Leśnik (województwo opolskie)
50°22′37″N 17°50′23″E/50,376944 17,839722
| wieś | |
 Wjazd do Leśnika od strony Kierpnia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
93[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-250[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0493824 |
Położenie na mapie gminy Głogówek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°22′37″N 17°50′23″E/50,376944 17,839722[1]
| |
ⓘLeśnik (dodatkowa nazwa w j. niem. Leschnig) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Równiny Niemodlińskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 93 osoby[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 11 km od granicy z Czechami, na Równinie Niemodlińskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Leśniku panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Leśnika wynoszą 621 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy las[8] i związana jest z położeniem, gdyż wieś znajdowała się w środku lasu. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Lesna podając jej znaczenie „Dorf im Walde”, czyli po polsku „Wieś w lesie”[8]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Leschnig[8] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Wiese, a także wymienia polską nazwę Leśnik we fragmencie: „Wiese (1383 Prato, polnisch Leśnik)”[9].
Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwa Leschnig została zmieniona w okresie nazistowskim na Hegerwalde[10]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Leśniki[11]. 9 grudnia 1947 nadano miejscowości nazwę Leśnik[12] 1 grudnia 2009 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Leschnig[13].
W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Lesnicia (1217), Leschnig (1845), Leśnik, Leschnig (1900), Leśnik (Leschnig) – Hegerwalde (1939), Hegerwalde – Leśnik, -a, leśnicki (1948), Leśnik, -ka (1981)[10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Pierwsze wzmianki pochodzą z 1217. Pierwszą nazwą było Leznie. Kolejna wzmianka pochodzi z 1388, kiedy książę Władysław Opolczyk osiedlił paulinów w Mochowie i podarował im wieś Leśnik.
Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu grabie w słup, za nimi dwa skrzyżowane cepy, a w otoku napis: LESCHNIG: GEM: SIGL: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Leśnik / Powiat Prudnicki)[14].
Do 1900 we wsi działała gorzelnia, a do 1904 funkcjonował młyn wodny, który został zniszczony podczas powodzi w 1903. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 170 mieszkańców Leśnika 20 posługiwało się językiem niemieckim, a 150 językiem polskim[15]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Leśnik znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[16]. Do głosowania uprawnionych było w Leśniku 106 osób, z czego 80, ok. 75,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 78, ok. 73,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 106 głosów (100% uprawnionych), w tym 106 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 90 osób (ok. 84,9%), a za Polską 16 osób (ok. 15,1%)[17].
We wsi są dwie kapliczki: pierwsza poświęcona jest św. Urbanowi, druga postawiona została na pamiątkę wygaśnięcia zarazy, która nawiedziła wieś w roku 1649. W Leśnikach stoją 4 krzyże: pierwszy z 1899, drugi z 1906, trzeci z 1913, a czwarty z 1954.
Od 1850 wieś należy do parafii Mochów.
W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[18]. Wieś ucierpiała podczas powodzi w lipcu 1997[19]. W 2009 Leśnik przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[20].
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1910 – 170[21]
- 1933 – 159[22]
- 1939 – 148[22]
- 1966 – 132[23]
- 1998 – 82[24]
- 2002 – 86[24]
- 2009 – 99[24]
- 2011 – 93[24]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Leśniku chronione są[25]:
- kapliczka przy domu nr 3
- dom mieszkalny nr 16A
- szkoła, ob. świetlica wiejska, nr 20
Pomniki i obiekty upamiętniające[edytuj | edytuj kod]
- Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej w Leśniku powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany[26].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Leśnik posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[27].
Kultura[edytuj | edytuj kod]
W Leśniku działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[28].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Katolicy z Leśnika należą do parafii Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej w Mochowie (dekanat Głogówek)[29].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Leśniku[30].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)[31].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67803
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 648 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-27].
- ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
- ↑ Klimat: Leśnik: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-27].
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 37, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Triest 1865 ↓, s. 1071.
- ↑ a b Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. VI, L-Ma, hasło „Leśnik (1)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2005, s. 81. ISBN 83-88866-26-5.
- ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 28.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55).
- ↑ Stanisław Stadnicki, Głogówek – Oberglogau [online], tygodnikprudnicki.pl, 1 października 2008 [dostęp 2022-06-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-07].
- ↑ 948 Leschnig (Leśnik) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
- ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
- ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 24.
- ↑ Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29].
- ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
- ↑ Wylała Osobłoga, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 29 (348), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 lipca 1997, s. 11, ISSN 1231-904X.
- ↑ Leśnik, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-27].
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-05-27].
- ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 220.
- ↑ a b c d Wieś Leśnik w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Studium 2016 ↓, s. 64.
- ↑ Pomnik w Leśniku upamiętniający mieszkańców – ofiary I i II wojny światowej [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28].
- ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Leśnik, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
- ↑ DFK Leśnik / Leschnig
- ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
- ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
- Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Leśnik, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09].
