Lipce (województwo dolnośląskie)
51°12′45″N 16°06′29″E/51,212500 16,108056| wieś | |
 Pałac w Lipcach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
141[2] |
| Strefa numeracyjna |
76 |
| Kod pocztowy |
59-222[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DLE |
| SIMC |
0365842 |
Położenie na mapie gminy Miłkowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu legnickiego  | |
| 51°12′45″N 16°06′29″E/51,212500 16,108056[1]
| |
Lipce (niem. Lindenbusch[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Miłkowice na Wysoczyźnie Chojnowskiej[5]. Nad miejscowością góruje Wąwelno (178 m n.p.m.) z nowym cmentarzem komunalnym dla miasta Legnicy[6].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Lipce położone są przy węźle drogowym Legnica Zachód – skrzyżowaniu drodgi krajowej nr 94 i drogi ekspresowej S3[7].
Zabudowania miejscowości położone są na południe od drogi krajowej nr 94[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed 1945 r.[edytuj | edytuj kod]
Podczas badania archeologicznych w trakcie budowy obwodnicy zachodniej dla Legnicy archeolodzy odnaleźli cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej[8]. Odkryto 13 jam grobowych rozległej nekropolii pochodzącej z okresu 1700–1300 lat do 500 lat p.n.e.[8]. W grobach znaleziono fragmenty ceramiki i naczynia[8]. Szacowano, że Łużyczanie używali cmentarzyska przez kilkaset lat[8].
Lipce zostały wybudowane przy jednej z odnóg tzw. Wysokiej Drogi (Via Regia), transeuropejskiego szlaku handlowego[9].
Miejscowość była wzmiankowana w średniowieczu jako Lynden posch (1424)[4].
W okolicach miejscowości miało miejsce kilka bitew. W 1452 roku między Lipcami a Ulesiem wojska księcia piastowskiego Jana I lubińskiego usiłujące odbić zbuntowane miasto Legnicę zostały pobite przez patrycjat legnicki, który złożył uprzednio hołd bezpośrednio władcy czeskiemu Władysławowi[10]. 13 maja 1634 w czasie wojny trzydziestoletniej, pod Lipcami miała miejsce tzw. bitwa pod Legnicą, stoczona pomiędzy protestanckimi wojskami saskimi, a katolicką armią cesarza Fryderyka II Habsburga[11].
Do Lipiec przynależały dobra rycerskie z folwarkiem Annawerde, położone na zachód od centrum wsi[4]. 26 sierpnia 1817 na wzgórzu Wąwelno oddano wieżę widokową w formie belwederu – pomnik upamiętniający bitwę z 1634 roku oraz Bitwę nad Kaczawą z 1813 roku[4]. Budowla przestała istnieć w latach 30. XX wieku[4].
Od 1812 roku w Lipcach istniał zajazd, który zyskał popularność wśród mieszkańców Legnicy[4]. Właściciel zajazdu zorganizował w 1864 roku połączenie omnibusowe z Legnicą[12]. Mieszkańcy Lipiec, podobnie jak zamieszkujący inne podlegnickie wsie: Piekary Wielkie i Przybków domagali się na początku XX wieku doprowadzenia linii legnickich tramwajów[13]. Żądania mieszkańców Lipiec, inaczej niż w przypadku Piekar i Przybkowa, nie zostały jednak spełnione[13].
W południowo-wschodniej części wsi istniała cegielnia, funkcjonująca do XX wieku[14]. Pozostałości po dawnej cegielni - budynek mieszkalny, zabudowania gospodarskie i staw - rozebrano w trakcie budowy drogi ekspresowej[15].
Na miejscu folwarku Annawerde w latach 30. XX wieku zbudowano poligon wojskowy Wehrmachtu i lądowisko dla szybowców[4].
Bezpośrednio przed II wojną światową Lipce należały do gminy z siedzibą w Czerwonym Kościele[4].
Po 1945 r.[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej Lipce były gromadą w gminie Krotoszyce[16]. W roku 1954 obszar wsi włączono do gromady Ulesie w ówczesnej gminie Grzymalin[16]. Od 1968 roku Lipce weszły w skład gromady Miłkowice[17]. Od 1973 roku miejscowość leży na obszarze gminy Miłkowice[18][19].
Poniemiecki poligon na wzgórzu Wąwelno po wojnie zajęła Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej, urządziwszy na nim stację radiolokacyjną[20]. Nieopodal miejscowości Lipce i Goślinów, na wzgórzu Sikornik w latach 60. XX wieku zorganizowano poligon garnizonu Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej „Legnica”[21].
W połowie lat 60. XX wieku wzgórze Wąwelno zostało wytypowane przez Wojewódzką Radę Narodową we Wrocławiu jako jedna z najkorzystniejszych (względem szkodliwego oddziaływania huty miedzi) lokalizacji dla nowego szpitala zespolonego Legnicy[22]. Ostatecznie, na skutek sprzeciwu dowództwa radzieckiego wojewódzki szpital specjalistyczny zbudowano po przeciwnej, wschodniej stronie Legnicy[22].
Od 1964 roku Lipce posiadały połączenie autobusowe MPK z Legnicą i Ulesiem[12].
Na trasie Lipce – Chojnów – Lipce odbyła się w kwietniu 1966 jazda indywidualna na czas podczas pierwszego wyścigu kolarskiego serii „Szlakiem Grodów Piastowskich”[23].
W latach 80. XX wieku obszar obejmujący obręby wsi Lipce (na północ od drogi Legnica – Chojnów) i Ulesie był planowany do zagospodarowania na nowe osiedla mieszkaniowe Legnicy – wielki zespół mieszkaniowy Ulesie[24][25][26]. W marcu 1990 roku opracowana została dokumentacja urbanistyczna dla pierwszych jednostek A2 i A4 wzdłuż późniejszej obwodnicy zachodniej[25]. Realizacji pierwszego etapu, a w konsekwencji całego osiedla zaniechano wobec pogorszenia się warunków kredytowania inwestycji spółdzielczych[26]. Wobec zmiany sytuacji geopolitycznej, skutkującej wyjściem z Polski w 1993 roku Północnej Grupy Wojsk Federacji Rosyjskiej nastąpiło zwolnienie znacznej liczby mieszkań w Legnicy; budowa osiedla stała się zbędna.
Po roku 1990[edytuj | edytuj kod]
Wraz z opuszczeniem Polski przez wojska radzieckie, w 1993 roku poradziecki poligon na Wąwelnie stał się własnością miasta Legnicy[20]. W 1997 roku zarząd miasta zdecydował o przeznaczeniu terenu na cmentarz[20]. Pierwszy etap nekropolii wzniesiono w latach 2009-2013[27].
Po likwidacji Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Legnicy w lipcu 1996 roku gmina Miłkowice zrezygnowała z autobusów miejskich[28]. Połączenie do Lipiec i Ulesia obsługiwał od tego czasu mikrobusami prywatny przewoźnik drogowy[28]. Wobec problemów z działalnością przewoźnika na linii Legnica - Lipce - Ulesie, w sierpniu 2012 roku ponownie uruchomiono połączenia autobusowe MPK[28].
Garnizon Wojska Polskiego „Legnica” rozformowano w 2008 roku[21]. Teren byłych poligonów w rejonie wzgórza Sikornik między Lipcami a Goślinowem został przeznaczony na osiedle domów jednorodzinnych. Na przyszłym osiedlu w obrębie Lipiec wyznaczono kilkadziesiąt regularnych działek ewidencyjnych[6].
Do roku 2015 Lipce były przysiółkiem wsi Ulesie[29]. Uchwałą Rady Gminy Miłkowice z dnia 8 czerwca 2015 miejscowość została samodzielnym sołectwem[29].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[30]:
- pałac, nr 19, z końca XIX w., przebudowany w XX w.
Pozostałe obiekty:
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 68420
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 662 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g h i Lipce – Lindenbusch. [w:] Liegnitz.pl [on-line]. Fundacja Historyczna Liegnitz.pl. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ Powiat legnicki [mapa, skala 1:83 500.]. Powiat legnicki. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b Serwisy: hipsometria, Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych, granice obrębów geodezyjnych W: Geoportal.gov.pl > Raster > centruj mapę > 51°12′45″N 16°06′30″E Geoportal.gov.pl dostęp: 2018-11-26.
- ↑ Dolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu: Podstawowy układ drogowy województwa dolnośląskiego - drogi krajowe i drogi wojewódzkie. [dostęp 2018-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-05)].
- ↑ a b c d Arkadiusz Rodak: Nowy cmentarz, stary cmentarz i prehistoryczne cmentarzysko. [w:] legnica.eu [on-line]. Urząd Miasta Legnicy, 2012-04-25. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ Tadeusz Gumiński, Edward Wiśniewski: Legnica i okolice. Przewodnik.. Legnica-Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Atut”, 2001, s. 171. ISBN 83-87299-61-8.
- ↑ Patrycja Ksyk-Gąsiorowska: Jan. W: Szczur S., Ożóg K. (red.): Piastowie. Leksykon biograficzny. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999, s. 492-494. ISBN 83-08-02829-2.
- ↑ Eugeniusz Gronostaj: Jelenia Góra w okresie wojny trzydziestoletniej. Jelenia Góra: Książnica Karkonoska, 2014, s. 12. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne sp. z o.o. w Legnicy: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne sp. z o.o. w Legnicy - rys historyczny. Pierwsze powojenne dziesięciolecie.. [w:] mpk.legnica.pl [on-line]. [dostęp 2017-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-07)]. (pol.).
- ↑ a b Grażyna Humeńczuk: Tramwaje w Legnicy. 1898-1968.. Legnica: Muzeum Miedzi w Legnicy, 1998, s. 9-10, seria: Legnica na starych kartach pocztowych.. ISBN 83-908681-3-X.
- ↑ Liegnitz 2761 [Neue Nr 4762 - 1936]. [w:] Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego [on-line]. Reichsamt für Landesaufnahme, 1936. [dostęp 2018-11-28].
- ↑ Lipce. Dom nr 26 (dawny). [w:] polska-org.pl [on-line]. [dostęp 2018-12-05].
- ↑ a b Uchwała Nr 18/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu legnickiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
- ↑ Uchwała Nr XXI/110/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 30 maja 1968 r. w sprawie zniesienia, łączenia i utworzenia niektórych gromad w województwie wrocławskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 sierpnia 1968 r., Nr. 6, Poz. 33)
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad. Stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1, Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, Warszawa 1971.
- ↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
- ↑ a b c Maria Kubasik: Raport kadencyjny 2002-2006. Urząd Miasta Legnicy, 2016, s. 85,87. [dostęp 2018-11-27].
- ↑ a b Wojciech Morawiec. Wojsko Polskie w Legnicy w latach 1945–2008. „Szkice Legnickie”. tom XXXVI, s. 230, 2015. Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Legnicy. ISSN 0137-5326.
- ↑ a b Wspomnienia: Stefania Pawłowska, była dyrektor Dyrekcji Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich, [w:] Marlena Mokrzanowska, Zbigniew Budych, Wszystkim na zdrowie. Historia Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy, Legnica: Wydawnictwo Edytor Legnica, maj 2009, s. 47,59,182, ISBN 978-83-928930-0-4 [dostęp 2018-12-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-31].
- ↑ Miedziowe Centrum Kolarstwa: Z pożółkłych kart historii wyścigu.... 2006. [dostęp 2018-12-05].
- ↑ Tadeusz Rollauer: Legnica w 40-leciu Polski Ludowej. Legnica: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Legnicy, 1984, s. 65. [dostęp 2018-11-24].
- ↑ a b Józef Kordas: Opis do części architektoniczno-urbanistycznej jednostek A2,A4 dzielnicy Ulesie w Legnicy. Legnica: Zakład Projektowania i Usług Inwestycyjnych „Inwestprojekt”, marzec 1990, s. 1-9, seria: (maszynopis w zbiorach Legnickiej Spółdzielni Mieszkaniowej).
- ↑ a b Historia działalności Legnickiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Legnicy. [dostęp 2018-12-05].
- ↑ Mateusz Różański: Nowy, legnicki cmentarz jest już gotowy. [w:] Polska Gazeta Wrocławska [on-line]. 2013-02-18. [dostęp 2018-11-28].
- ↑ a b c Damian Zdancewicz: Autobusy do Lipiec i Ulesia już od czwartku. [w:] Lca.pl [on-line]. 2012-08-03. [dostęp 2018-12-05].
- ↑ a b Urząd Gminy Miłkowice, Protokół Nr 8/2015 z obrad ósmej sesji Rady Gminy Miłkowice w kadencji 2014 – 2018 z dnia 8 czerwca 2015 r, 8 czerwca 2015 [dostęp 2018-11-14] [zarchiwizowane 2018-11-14].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 96. [dostęp 2012-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ a b c Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miłkowice. bip.ug-milkowice.dolnyslask.pl. s. 35. [dostęp 2013-01-30].
