Polskie encyklopedie – encyklopedie napisane lub przetłumaczone z języków obcych przez Polaków, wydane w Polsce lub za granicą w języku polskim (lub innych językach uniwersalnych, np. łacińskim, angielskim). Artykuł zawiera listę encyklopedii opublikowanych w Polsce lub za granicą w formie książkowej w języku polskim lub z użyciem tego języka oraz przetłumaczonych z języków obcych na ten język.
Zanim nastały czasy encyklopedystów, wiedza ogólna zawierała się w rękopiśmiennych lub drukowanych publikacjach mających charakter kompendiów, takich jak zielnik lub herbarz[1]. Wydawnictwa tego rodzaju zaczęły pojawiać się już na przełomie średniowiecza i renesansu, i na ogół zawierały opisy roślin, ale niekiedy także minerałów i substancji. Miały one charakter opisowy, ale jako pierwsze wprowadzały hasłowy, choć zwykle nie alfabetyczny układ definicji[1].
Pierwsze encyklopedie w języku polskim zaczęły ukazywać się w formie drukowanej w początku XVII wieku[2].
Inventores rerum, albo krótkie opisanie kto co wynalazł i do używania ludziom podał, 1 tom, Jan Protasowicz, 1608, Wilno, Oficyna Jana Karcana,
Encyclopaedia Natvralis Entis: In genere & specie Doctrinâ Peripateticâ, ad mentem Doctoris Angelici expressa. A Stanislao Stokowski, Auditore Cursus, ab Admodum Rndo olim Gabriele Wladislawski, Fundati. In florentissima Academia Cracouiensi publice ad disputandum proposita. Anno 1637. Mense April. Die... Hora... Praesidente V.M. Ioachimo Speronowic tum eiusdem Cursus Profess (informacje zaczerpnięte ze wszystkich dziedzin przyrody, filozofji, polityki, etyki), Stanisław Stokowski, In Officina Typ. Matthiae Andreouiensis, Akademia Krakowska, Kraków, 1637,
Krótkie zebranie zarzutów ciekawych o rzeczach tego świata pod, zmysły nam podpadających i je zadziwiających ku pożytkowi młodzi zwięzłemi odpowiedziami ułatwione – rozdz. o świecie, jego właściwościach fizycznych, geograficznych, atmosferycznych, o wodzie itp., Józef Iwanicki, Berdyczów (1777)[3][4],
Abrégé de toutes les sciences à l’usage des enfans de deux sexes; pour servir de suite au livre des enfans. Krótkie zebranie wszystkich nauk ku pożytkowi młodzi obojej płci albo część druga książki dla dzieci, encyklopedia dla młodzieży, Jean Henri Samuel Formey, Warszawa (1787)[4],
Encyklopedya Wiadomości Elementarnych Czyli Pierwsze Rysy I Wyobrażenia Nauk I Kunsztów: Dla Użytku Młodzieży / Przez X. Michała Sołtyka, 2 tomy, Część I: O religji, językach, literach, druku, wymowie, rymotwórstwie, metafizyce, żeglarstwie, o monetach, mitologji itp. – Część II: o kunsztach: o rolnictwie, budownictwie, sztychu, snycerstwie, odlewaniu posągów, muzyce, tańcu, red. Michał Sołtyk, Jan Kanty Potulicki, Drukarnia Szkoły Głównej Koronnej, Kraków 1798[8],
Encyklopedia obrazowa systematyczna. Encyklopedja powszechna; zbiór wiadomości najpowszechniejszych dla wszystkich stanów.” 9 tomów, t. I (768 s.), t. II (716 s.), t. III (768 s.), t. IV (687 s.), t. IX (256 s.), Antoni Chlebowicz, Leon Rogalski, wyd. August Glücksberg, Teofil Glücksberg, Wilno-Warszawa, 1835-1840[1],
S.Orgelbranda Encyklopedia Powszechna (1859), 28 tomów, T. 1 (A-Aos, 999 s.), T. 2 (Ap-Bąk, 1088 s.), T. 3 (B-Bol, 982 s.), T. 4 (Bol-Cec, 984 s.), T. 5 (C-Cul, 983 s.), T. 6 (Cul-Den, 983 s.), T. 7 (Den-Eck, 983 s.), T. 8 (Eck-Flem, 983 s.), T. 9 (Flem-Glin, 984 s.), T. 10 (Glin-Guis, 983 s.), T. 11 (Gui-Hof, 983 s.), T. 12 (Hof-Jan, 983 s.), T. 13 (Jan-Kapil, 983 s.), T. 14 (Kapil-Kodeń, 983 s.), T. 15 (Kodesz-Krasiń, 983 s.), T. 16 (Krasiń-Libelt, 983s.), T. 17 (Libelt-Marek, 983.), T. 18 (Maremmy-Mstów, 983 s.), T. 19 (Msta-Optymaci, 983 s.), T. 20 (Optymaci-Polk, 983 s.), T. 21 (Polk-Realne szkoły i nauki, 983 s.), T. 22 (Realne szkoły i nauki-Saski błękit, 983 s.), T. 23 (Saski błękit-Starowiercy, 983 s.), T. 24 (Starowiercy-Tarnogrodzka konfederacyja, 979 s.), T. 25 (Tarnogrodzka konfederacyja-Uła, 983 s.), T. 26 (Uła-Wikaryusz, 983 s.), T. 27 (Wikaryusz-Wybrzeże, 983 s.), T. 28 (Wybrzeże-Żyżmory, 1198 s.). Encyklopedię redagował komitet redakcyjny złożony z wielu wybitnych przedstawicieli polskiej inteligencji XIX wieku, autorami haseł byli m.in. Jerzy Alexandrowicz, Władysław Ludwik Anczyc, Ignacy Chodźko, Oskar Kolberg, Ludwik Kondratowicz, Józef Korzeniowski, Józef Ignacy Kraszewski, Jan Papłoński, Jan Feliks Piwarski, wyd. Samuela Orgelbranda, Warszawa, 1859–1868; reprint 1984–1985[2][11],
Encyklopedia ogólna wiedzy ludzkiej, 12 tomów, T. 1 (A-Arideus, 480 s.), T. 2 (Aridura-Blaszka, 478 s.), T. 3 (Blaszkoskrzelne Mięczaki-Chojnacki, 478 s.), T. 4 (Chojnice-Dupuytren, 478 s.), T. 5 (Duquela-Gatti-Gamona, 480 s.), T. 6 (Gatunek-Hohol, 480 s.), T. 7 (Holandya-Kiresza, 480 s.), T. 8 (Kirgiz-Kajsaki-Likurg, 480 s.), T. 9 (Lilak-Orleańska dziewica, 480 s.), T. 10 (Orleański dom-Rostow nad Donem, 480 s.), T. 11 (Rostowcow-Trubeż, 480 s.), T. 12 (Truchsess-Zyźmory, 480 s.), Redakcje gazet: „Tygodnika Ilustrowanego” oraz „Wędrowca”, nakładem i drukiem Józefa Ungra, Warszawa 1872-1877[12],
Podręczna encyklopedya powszechna, dwa wydania: pierwsze w latach 1873–1875 – 3 tomy z atlasem, T. 1 (A-Gyrophora, 946 s.), T. 2 (2, Od H. do Mzeńsk, 660 s.), T. 3 (3, Od N. do Żywotna siła, 920 s.), wyd. pracą i staraniem Adama Wiślickiego, nakł. Redakcyi Przeglądu Tygodniowego, Drukarnia Przeglądu Tygodniowego, Warszawa, 1873, drugie wydanie Encyklopedia Podręczna Powszechna, podług 5go wydania Meyera, opracowana i uzupełniona pod przewodnictwem Adama Wiślickiego, red. Przeglądu Tygodniowego, 6 tomów, t. I– VI, A– Z. t.I (A-B, 612 s.), t. 2 (C-F, 632 s.), t. 3 (G-J, 460 s.), t. 4 (K-M, 708 s.), t. 5 (N-R, 576 s.), t. 6 (S-Ż, 734 s.), Warszawa, wydaw. i druk. Przeglądu tygod., Gebethner i Wolff, 1895-1901[11][12],
Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana Saturnina Sikorskiego, 55 tomów, T. 1-2 (A – Ammophila, 1048 s.), T. 3-4 (Ammophila-Armenini), T. 5-6 (Armeńska-Barthold), 7-8 (Bartholdi-Boffalora), 9-10 (Bóg-Canizares), T. 11-12 (Cankow Dragan-Chomik), T. 13-14 (Cieszyn-Damboza), T. 15-16 (Dambrowski – Drogi), T. 17-18 (Drogi bite – Ekliptyczne spółrzędne), T. 19-20 (Ekliptyka – Falklirk), T. 21-22 (Falkland – Franchomme), T. 23-24 (Franciszek – Geometrya), T. 25-26 (Giersz – Gruziński), T. 27-28 (Grzyby – Hilchen), T. 29-30 (Hirschberg – Instrumenty muzyczne), T. 31-32 (Instygator – Joel Manuel), T. 33-34 (Joerg – Karyszew), T. 35-36 (Karzeł – Kolberg), T. 37-38, Kolberg Oskar – Kororofa, T. 39-40 (Körös – Królestwo Polskie), T. 43-44 (Latham – Łekno), T. 45-46 (Łekno – Miedzi ortęć), T. 49-50 (N – Nikator), T. 51-52 (Nike – Oko), T. 53-54 (Oko świata – Ożwia i dopełnienia na literę O), red. Antoni Pietkiewicz, Ludwik Krzywicki i Mieczysław Rulikowski, wyd. zaplanowane na 80. tomów po 500 str. każdy, niedokończone, wydane tylko do litery P, zostało przerwane przez wybuch I wojny światowej, Warszawa, 1890–1914,
S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna z ilustracjami i mapami, wydanie ilustrowane, 18 tomów, T. 1 (A do Ażur, 647 s.), T. 2 (B do Borysz), T. 3 (Boryszewski do Constable), T. 4 (Constans do Dżyhad, 624 s.), T. 5 (E do Fyt, 597 s.), T. 6 (G do Herburty, 640 s.), T. 7 (Hercegowina do Jylland, 601 s.), T. 8 (K do Kruszyński, 640 s.), T. 10 (Marrast do Nyx, 601 s.), T. 11 (O do Polonus, 615 s.), T. 12 (Polska do Rohan, 640 s.), T. 13 (Rohatyn do Soveregin, 640 s.), T. 14 (Sowa do Tzschirner, 667 s.), T. 15 (U do Yvon, 574 s.), T. 16 (Z – Żyżmorskie starostwo i Suplement), (16 tomów podstawowych), T. 17 (Suplement II cz. 1, Aakjaer do Jużakow), T. 18 (Suplement II cz. 2, Kaan-Albert – Żytomierz; uzup. do Suplementu II, Abegg – Wilson), Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, Warszawa, 1898–1904, Suplementy wyd. 1911–1912[13],
Encyklopedya podręczna, ilustrowana: według 2-go najnowszego wydania „Macierzy Polskiej” we Lwowie, uzupełniona i opracowana do użytku naszych czytelników, 2 tomy, ilustracje, T. 1 (A-Ł, 975 s.), Ludwik Finkel, Henryk Kopia, aut. Władysław Bełza, Zygmunt Fiszer, Ignacy Zakrzewski, Lwów 1905,
Encyklopedia syntezy nauk, 4 tomy, T. 1 (295 s.), Basopedya, T. 2, Kosmodycea (289 s.), T. 3, Antropodycea (383 s.), T. 4, Teodycea (289 s.), napisał Antoni Sebastian Molicki, Kraków, Katolicka Spółka Wydawn., S. Martyński, 1914–1915.
Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego, 5. tomów, T. 1 (A-E, 1088 s.), T. 2 (F-K, 1216 s.), T. 3 (L-O, 1056 s.), T. 4 (P-Sh, 1216 s.), T. 5 (Si-Z, 1240 s.), ilustracje, fotografie, mapy, kolorowe litografie, druk dwuszpaltowy, red. Stanisław Lam, Warszawa, 1924–1938,
Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego, 31 tomów, T. 1 – (A-B, 478 s.), T. 2 (C-E, 575 s.), T. 3 (F-H, 582 s.), T. 4 (I-K, 575 s.), T. 5 (L-Mj, 523 s.), T. 6 (Ml-O, 492 s.), T. 6 (P-Pr, 527 s.), T. 7 (P-Sh, 635 s.), T. 9 (Si – U, 627 s.), T. 10 (U-Z, 575 s.), T. 11 (A – 495 s.) T. 12 (E – K, 526 s.), T. 13 (L – Po, 499 s.), T. 14 (Pr – Ż, 475 s.) T. 15 (Suplement A-B, 538 s.), T. 16 (Suplement B-Fia, 539 str.), T. 17 (Suplement Fib-I, 537 s.), T. 18 (Suplement J-Lat, 536 s.), T. 19 (Suplement Lat-Nir, 566 s.), T. 20 (Suplement Nishinomiya-PŻM, 566 s.), T. 21 (Suplement Qingdao-Szalonek, Witold, 534 s.), T. 22 (Suplement Szałamow-Warłam T.-żywotnikowiec, 712 s.), T. 23 (Encyklopedia Geografii, A-K, 471 s.), T. 24 (Encyklopedia Geografii, L-Ż, 480 s.), T. 25 (Encyklopedia Nauki i Techniki, A-fyllit), T. 26 (Encyklopedia Nauki i Techniki, G-mysz), T. 27 (Encyklopedia Nauki i Techniki, N-rzutnik), T. 28 (Encyklopedia Nauki i Techniki, S-źródło), T. 29 (Encyklopedia Biografie, A – Byron), T. 30 (Encyklopedia Biografie, F – Juwenalis), T. 31 (Encyklopedia Biografie, K – Myśliwski), Stanisław Lam, Trzaski, Wyd. Everta i Michalskiego, Warszawa 1927,reprint w latach 1987–2000.
Encyklopedia Powszechna Ultima Thule, 10 tomów, T. 1 (A – Bhagalpur), T. 2 (Bhagavadgita – Delboeuf), T. 3 (Delbrück – Garnier), T. 4 (Garnieryt – Instancja), T. 5 (Insterburg – Koreccy), T. 6 (Korek – Mako), T. 7 (Makolągwa – Obra), T. 8 (Obrabiarki – Q), T. 9 (S – Spa), do roku 1939 ukazało się dziewięć tomów (litery A-Spa), druk 10. tomu przerwał wybuch II wojny światowej, Warszawa, 1927–1939,
Encyklopedia PWN
Wielka ilustrowana encyklopedja powszechna tzw. „Gutenberga”, 34 tomy: 1-18 tomy encyklopedii, 19-22 uzupełnienia, I-XII aktualizacje encyklopedyczne, T. 1 (A-Assuan, 320 s.), T. 2 (Assurbanipal do Caudry), T. 3 (Cauer Emil-Dewon, 320 s.), T. 4 (Dewsbury-Europa), T. 5 (Europejska równowaga do Grecka), T. 6 (Grecki język do Izasław), T. 7 (Izaszar do Kolejowe rozkłady jazdy), T. 8 (Kolejowe sądy rozjemcze do Laud), T. 9 (Lauda do Małpy), T. 10 (Małże do Morny Charles Auguste), T. 11 (Moroksyt do Optyka), T. 12 (Optymaci do Polowanie), T. 13 (Polska), T. 14 (Polska Agencja Telegraficzna do Rewindykacja), T. 15 (Rewir do Serbia), T. 16 (Serbowie-Szkocja), T. 17 (Szkocka literatura-Victor), T. 18 (Victor-Żyżmory), T. 19 (A-G, tom Uzupełniający), T. 20 (H-Ż, tom Uzupełniający), Wydawnictwo Gutenberga, Kraków, 1928-1934[14],
Ilustrowana encyklopedia powszechna, 2 tomy, T. 1 (A-M, 424 s.), T. 2 (N-Z, 425 s.), (drugie wydanie), red. dr Marian Jerzy Wachtel, Wydawnictwo J. Przeworskiego, Warszawa 1937,
M. Arcta Nowoczesna Encyklopedia Ilustrowana, 2 tomy, t.I – (960 s.), kolorowe tablice, mapy złożone, t. II – (960 s.), kolorowe tablice, mapa złożona, ilustracje, errata, red. Michał Arct, Nakładem Zakładów Wydawniczych M. Arct, sp. akc., Warszawa 1937,
Encyklopedya i methodologia obejmująca ogólny rys nauk i wiadomości prawnych, t. I (447 s.), Jan Kłodziński, Drukarnia przy ulicy Długiej No 591, Warszawa 1842,
Encyklopedja prawa, czyli Rys organiczny nauk prawnych i politycznych na podstawie filozofji prawa osnuty [...], t. I (708 s.), Heinrich Ahrens; tł. z niem. Julian Głowacki, Petersburg, 1862,
Encyklopedia i methodologia prawa, Karl Ludwig Arndts von Arnesberg, tłum. Feliks Mierzejewski, w drukarni Uniwersytetu Ś. Włodzimierza, Kijów, trzy wydania (?)-1866,
Encyklopedja prawa obowiązującego w Polsce: praca zbiorowa z udziałem profesorów uniwersytetów polskich, t. 1 (219 s.), t. 2 (155 s.), red. Antoni Peretiatkowicz, Poznań: Fiszer i Majewski, 1923–1925,
Encyklopedja podręczna prawa publicznego (konstytucyjnego, administracyjnego, i międzynarodowego) [...], t. 1-2, T. 1 (576 s.), (Abolicja – Państwo), T. 2 (1191 s.), (Państwo związkowe – Źródła lecznicze), wydawnictwo publikowane w zeszytach, 1-szy z. wyszedł w 1926 r. ostatni w 1930, Zygmunt Cybichowski, Warszawa: Bibljoteka Polska, 1926–1930,
Encyklopedia praktyki prawniczej, t. I (586 s.), Prawo handlowe, red. Adam Daniel Szczygielski, Warszawa: Wydawnictwo „Prasa Prawnicza”, 1938,
Encyklopedia podręczna prawa prywatnego: założona przez Henryka Konica, t. 1-4, T. 1 (614 s.), T. 4 (1885-2428 s.), red. Fryderyk Zoll i Jan Wasilkowski, Warszawa: Bibljoteka Polska, 1939,
Encyklopedia prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, t. I (472 s.), Andrzej Abraszewski, Alfons Klafkowski, Wiedza Powszechna, 1976,
Mała encyklopedia prawa, t.I (940 s.), red. Zygmunt Rybicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980,
Encyklopedia nauk politycznych: (zagadnienia społeczne, polityczne i gospodarcze), T. 1 (A-D), T. 2 (E-J), T. 3 (K-M), T. 4 (N-P), Jan Reyman, Władysław Grabski, Wyd. Instytutu Społecznego i Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, Warszawa 1936,
Encyklopedia organizacji międzynarodowych, t. I (634 s.), aut. haseł: Andrzej Abroszewski, skorowidze Zbigniew Klepacki, Warszawa: Książka i Wiedza, 1975,
Encyklopedia theologica, sphaerarum emblematibus expressa perillustri, clarissimo, et admodum reuerendo Domino M. Martino Winkler, S. Th. doctori et professori, praeposito Sandomirien. decano S. Floriani, prouisori con tubernij Szmieszkouiani, S. R. secretario, dum pro loco inter S. theologiae doctores et professores almae Universitatis studij generalis Cracovien. in florentissima magnorum hospitum corona, magno cum omnium applausu et laetitia in lectorio DD. Theologorum responderet; a M. Raphaelo Casimiro Artenski, philos. doctore, ejusdemq’; regio et Tyliciano eloquentiae professore, collega maiore, ecclesiae coll: S. Annae canonico, in vim debiti cultus et applausus gratulatorij, consecrata, Rafał Kazimierz Arteński, Ex officina Francisci Cezary, S. R.M. illustriss. ac reuerendiss. Dni episcopi Cracouien. ducis Seueriae, necnon scholarum Nouoduorscianarum typogr., Cracoviae, Anno Dni 1683. die 9 Nouembris., Kraków, 1683,
Encyklopedia kościelna teologicznej encyklopedyi Wetzera i Weltego z licznemi jej dopełnieniami przy współpracownictwie kilkunastu duchownych i świeckich osób, 33 tomy, T. XIII (Mabillon Jan-Maszewski) – (614 s.) rok 1880, T. XIV. (Matagne – Monety) – (630 s.), 1881, T. XV. (Monety – Nazary) – (612 s.), 1883, T. XVI. (Neander – Obrzędy) – (630 s.) 1885, T. XVII. (Obserwanci – Ozjasz) – (617 s.), 1891, T. XVIII. (Pabst – Pelagjusz II) – (614 s.) 1892, T. XIX. (Pelagjusz – Poczobut) – (628 s.), 1893, T. XX. (Poczytanie, poczytalność – -Poznanie) – (596 s.), 1894, T. XXI. (Pozytywizm – Prusy) – (648 s.), 1896, T. XXII. (Prymas – Radzimiński) – (578 s.), 1898, T. XXIII. (Radziwiłł – Rythovius) – (624 s.), 1899, T. XXIV. (Rytuał – Seleucja) (626 s.), 1900, red. ks. Michała Nadworskiego i Stefana Biskupskiego, nakładem redakcji Przeglądu Katolickiego, Warszawa 1873-1933[11],
Podręczna encyklopedia kościelna, opracowana pod kierunkiem ks. ks. Stanisława Galla, Jana Niedzielskiego, Henryka Przezdzieckiego, Czesława Sokołowskiego, Antoniego Szlagowskiego, Antoniego Tauera i redaktora ks. Zygmunta Chełmickiego; Warszawa, 1904–1916, Tomy I-XLIV. (44 tomy).
Encyklopedia wojskowa, t. 1-8, wydawnictwo publikowane w zeszytach, 1931 – T. 1, 1932 – T. 2 (800 s., Cuszima-Garibaldyści), 1933 – T. 3 (800 s., Garigliano-Karabeni), 1934 – T. 4 (800 s., Karabin-Lehmann), 1936 – T. 5 (800 s., Lehwaldt-Obrączka), 1937 – T. 6 (798 s., Obrączki kościuszkowskie-Przemysł II), 1939 – T. 7 (801 s., Przemysł wojenny-Szybowiec), 1939 – T. 8 (Szybownictwo – Tajemnica), nieukończone, przerwane wybuchem wojny – wyszedł tylko 1 zeszyt, red. Otton Laskowski, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, Zakł. graf. „Polska Zjednoczona”, Warszawa 1931-1939[28],
Mała encyklopedia wojskowa, t. I–III Józef Urbanowicz, MON, Warszawa, 1967, 1970, 1971.
Encyklopedia materiałów wybuchowych, t. I (159 s.), Ludomir Heger, Warszawa: Wydaw-a Politechniki Warszawskiej, 1979,
Encyklopedia lotnictwa wojskowego, T. I-XVIII, 18 tomów, 2500 ilustracji, w tym ok. 1000 barwnych. Objętość wydawnicza całości wyniosła 150 arkuszy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona 1993–1996[29][30],
Encyklopedia wojskowa, t. I–II, A-M (600 s.), N-Ż (607 s.), ISBN 978-83-11-10727-4, Dom Wyd. Bellona, 2007,
Encyklopedia wojskowa: dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa, t. I–II, t. II (650 s.), Andrzej Krupa, ISBN 978-83-01-15175-1, Wyd. Nauk. PWN, 2007,
Encyklopedia biologiczna, t. 1-13, T. 1 (A-Bn, 431 s.), T. 2 (Bo-Dn,410 s.), T. 3 (Do-Gi, 411 s.), T. 4 (Gl-Ja, 410 s.), T. 5 – (Ją-Kr, 430 s.), T. 6 – Ks-Mn, 428 s.,T. 7 (Mo-Oś, 412 s.), T. 8 (Ot-Pr, 474 s.), T. 9 (Ps-Si, 382 s.), T. 10 (Sj-Ti, 430 s.), T. 11 (Tk-Wr, 406 s.), T. 12 (Ws-Ż. Suplement, 382 s.), T. 13 (Suplement. Słownik Taksonomiczny, 402 s.), ok. 35 tysięcy haseł z wszystkich dziedzin biologii, takich jak botanika, zoologia, systematyka, morfologia, anatomia, antropologia, ekologia, ewolucjonizm, paleontologia, fito- i zoogeografia, biofizyka, biochemia, mikrobiologia, wirusologia, fizjologia, genetyka czy biologia molekularna, ponad 2 tys. ilustr. barw. i cz.-b.; bibliografia, słownik taksonomiczny łac.-pol., opracowanie naukowe prof. Czesław Jura i prof. Halina Krzanowska, zestaw haseł dr Jacek Godula, ISBN 83-85909-53-2, Wyd. Opres, Kraków 1998−2000,
Encyklopedia pocztowa: alfabetyczny zbiór przepisów pocztowych dla wykonawczej służby Poczt.-Telekom., t. I (546 s.), Adam Solecki, Gdańsk: Związek Zawodowy Pracow. Poczt-Telegr. i Tel. Zadząd Okręgowy, 1945.
Encyklopedia maszyn cyfrowych, t. I (332 s.), Jerzy Loska, Maciej Stolarski, Czesław Syc, Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego, Warszawa, 1969,
Maleńka encyklopedia wielkiej cybernetyki, 1 tom (287 s.), aut. Wiktor Pekelis, tł. z jęz. ros. Tadeusz Nowosad, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1975,
Encyklopedia informatyki, 1 tom (460 s.), Stanisław Kruk, ISBN 83-86644-05-2, wyd. Pracownia Komputerowa Jacka Skalmierskiego, 1996,
Encyklopedya nauk inżynierskich podług wykładów pr.dra Jana Boguckiego, t. I (463 s.), Kółko Mechaników Tow. Br. Pom. St. Polit., Lwów, 1908,
Encyklopedja przemysłu i handlu wełnianego, t. I (199 s.), Stefan Katelbach, Warszawa: Instytut Szerzenia Praktycznej Wiedzy Przemysłowej, 1932,
Encyklopedia elektrowni, t. I (165 s.), Edmund Piotrowski, Politechnika Śląska, Gliwice: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1952,
Encyklopedia instalacji, t. I, zeszyty (136 s. Ogrzewanie i wentylacja) Witold Kamler, Cz. 3 (Urządzenia i instalacje elektryczne, 95 s.), Edward Kobosko, Naczelna Organizacja Techniczna. Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Warszawa: Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, 1952,
Encyklopedia „Przyroda i technika”: zagadnienia wiedzy współczesnej, t. I (1251 s.), Józef Hurwic, red. map Tadeusz Garlej, rys. Adam Werka, Wiedza Powszechna, 1963,
Encyklopedia kolejnictwa, t. I (487 s.), red. Bohdan Cywiński, wyd. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa trzy edycje (1964), 1966, 1969,
Encyklopedyczny słownik techniczny, s. 792, pod redakcja ̨Sergiusza Czerni, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, (1968),
Encyklopedia technik wytwarzania stosowanych w przemyśle maszynowym, T. 1 (270 s.), Obróbka bezwiórowa i cieplna, przetwórstwo tworzyw sztucznych, t. 2 (270 s.), Obróbka skrawaniem, montaż, red. Jerzy Erbel, Warszawa: Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, 1974,
Encyklopedia technik, t. 1, Erbla Jerzy, Politechnika Warszawska, Warszawa 1975.
Encyklopedia techniki wojskowej, s. 855, praca zbiorowa, ponad 6000 haseł, około 1700 rysunków i fotografii tekstowych, ponad 150 tabel, 88 tablic fotograficznych, 32 tablice wielobarwne, Jerzy Modrzewski, MON, Warszawa, dwa wydania: 1978 i 1987.
Wielka encyklopedia samochodów: 100 lat historii, 2500 marek z 65 krajów, t. I (320 s.), Harald H. Linz, Halwart Schrader, tłum. Jerzy Adamik, ISBN 978-83-7071-049-1, Res Polona, 1992,
Encyklopedia nauki i techniki, 3 tomy, t. 1 (A-J), t. 2 (K-Q), t. 3 (R-Ż), Prószyński i S-ka, 2002,
Mała encyklopedya kupiecka zawiérająca jeografią i historyą handlową, naukę o wexlach i papierach skarbowych [...] oraz zasady pięknego pisania, t. I (283 s.), L. Friedhuber de Grubental, druk S.H. Merzbach, Warszawa, 1848,
Encyklopedia handlowa podręczna, t. I (666 s.), wydana staraniem red. Gazety handlowej. Warszawa, wydaw. S. Czarnowskiego, 1881[11],
Encyklopedya handlowa, t. I (1032 s.), red. Adolf Dygasiński, wydana staraniem i nakł. Red. „Gazety Handlowej” przy współudz. „Gazety Losowań”, druk. E. Lubowskiego, Warszawa 1889–1891[11],
Encyklopedja handlowa Orgelbranda, t. 1-2, T. 1 (A-O, 414 s., 27 map, 1 tabl., 5 rycin), T. 2 (P-Ż, suplement, 349 s., [15] k. tabl.: il., errata), Tow. Akc. S. Orgelbranda Synów, Warszawa, 1914,
Encyklopedia mała gospodarstwa i przemysłu dla kobiet, t.I (334 s.), wydana nakł. i staraniem redakcyi Przedświtu, Lwów, H. Altenberg, druk. E. Ostruszki, 1893–1894[11],
Encyklopedja towarowa: przeznaczona dla handlu, przemysłu, rękodzieła oraz inteligentnego ogółu, zawiera opis najczęściej w handlu spotykanych towarów z uwzględnieniem sposobu otrzymywania tychże w związku z ich chemicznem oraz praktycznem zastosowaniem, red. Kazimierz Malczewski, Jan Wójcik, Lwów: „Odrodzenie”, 1923,
Encyklopedia podstawowych wiadomości dla kupiectwa wiejskiego, t.I, wydanie zeszyt. 1-3, red. Władysław Wierzchołek, Zrzeszenie Kupców Wiejskich, 1938,
Mała encyklopedia ekonomiczna, t. I (851 s.), red. Maksymilian Pohorille, Państwowe Wydawan. Ekonomiczne, 1961.
Mała encyklopedia rachunkowości, t. I (973 s.), red. Stanisław Skrzywan, Państwowe Wyd. Ekonomiczne, 1971,
Mala encyklopedia ekonomiczna, t. I (1043 s.), red. Kazimierz Sekomski, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1974,
Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, t. I (346 s.), red. Tadeusz Pszczołowski, Zakład narodowy imienia Ossolińskich-Wydawnictwo, 1978,
Encyklopedia organizacji i zarządzania, Leszek Pasieczny, Państwowe Wyd. Ekonomiczne, 1981,
Encyklopedia gospodarki materiałowej (692 s.), red. Tadeusz Wojciechowski, Państwowe Wyd. Ekonomiczne, 1989.
Encyklopedya ilustrowana medycyny i higieny popularnej, według opracowana i do naszych stosunków zdrowotnych zastosowana przez J. Starkmana, t. I (756 s.), red. Paweł Bonami, nakład autora, druk. S. Orgelbranda synów, 1892[11],
Encyklopedia kieszonkowa lekarsko-hygieniczna. Informacye dla zdrowych i chorych, t. I (341 s.), z 2go wyd. niemiec. tłum. dr. med. Ludwik Wolberg, Warszawa, S. Lewental, 1895[11],
Encyklopedya rodzinna: największy i najlepszy podręcznik do pielęgnowania zdrowia, urody i szczęścia, 2 tomy: 1 tom 516 stron, 2tom 506 s., 460 ilustracji, Anna Fischer-Dueckelmann, tłum. Teresa Jaroszewska, A. Czarnowski, wyd. A.A. Paryski, 1913.
Encyklopedia farmaceutyczna, t. 1-10, T. 1 (A – Amonowy siarczek, 384 s.), T. 2 (Amonowy sulfoarsenian – Antyseptyk, 384 s.), T. 4 (Anthyrium – Barowy sebacynian, 384 s.), T. 5 (Barowy siarczan – Borlint, 384 s.), T. 6 (Bormann’abłona – Carbactiv, 376 s.), T. 7 – (Carbadal-chininum uricum, 384 s.), T. 8 – (Chininum urinicum-codeine, 383 s.), 1938 – T. 9 (Codeinum-cortex myricis, 380 s.), T. 10 (Cortex myricae nagi-dactylon, 384 s.), Ludwik Rządkowski, Poznań: Wydawnictwo Encyklopedii Farmaceutycznej Leon, Mikołaj, Wawrzyniec Misiak i S-ka, 1918–1939,
Encyklopedja życia, t 1-2, T. 1 (548 s.), 27 kol. tabl., ilustr., T. 2 (758 s.), 20 k. tabl., ilustr., Henryk Rodowski, Poznań: Księg. Sztuka, 1925,
Encyklopedia wiedzy seksualnej: dla lekarzy, prawników i socjologów, t. 1-4, T. 1 (A-K, 509 s.), T. 2 (L-P, 478 s.), T. 3 (P-S, 479 s.), T. 4 (S-Ż, 505 s.), oprac. przez Maxa Marcuse przy współudz. Zygmunta Freuda, red. Stanisław Higier, Wyd. Lekarskie „Eskulap”, Warszawa, 1937,
Nowoczesna encyklopedia zdrowia, T. 1-4, T. 1 (Zarys anatomii i fizjologii, Elementy budowy organizmów roślinnych i zwierzęcych, Budowa i czynności organizmu ludzkiego, Przemiana materii, Jak powstają choroby, 400 s., tablice), T. 2 (Rozwój historyczny rozpoznawania i leczenia chorób, Rys historyczny lecznictwa chirurgicznego, Rozpoznawanie chorób, Podstawowe zjawiska chorobowe i ich wytłumaczenie, Nowotwory, Choroby serca i naczyń krwionośnych, Odporność w chorobach zakaźnych, Choroby zakaźne, Gruźlica płuc, 397 s., tablice), T. 3 (Choroby narządu oddechowego, Choroby układu pokarmowego, Schorzenia układu moczowego, Choroby przemiany materii, Schorzenia gruczołów dokrewnych, Choroby krwi, Choroby wywołane jakościowo niedostatecznym pożywieniem, Choroby nerwowe., tablice; 395 s.), T. 4 (Choroby psychiczne, Psychonerwice, Choroby oczu, Choroby nosa, jamy ustnej, gardła, krtani i uszu, Choroby uzębienia i szczęk, Schorzenia gośćcowe i rzekomo gośćcowe, 403 s., tablice), redakcja dr. med. Adolf Rząśnicki, Wydawnictwo: Minerwa, Warszawa 1937–1939,
Mała encyklopedia medycyny: A-G.. H-O.. P-Ż, Tomy 1-3, t. 1 – s. 381, t. 2- 300 s., 7100 haseł: 5200 właściwych i 1900 odsyłaczy, ok. 510 ilustracji (258 fotografii oraz 250 rys.), 16 tablic kolorowych oraz 25 tabel, Państ. Wyd. Naukowe, ISBN 83-01-08835-4, Warszawa sześć wydań 1979, 1982...1988, 1989,
Encyklopedia dla pielęgniarek, t. I (491 s.), red. Józef Bogusz, aut. Ada Anczykowa, Warszawa: Państ. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1982,
Seksuologia: zarys encyklopedyczny, t. I (464 s.), red. Kazimierz Imieliński, ISBN 83-01-04824-7, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985,
Mała encyklopedia medycyny: A-G.. H-O.. P-Ż, Tomy 1-3, s. 381, Państ. Wyd. Naukowe, ISBN 978-83-01-06177-7, Warszawa 1990,
Encyklopedia balneologii i medycyny fizykalnej oraz bioklimatologii, balneochemii i geologii uzdrowiskowej, t. I, 349 s., Irena Ponikowska, Wydawnictwo Aluna, Warszawa, ISBN 978-83-932504-5-5, 2015.
Encyklopedia rolnicza i rolniczo-przemysłowa, T. 1-3, t. 1 (785 s.), t. 2 (788 s.), t. 3 (734 s.), red. A. Strzelecki, H. Kotłubaj. Wyd. Rolnik i Hodowca, Gebethner i Wolff, druk. Władysława Szulca i Ski, Warszawa 1888-1890[11],
Encyklopedya rolnicza wydawana staraniem i nakładem Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. t. I-XI, zeszytów 1–106, T. I. (A – Cłiirurgja), 1890 (867 s.), T. II. (Chleb – Esparceta), 1891 (918 s.), T. III. (Fabr. nawozów sztucz. – Handel inw. żyw.), 1894 (778 s.), T. IV. (Handel spirytusem – Karczowanie), 1895 (762 s.), T. V. (Kardy – Ludność rolnicza), 1895 (798 s.), T. VI. (Łąki – Mleko), 1896 (834 s.), T. VII. (Młocarnia – Nawozy), 1898 (761 s.), T. VIII. (Nawożenie – Piwowarstwo), 1899 (713 s.), 6 tabl. chromolitografie, T. IX. (Plenipotencya – Serowarstwo), 1900 (848 s.), T. X. (Siano – Wełnictwo), 1901 (731 s.), T. XI. (Węgiel – Żywokost), i Skorowidz, 1902 (392 s. + XCVII s.), Jerzy Alexandrowicz, Władysław Andrychiewicz, Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, wyd. Gebethner i Wolff, Druk K. Kowalewskiego, Warszawa 1890-1902[11],
Encyklopedya doręczna; czyli, Zbiór ciekawych wiadomości dla panien, 2 tomy, t. I (167 s.), t. II (170 s.), Klementyna Tańska-Hoffmanowa, Berlin-Lipsk 1849–1851, wyd. 2, S. Orgelbrand, Warszawa, 1851,
Zbiór wszystkich umiejętności dla młodocianego wieku niezbędnych, Michalina J. Elkana (opracowanie dwujęzyczne polsko-francuskie, 1845–1856)[40],
Nowa encyklopedia dla dzieci, T. 1-3, 952 strony, 40 tablic z rycinami, anonim P.D., (1857)[40],
Ilustrowany abecadlnik historyczny dla dzieci polskich, Teofil Nowosielski, Warszawa nakładem A. Nowoleckiego, (1862)[40],
Encyklopedya dla dzieci, t. I (346 s.), z 151 rysunkami, ułożyli Feliks Bogacki i Stanisław Krzemiński, Warszawa, nakł. Prawdy, druk. K. Kowalewskiego, 1891-1892[11],
Ilustrowana encyklopedia dla dzieci, aut. Jane Elliot i Colin King; współpr. Susan Crawford, Annabel Craig, Ingrid Cranfield, Sylvia Tate; przekł. Józef Kołodziej, ISBN 83-85063-76-5, Res Polona, Łódź 1991.
Ilustrowana encyklopedia szkolna, tłumaczenie angielskiego wydania Jerzy Kacperski, Fizyka s. 126, ISBN 83-85063-76-5, Chemia s. 128, ISBN 83-85063-75-7, Res Polona, Łódź 1992,
Encyklopedia szkolna PWN: Geografia (4,5 tys. haseł), 707 s., 2002, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Encyklopedia szkolna PWN: Biologia (6 tys. haseł), 616 s., 2002
Encyklopedia szkolna PWN: Historia (6 tys. haseł), 688 s., 2002
Michał Sołtyk: "Encyklopedya Wiadomości Elementarnych Czyli Pierwsze Rysy I Wyobrażenia Nauk I Kunsztów: Dla Użytku Młodzieży / Przez X. Michała Sołtyka". Kraków: Drukarnia Szkoły Głównej Koronnej, 1798.
JeanJ.HautepierreJeanJ., Zbiór krótki encyklopedyczny wszystkich umiejętności pomnożony historyą powszechną aż do naszych czasów, Wrocław 1806.
Joanna Olkiewicz: Od A do Z, czyli, O encyklopediach i encyklopedystach, rozdz. „Z galerii polskich encyklopedystów i leksykografów”, „Encyklopedia dzisiejszej doby w Polsce i u sąsiadów”. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1988, s. 147–176. ISBN 978-83-205-3990-5.
Robert von Mohl: Encyklopedia umiejętności politycznych, tłum. Antoni Białecki. Warszawa: Oficyna Samuela Orgelbrandta, 1864.
Stanisław Lam: Trzaski, Everta i Michalskiego Encyklopedia XX wieku. Warszawa: Księgarnia Wydawnicza Trzaska Evert Michalski, 1937.
Praca zbiorowa: Polska. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: PWN, 1974.
Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1-2. Warszawa: PWN, 1984.
Przemysław Trzeciak: Encyklopedia mądrości Wschodu. Buddyzm. Hinduizm. Taoizm. Zen. Warszawa: Warszawski Dom Wydawniczy, 1988, s. 439. ISBN 83-7140-178-7.
Ingrid Fischer-Schreiber: Lexicon der östlichen Weisheitslehren. Warszawa: Scherz Verlag, 1986.
Otton Laskowski: Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.
Piotr Grzegorczyk: Index Lexicorum Poloniae: bibliografia słowników polskich, rozdz. „Encyklopedie powszechne”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 233.
Surowiak Witold: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich, seria ilustrowanych encyklopedii technicznych i naukowych: Maszyny”. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973.
MaksymilianM.FlaumMaksymilianM., Encyklopedya techniczna: podręcznik praktyczny technologii chemicznej w zastosowaniu do przemysłu, rękodzieł, rzemiosł, sztuk, rolnictwa i gospodarstwa domowego opracowana podług najnowszych źródeł, Warszawa: Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuk Pięknych, 1898.
Zdzisław Brodzki: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Lotnictwo. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1979. ISBN 83-204-0005-8.
Stanisław Urbańczyk: Słowniki i encyklopedie: ich rodzaje i użyteczność. Kraków–Katowice: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991.
AleksandraA.IwanowskaAleksandraA., Rozwój polskiej terminologii morskiej w XVIII w.”, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 35/4, Warszawa 1990, s. 533–560.
Lipoński Wojciech: Encyklopedia sportów świata. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2001.
Lipoński Wojciech: Encyklopedia sportów świata. Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2006.
Janusz Iskra. "Encyklopedia Sportów Świata" Wojciecha Lipońskiego – kawał świata, historii i ludzkiej twórczości. „Bibliotheca Nostra : śląski kwartalnik naukowy”. 2/2, s. 51-53, 2008. Katowice.
.jpg)
