Przejdź do zawartości

Ludwik Konstanty Pociej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Sławek Borewicz (dyskusja | edycje) o 20:03, 27 cze 2016. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Ludwik Konstanty Pociej
Ilustracja
Ludwik Pociej
Herb
Waga
Rodzina

Pociejowie

Data i miejsce urodzenia

1664
Kietowiszki

Data śmierci

30 stycznia 1730

Ojciec

Leonard Gabriel Pociej

Matka

Regina Ogińska

Żona

1. p. 1700 Aniela Zahorowska
2. p. 1717 Emerencjanna Warszycka (†po 1730)

Dzieci

Ludwika Marianna (z drugiego)

Odznaczenia
Order Orła Białego

Ludwik Konstanty Pociej herbu Waga (ur. 1664 - zm. 1730), pisarz ziemski brzeski litewski, potem podkomorzy brzeski litewski 1697, strażnik litewski 1698, podskarbi wielki litewski 1703 (1704), hetman polny litewski 1709, kasztelan wileński i hetman wielki litewski w 1709, wojewoda wileński 1722, starosta puński, borciański, ratyński, szereszowski, stokliski, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1714 roku, odznaczony Orderem Orła Białego[1].

W Armii Wielkiego Księstwa Litewskiego służył od roku 1684, choć sam twierdził, co było całkowicie niezgodne z prawdą iż brał udział w kampanii 1683, a nawet w bitwie pod Wiedniem. W szeregach armii litewskiej odbył szereg kampanii przeciw Turcji. Należał do największych przeciwników hegemonii Sapiehów na Litwie. 18 listopada 1700, podczas wojny domowej w Wielkim Księstwie pomiędzy republikanami a Sapiehami, przyczynił się znacznie do pokonania sił sapieżyńskich podczas bitwy pod Olkienikami. Następnie czerpał ogromne zyski z zagrabionych im majątków. Rabunkową gospodarką w dobrach posapieżyńskich doprowadził do buntów chłopskich, które krwawo stłumił wykorzystując podległe sobie wojska. Na początku wielkiej wojny północnej w 1702 próbował na czele 3 tys. żołnierzy odbić z rąk szwedzkich Wilno. W następnym roku wraz z Sasami zdobył broniony przez Sapiehów Tykocin. Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku[2]. Podczas kampanii 1708 wraz z Jakubem Zygmuntem Rybińskim pobił pod Koniecpolem armię Stanisława Leszczyńskiego pod dowództwem hetmana wielkiego koronnego Józefa Potockiego.

Był człowiekiem pozbawionym wszelkich skrupułów moralnych, całą karierę zrobił opierając się na poparciu Piotra I, który potrzebował Pocieja do rozgrywek z Augustem II, również dzięki poparciu cara otrzymał on urząd hetmański. Jako jedyny dowódca Rzeczypospolitej zgodził się wysłać posiłki Rosjanom szykującym się do wojny z Turcją. W historii zachowała się o nim opinia jako zdrajcy, alkoholiku i pospolitym złoczyńcy. Był jednak Pociej dobrym dowódcą kawaleryjskim, co udowodnił nieraz swymi rajdami na tyły wroga, choć jak wszyscy dowódcy polsko-litewscy tego okresu miał problemy ze zorganizowaniem współdziałania innych rodzajów broni na polu bitwy.

Ludwik Pociej protestował przeciwko limitowaniu obrad sejmu z 1712 roku - w specjalnym uniwersale ostrzegał szlachtę, że limita to pierwszy krok do absolutyzmu[3]. W konsekwencji, sejm nadzwyczajny z 1713 r. został zerwany przez klientów Pociejów: Michała Puzynę i Jana Piotra Nestorowicza, jako wyraz protestu przeciwko próbom ograniczaniu przez Augusta II władzy hetmanów[4]. Ponadto, również w latach 1719-1720 torpedował pracę sejmu z dwóch przyczyn: 1) po pierwsze: z powodu niechęci wykonania postanowień sejmu niemego, 2) po drugie:na sejmach tych miała odbyć się ratyfikacja antyrosyjskiego sojuszu austriacko-rosyjskiego[5]. Manifest oblatywany w grodze wskazywał, że limita to zbrodnicza innowacja w ustroju, przejaw bezprawia[6].

Dziennikarz Maciej Rybiński utrzymuje, że w 1722 roku cesarz Piotr I Wielki wyzwał Ludwika Pocieja na pojedynek pijacki i przegrał go[7].

  1. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 140.
  2. Actum In Castro Sandomiriensi Sabbatho Ante Festvm Sanctorum Viti et Modesti martyrum proximo, Anno Domini millesimo sptingentesimo quarto, [b.n.s.].
  3. H. Olszewski, O Skutecznym rad sposobie, Dzieje Narodu i Państwa Polskiego, Warszawa 2002, s. 45
  4. H. Olszewski,op. cit., s. 33
  5. H. Olszewski, op. cit.
  6. H. Olszewski, op. cit., s. 45
  7. Maciej Rybiński, Gęba i buziaczek, Wprost z dnia 30 listopada 2008 roku, Nr 48, s. 50. W pojedynku Pociejowi towarzyszył wspomniany wyżej regimentarz Jakub Zygmunt Rybiński, antenat felietonisty.