Przejdź do zawartości

Piotr Stołypin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piotr Stołypin
Пётр Столыпин
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Piotr Arkadiewicz Stołypin

Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1862
Drezno, Królestwo Saksonii

Data i miejsce śmierci

18 września 1911
Kijów, Imperium Rosyjskie

Przewodniczący Rady Ministrów Imperium Rosyjskiego
Okres

od 21 lipca 1906
do 18 września 1911

Poprzednik

Iwan Goriemykin

Następca

Władimir Kokowcow

Minister Spraw Wewnętrznych
Okres

od 26 kwietnia 1906
do 18 września 1911

Poprzednik

Piotr Durnowo

Następca

Alekander Makarow

Gubernator saratowski
Okres

od 15 lutego 1903
do 26 kwietnia 1906

Poprzednik

Aleksander Engelhardt

Następca

Siergiej Tatiszczew

Gubernator grodzieński
Okres

od 30 maja 1902
do 15 lutego 1903

Poprzednik

Nikołaj Urusow

Następca

Michaił Osorgin

Odznaczenia
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Orderu Daniły I (Czarnogóra) Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia)

Piotr Arkadiewicz Stołypin (ros. Пётр Аркадьевич Столыпин; ur. 14 kwietnia 1862 w Dreźnie, zm. 5 września?/18 września 1911 w Kijowie) – działacz państwowy i polityk rosyjski, 1906–1911 premier i minister spraw wewnętrznych w okresie rządów Mikołaja II.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej. Ukończył gimnazjum wileńskie[1], a później studia na Uniwersytecie Petersburskim. Po ukończeniu nauki w 1884 rozpoczął służbę państwową w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Od 1902 gubernator guberni grodzieńskiej, w latach 1903–1906 guberni saratowskiej.

Od 26 kwietnia 1906 minister spraw wewnętrznych, a od 21 lipca jednocześnie przewodniczący Rady Ministrów. Kierował tłumieniem rewolucji 1905–1907, stosował sądy wojskowe w stosunku do rewolucjonistów ze skazywaniem na karę śmierci. Stosował terror w walce z ruchem rewolucyjnym (sznur do wieszania skazanych nazywano „krawatem Stołypina”). Okres jego władzy określany jest jako „reakcja stołypinowska”. W 1907 r. rozwiązał Dumę, zmienił ordynację wyborczą i znacznie ograniczył uprawnienia parlamentu sprowadzając go do instytucji fasadowej.

Jednocześnie Stołypin dążył do modernizacji państwa. Wspólnie z Aleksandrem Kriwoszeinem czy Andrzejem Andrejewiczem Køfødem, przeprowadził zakrojoną na szeroką skalę reformę rolną (pozwolenie na opuszczanie wspólnot wiejskich), w celu utworzenia socjalnego oparcia dla caratu na wsi.

W 1910 wysunął projekt wprowadzenia ziemstw w 6 guberniach (witebskiej, wołyńskiej, kijowskiej, mińskiej, mohylewskiej i podolskiej) przewidujący kurie narodowościowe dla uniknięcia uprzywilejowania polskich ziemian. Wskutek oporu Rady Państwa (przeciwko wystąpił zwłaszcza były minister spraw wewnętrznych Piotr Durnowo) premier nakłonił cara do wprowadzenia projektu w drodze ukazu wydanego na podstawie art. 87 Ustaw Zasadniczych z 1906. Mikołaj II postąpił zgodnie z radą Stołypina 14 marca?/27 marca 1911, lecz premier utracił monarsze zaufanie.

Stołypin został w Kijowie śmiertelnie raniony w zamachu 1 września?/14 września 1911 przez mającego powiązania z Ochraną eserowca Dmitrija Bogrowa i zmarł 5 września?/18 września 1911.

W 2006 r. na podstawie dziejów Stołypina nakręcono 14-odcinkowy serial historyczny pt. Stołypin (Столыпин... Невыученные уроки) w reż. Jurija Kuzina.

Grób Piotra Stołypina w Ławrze Peczerskiej w Kijowie

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Tomas Venclova, Wilno: przewodnik, Wyd. 2, Vilnius: R. Paknio leidykla, 2002, s. 49, ISBN 978-9986-830-47-4 [dostęp 2024-06-18].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ludwik Bazylow: Ostatnie lata Rosji Carskiej. Rządy Stołypina, 1972
  • Jarosław Nieścioruk Piotr Stołypin. Życie i działalność polityczna