater w Hamburgu (niem.), reż. Ewelina Marciniak[12]
- 2022 – Teatr Narodowy w Warszawie, reż. Michał Zadara[12]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kolejna encyklopedia po Encyclopaedia Natvralis Entis Stanisława Stokowskiego (1637) oraz Inventores rerum Jana Protasowicza (1608).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Księgi Jakubowe – Olga Tokarczuk. wydawnictwoliterackie.pl. [dostęp 2015-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-20)].
- ↑ a b Milena Rachid Chehab: Nagroda Nike 2015 dla Olgi Tokarczuk. „Księgi Jakubowe” książką roku!. gazeta.pl, 2015-10-04. [dostęp 2015-10-07].
- ↑ Nike 2015 dla Olgi Tokarczuk. nike.org.pl. [dostęp 2015-10-07].
- ↑ a b Aleksandra Lipczak: Olga Tokarczuk, „Księgi Jakubowe”. culture.pl, 2015-11-04. [dostęp 2015-10-07].
- ↑ Żydzi uznali go za chrześcijanina, chrześcijanie za Żyda. Kim był Jakub Frank, bohater „Ksiąg Jakubowych” [online], Newsweek.pl [dostęp 2022-03-05] (pol.).
- ↑ Przemysław Czapliński: „Księgi Jakubowe”, czyli dwieście lat samotności. Recenzja nowej książki Olgi Tokarczuk. gazeta.pl, 2014-10-21. [dostęp 2015-10-07].
- ↑ Tłumacze o twórczości Olgi Tokarczuk, Instytut Książki, 15 października 2019.
- ↑ Laudacja na cześć Tokarczuk: "Księgi Jakubowe" nazwane cudem. Rzeczpospolita. [dostęp 2021-03-24].
- ↑ a b c Ilona Niebał, "Księgi Jakubowe" Olgi Tokarczuk wśród 50 najważniejszych powieści według "The Washington Post" [online], wyborcza.pl, 29 listopada 2022.
- ↑ Nobel dla Tokarczuk. Niemieccy krytycy: wspaniała pisarka. Deutsche Welle. [dostęp 2021-03-24].
- ↑ Opus magnum Olgi Tokarczuk wkrótce po angielsku. „To jak wystrzelenie w kosmos”. euractiv.pl. [dostęp 2021-03-24].
- ↑ a b c Witold Mrozek, Zadara wystawia Tokarczuk. Odczarował "Księgi Jakubowe" w sposób chwilami bezlitosny dla bohaterów [online], wyborcza.pl, 14 listopada 2022.