Mutsuhito

Mutsuhito 睦仁
Imię japońskie
Kanji 明治天皇 Transkrypcja Hepburna Meiji-tennō
Cesarz Japonii
Okres	od 9 stycznia 1867 do 30 lipca 1912
Poprzednik	Kōmei
Następca	Yoshihito
Dane biograficzne
Dynastia	Yamato
Data urodzenia	3 listopada 1852
Data śmierci	30 lipca 1912
Ojciec	Kōmei
Matka	Yoshiko Nakayama

Cesarz Meiji w stroju wojskowym. Zdjęcie zrobione przez Uchida Kuichi, 1873

Edoardo Chiossone i Maruki Riyō, Portret cesarza Meiji, 1888

Mutsuhito (jap. 睦仁, ur. 3 listopada 1852 w Kioto, zm. 30 lipca 1912 w Tokio) – zgodnie z tradycją 122. cesarz Japonii, pośmiertnie zwany Meiji (jap. 明治天皇 Meiji-tennō), tak jak okres jego panowania (okres Meiji 1868-1912).

Życiorys

Początki rządów

Mutsuhito urodził się w 1852 r. w Kioto, jako drugi syn cesarza Kōmei. W lipcu 1860 roku uznany został za następcę tronu, a formalne rządy objął 9 stycznia 1867 roku, mając 15 lat.

W styczniu 1868 roku siły sprzeciwiające się rządom siogunów rodu Tokugawa obaliły ostatniego sioguna - Yoshinobu Tokugawę. W następstwie tego przewrotu cesarz uzyskał pełnię władzy w państwie. Japonia rozpoczęła proces szybkiej modernizacji i otwarcia na wpływy Zachodu.

6 kwietnia 1868 roku Mutsuhito ogłosił tak zwaną przysięgę cesarską. Zapowiedział w niej przeprowadzenie w kraju głębokich reform. Jednocześnie przeniósł stolicę z Kioto do Edo, któremu nadał nową nazwę Tokio (Wschodnia Stolica).

Polityka wewnętrzna

W 1871 r. cesarz zlikwidował feudalne domeny (hany), wprowadzając w ich miejsce prefektury podlegające bezpośrednio centralnemu rządowi.

W 1872 roku przeprowadzono reformy zmierzające do zmniejszenia obciążeń chłopów oraz poprawy ich sytuacji materialnej i społecznej. Rok później przystąpiono do realizacji planu wprowadzenia powszechnego szkolnictwa i utworzenia armii opartej na powszechnym poborze.

Jednocześnie dokonano zasadniczych zmian w strukturze klasowej społeczeństwa, znosząc wiele przywilejów warstwy samurajskiej i ograniczeń dotykających inne grupy społeczne. Zmiany te spotkały się z oporem części społeczeństwa. Jednak lokalne bunty zostały szybko stłumione. Przeprowadzono także zasadnicze zmiany ustroju państwa, które doprowadziły ostatecznie do wprowadzenia w Japonii monarchii konstytucyjnej o wyraźnej przewadze cesarza (Konstytucja Meiji).

Polityka zagraniczna

Na arenie międzynarodowej Japonia odniosła w latach 1894-1895 sukces w wojnie z Chinami, a następnie w latach 1904-1905 w wojnie z Rosją. Dzięki tym zwycięstwom Japończycy zajęli Koreę, Tajwan i mocno usadowili się w Mandżurii.

Ocena rządów

W okresie panowania Mutsuhito położono podwaliny pod budowę potężnego, nowoczesnego państwa japońskiego. Sam cesarz w znacznej mierze przyczynił się do zasadniczej przebudowy ustroju oraz struktury politycznej, gospodarczej i społecznej swojej monarchii. Kiedy zmarł w 1912 roku, cała Japonia okryła się żałobą.

Bibliografia

• Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000.