Ocet
 |
Ten artykuł od 2012-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Ocet (od łac. acetum) – wodny roztwór kwasu octowego o charakterystycznym ostrym zapachu i kwaśnym smaku, zwykle 6-procentowy lub 10-procentowy. Powstaje w wyniku fermentacji octowej alkoholu. Stosowany jako przyprawa zakwaszająca. Spożywany w nadmiarze jest szkodliwy, w niewielkich ilościach pobudza apetyt i sprzyja lepszemu trawieniu ciężkostrawnych potraw.
Rodzaje octów spożywczych[1]:
- octy fermentacyjne:
- ocet winny – z wina gronowego[2][a]
- ocet owocowy – z wina owocowego lub przefermentowanych soków owocowych[a]
- ocet spirytusowy – z rozcieńczonego alkoholu etylowego
- ocet piwny – z piwa
- ocet słodowy – z przefermentowanej brzeczki słodowej
- ocet z melasy
- octy z esencji octowej – otrzymywane przez rozwodnienie chemiczne czystego kwasu octowego lub esencji octowej
Ocet winny gronowy – w zależności od tego, z jakiego powstał wina – może być biały lub czerwony. Przykładem octu winnego owocowego jest ocet jabłkowy z cydru. Znany jest też ocet balsamiczny produkowany w okolicach Modeny we Włoszech, o wyjątkowo intensywnym winnym zapachu i łagodnym smaku. Octy winne zachowują do pewnego stopnia smak, a zwłaszcza zapach owoców, cenne zwłaszcza jako przyprawa do sałatek i surówek.
Dość popularne są octy aromatyzowane lub smakowe, otrzymywane (także w warunkach domowych) przez macerowanie w surowym occie ziół, przypraw, warzyw lub owoców takich jak bazylia, tymianek, rozmaryn, różne rodzaje pieprzu, czosnek, cytryna, orzechy itp.
W kuchni japońskiej i chińskiej popularny i bardzo często używany jest ocet ryżowy, produkowany z gorszych gatunków sake, o przyjemnym zapachu i nieco słodkawym smaku.
Ocet może być istotnym składnikiem sosów (zwłaszcza zimnych, np. większości majonezów, tradycyjnego vinaigrette itp.). Jest też najważniejszym składnikiem marynat stosowanych do konserwowania ogórków, grzybów i tzw. pikli (młodych warzyw, orzechów itp., stosowanych jako zakąska lub dodatek do sałatek). Używany też bywa jako składnik zapraw do macerowania mięsa lub ryb przed smażeniem, a zwłaszcza pieczeniem.
Ze względu na niską cenę i łatwą dostępność, ocet spirytusowy bywa do dziś powszechnie używany w gospodarstwie domowym jako podręczny środek czyszczący, dezynfekujący i odkamieniający[3][niewiarygodne źródło?] oraz jako składnik w wielu tradycyjnych przepisach na domowe odplamiacze, kosmetyki, a nawet lekarstwa. Ocet był znany już od czasów starożytnych, wykorzystywano go do polewania kamieni bądź skał, które później ulegały rozpadowi. Ocet znalazł również szerokie zastosowanie w wielu iberyjskich kopalniach w czasie panowania Kartaginy w Hiszpanii.
Badanie przeprowadzane na Uniwersytecie w Lund w Szwecji wykazało, że uzupełnienie posiłku na bazie białego pieczywa pszennego dawką octu zmniejszyło poposiłkową odpowiedź glukozy i insuliny, a także zwiększyło subiektywną ocenę sytości uczestników badania[4]. Z kolei w badaniu przeprowadzonym na otyłych Japończykach stwierdzono, że grupy wypijające 15 lub 30 ml octu wykazały reakcję w postaci niewielkiego obniżenia ogólnej masy ciała, poziomu BMI oraz zmniejszenia poziomu trójglicerydów w surowicy w porównaniu do grupy placebo[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- ocet drzewny – jeden z produktów suchej destylacji drewna
- acetator – zbiornik do produkcji octu z alkoholu etylowego
- ocet siedmiu złodziei
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 1950 r. w sprawie wyrobu oraz obiegu octów i esencji octowej (Dz.U. z 1950 r. nr 9, poz. 95 (uchylone)).
- ↑ EUR-Lex - 02013R1308-20170801 - EN - EUR-Lex
- ↑ Czyszczenie pralki sodą i octem - proporcje, porady krok po kroku, aniaradzi.pl [dostęp 2018-09-23].
- ↑ E. Östman i inni, Vinegar supplementation lowers glucose and insulin responses and increases satiety after a bread meal in healthy subjects, „European Journal of Clinical Nutrition”, 59 (9), 2005, s. 983–988, DOI: 10.1038/sj.ejcn.1602197, PMID: 16015276 (ang.).
- ↑ Tomoo Kondo i inni, Vinegar Intake Reduces Body Weight, Body Fat Mass, and Serum Triglyceride Levels in Obese Japanese Subjects, „Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry”, 73 (8), 2009, s. 1837–1843, DOI: 10.1271/bbb.90231, PMID: 19661687 (ang.).