Mieczysław Żywczyński

Mieczysław Żywczyński
Data i miejsce urodzenia	13 stycznia 1901 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	21 lutego 1978 ; Lublin
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	Diecezja płocka
Prezbiterat	1926
	Odznaczenia

Mieczysław Żywczyński (ur. 13 stycznia 1901 w Warszawie, zm. 21 lutego 1978 w Lublinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, historyk, profesor zwyczajny Wydziału Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Życiorys

Był synem Władysława i Emilii z Piekutów. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Warszawie. W 1921 ukończył Gimnazjum im. św. Stanisława Kostki w Płocku. Tu też ukończył seminarium duchowne^[1], gdzie nawiązał bliższą znajomość z (późniejszym księdzem patriotą) Leonardem Świderskim^[2]. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1926 roku. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim filozofię (pracę magisterską Wielka Emigracja i Kościół pisał pod kierunkiem prof. Marcelego Handelsmana; obrona w roku 1930). Dzięki stypendium przebywał kilkakrotnie we Włoszech, Szwajcarii i Austrii (1930, 1932, 1935, 1937). W 1933 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Geneza i następstwa encykliki „Cum primum” z 9 VI 1832 r. Watykan i sprawa polska w latach 1830–1837^[3].

Po wybuchu II wojny światowej został wysiedlony z Płocka, tracąc zgromadzone rękopisy i bibliotekę. Przebywał w Łowickiem i Kieleckiem (1939-1941). Następnie przybył do Warszawy^[4]. Tutaj od 1942 uczestniczył w wyższym tajnym nauczaniu na Uniwersytecie Ziem Wschodnich. W 1945 habilitował się na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1946 był wykładowcą Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Objął na nim Katedrę Historii Kościoła. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1966 tytuł profesora zwyczajnego.

Był współorganizatorem Instytutu Historii Kościoła KUL. W badaniach naukowych początkowo skupił się na stosunku Kościoła katolickiego do ruchów społecznych w Europie, później głównym kierunkiem jego zainteresowań stały się dzieje powszechne. Jego synteza historii XIX w. do 1871 r., opublikowana w 1964 r., doczekała się łącznie trzynastu wydań (w tym dwóch z dodrukami) i do dziś stanowi jeden z podstawowych podręczników akademickich. Związany z ruchem tzw. „księży patriotów” i środowiskiem „Pax” (działalność w Komitecie Intelektualistów i Działaczy Katolickich).

Pod jego kierunkiem prace pisali Czesław Bartnik, Zygmunt Zieliński oraz Jan Kracik.

Publikacje

Geneza i następstwa encykliki „Cum primum” z 9 VI 1832 r. Watykan a sprawa polska w latach 1830–1837, Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa 1935
- skrócona wersja: Watykan wobec powstania listopadowego, Universitas, Kraków 1995
Papiestwo i papieże średniowiecza, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów 1938
Kościół i rewolucja francuska, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1951 (wznowienie: Universitas, Kraków 1995)
- przekład niemiecki: Die Kirche und die französische Revolution, Koehler, Leipzig 1953
Metternich w świetle nowszej historiografii, „Kwartalnik Historyczny” 68.2 (1961), s. 423–433.
Historia powszechna 1789–1870, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1964 (wyd. II 1967, wyd. III 1975, wyd. IV [„VII”] z poprawkami Zygmunta Zielińskiego 1996, ostatnie wznowienie 2015)
Włochy nowożytne 1796–1870, PWN, Warszawa 1971
Szkice z dziejów radykalizmu chrześcijańskiego, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1976
Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, red. Franciszek Stopniak, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1985
Franciszek – największy święty, jakiego zna historia, red. Stanisław Celestyn Napiórkowski, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2000

Rękopisy

Pozostawił po sobie mocno osobisty dziennik z lat 1948–1949 i 1952–1969, noszący również cechy zapisków o charakterze intymnym. Dotyczy on jego działalności o charakterze społeczno-politycznym, naukowym i życia codziennego. Ważne miejsce zajmuje w nim złożona sytuacja autora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zwłaszcza po 1956 r. Sporo charakterystyk współczesnych mu duszpasterzy, w tym hierarchii kościelnej, działaczy katolickich i pracowników naukowych KUL^[5].

Odznaczenia

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[6]
Złoty Krzyż Zasługi (1952)^[7].

Przypisy

↑ F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 5.
↑ Łukasz Ćwikła, Przyczynek do antykościelnej działalności ks. Leonarda Świderskiego, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2013, s. 33.
↑ F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 5–6.
↑ F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 7.
↑ Katalog aukcyjny [online], nr katalogowy 82 [dostęp 2022-10-28] .
↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1454.
↑ 22 lipca 1952 „za zasługi w pracy społecznej” M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1142.

Bibliografia

Biogramy pracowników naukowo-dydaktycznych w: Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, pod red. księdza Mariana Ruseckiego, Redakcja Wydawnictwa KUL, Lublin 1994

Linki zewnętrzne

Mieczysław Żywczyński – bibliografia osobowa w LitDok Bibliografia Historii Europy Środkowo-wschodniej, Herder-Institut (Marburg)

[1] F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 5.

[2] Łukasz Ćwikła, Przyczynek do antykościelnej działalności ks. Leonarda Świderskiego, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2013, s. 33.

[3] F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 5–6.

[4] F. Stopniak, Wstęp, [w:] M. Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, wstęp i opr. F. Stopniak, Warszawa 1985, s. 7.

[5] Katalog aukcyjny [online], nr katalogowy 82 [dostęp 2022-10-28] .

[6] M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1454.

[7] 22 lipca 1952 „za zasługi w pracy społecznej” M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1142.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]