Polonia w Australii

Polonia w Australii

Peter Luczak
Populacja	216 056: 163 802 z pochodzenia (2006) 52 254 urodzonych w Polsce (2006)
Miejsce zamieszkania	Australia
Język	polski, angielski
Religia	chrześcijaństwo
Pokrewne	Polacy

Polonia w Australii (ang. Polish Australian) – napływowa ludność Australii pochodzenia polskiego, która przyjechała do kraju głównie ze względów ekonomicznych w kilku falach emigracji. Stanowi ok. 1,08% populacji tego kraju.

Liczebność

Udział ludności polskiego pochodzenia w populacji poszczególnych samorządów terytorialnych w Australii (według danych z 2011)

Według danych z 2006 roku w Australii żyło 52,2 tys. osób urodzonych w Polsce (95,3% z nich posiadało australijskie obywatelstwo) oraz 163,8 tys. osób polskiego pochodzenia, przy czym językiem polskim w domu posługiwało się 53,4 tys. osób. Największym skupiskiem Polonii był stan Wiktoria (52,1 tys. osób); po nim Nowa Południowa Walia (46,6 tys.).

70% Polonii posługuje się językiem polskim. Najwięcej Polaków żyje w Melbourne (16 440), Sydney (12 515), Adelaide (5860) i Perth (5142).

Według spisu powszechnego z 2016 roku 183 974 osób udzieliło odpowiedzi, że posiada polskie korzenie, z czego: 110 680 przyznało, że oboje rodziców urodziło się w Polsce,18 032 przyznało, że tylko ojciec urodził się w Polsce, 12 797 przyznało, że tylko matka urodziła się w Polsce, 40 782 przyznało, że oboje rodzice urodzili się w Australii, ale posiadają polskie korzenie. Spośród wszystkich Polaków i osób polskiego pochodzenia w Australii, 48 083 używa języka polskiego w domu.

Historia

Tablica upamiętniająca osadników polskich w Polish Hill River

Polacy migrowali do Australii od 1856 r., przy czym pierwsza grupa pochodziła z Wielkopolski i osiedliła się w Polish Hill River w Australii Południowej. Od 1988 r. w tamtejszym kościele znajduje się muzeum polskiej imigracji. W 1947 r. w Australii mieszkało ok. 6,5 tys. osób urodzonych w Polsce i liczba ta utrzymywała się na w miarę stałym poziomie.

Znaczący napływ Polaków nastąpił po II wojnie światowej, kiedy osiedli w niej weterani Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i inni obywatele polscy, których łączną liczbę oszacowano na ponad 50 tys. osób. Druga znacząca fala imigracji miała miejsce w okresie stanu wojennego i w następnych latach, a jej liczebność wynosiła ponad 25 tys. osób. W ciągu 15 lat po przemianach ustrojowych do Australii przybyło ok. 10 tys. Polaków, po czym napływ imigrantów mocno się zmniejszył.

Organizacje polonijne

Polonia australijska zorganizowana jest w ramach kilkuset organizacji, w większości powstałych w pierwszych latach po II wojnie światowej. Większość organizacji zrzesza Rada Naczelna Polonii Australijskiej, która została założona w 1950 roku.

Pierwsza szkoła polska w Australii powstała w 1870 r. w Polish Hill River. Współcześnie szkolnictwo polonijne jest prowadzone w ramach 20 szkół sobotnich, szkoły otrzymują dofinansowywanie ze stanowych budżetów.

Kościoły i związki wyznaniowe

Dla Polonii, wiernych kościoła rzymskokatolickiego odbywają się msze w języku polskim. W języku polskim odbywają się również spotkania religijne innych wyznań (m.in. Świadków Jehowy, adwentystów czy badaczy Pisma Świętego).

Znane osoby

• Eugeniusz Bajkowski (dziennikarz)
• Ludmiła Błotnicka (pisarka)
• Maria Boniecka (prozaik)
• Gwidon Borucki (aktor)
• Andrzej Chciuk (pisarz, poeta)
• Gosia Dobrowolska (aktorka)
• Matthew Dyktynski (aktor)
• Andrzej Stefan Ehrenkreutz (działacz polonijny)
• Olivia Gadecki (tenisistka)
• Andrzej Gawroński (satyryk)
• Marzena Godecki (aktorka)
• Roman Gronowski (działacz społeczny)
• Jerzy Gruszka (kartograf)
• Natalie Gruzlewski (prezenterka)
• Stefan Gryff (aktor)
• Adam Gubrynowicz (dyplomata)
• David Helfgott (pianista)
• George Helon (autor)
• Zbigniew Jasiński (dziennikarz)
• Marian Kałuski (dziennikarz)
• Michael Klim (pływak)
• Johnny Klimek (kompozytor muzyki filmowej)
• Józef Klimek (artysta malarz)
• Aldona Kmieć (fotograf)
• Rhys Kosakowski (aktor)
• Daniel Kowalski (pływak)
• Andrew J. Krakouer
• Jim Krakouer
• Jason Krejza (krykiecista)
• Nina Landis (aktorka)
• Henryk Landsberg (pilot lotnictwa cywilnego)
• Peter Luczak (tenisista)
• Henry Millicer (inżynier)
• Jerzy Stanisław Misiak (żołnierz)
• Alicia Molik (tenisistka)
• Stuart Musialik (futbolista)
• Annastacia Palaszczuk (polityk)
• Lech Paszkowski (pisarz)
• Krys Pawlowski (hodowca krokodyli)
• Wojciech Pietranik (rzeźbiarz, medalier)
• Daniel Piorkowski (futbolista)
• Małgorzata Piotrowska (aktorka)
• Richard Pratt
• Jerzy Rogowski (kaskader,aktor)
• Clinton Schifcofske (rugbysta)
• Brian Sierakowski
• David Sierakowski
• Tomasz Sikora (fotograf)
• Paweł Słowiński (kickboxing)
• Janusz Smenda (psycholog)
• Jerzy Smolicz (socjolog)
• Yvonne Strahovski (aktorka)
• Paweł Edmund Strzelecki
• Ziggy Switkowski
• Magda Szubanski (komik)
• Grzegorz Szuladziński (inżynier)
• David Tarka (futbolista)
• Nikolai Topor-Stanley (futbolista)
• Sophia Turkiewicz (reżyserka filmowa)
• Keith Urban (pisarz/tekściarz)
• Mia Wasikowska (aktorka)
• James Wesolowski (futbolista)
• Marcel Weyland (tłumacz literatury)
• Anna Wierzbicka (językoznawca)
• David Wojcinski
• Andrew Ziolkowski (polityk)
• Bogumiła Żongołłowicz (dziennikarka, poetka)
• Jerzy Zubrzycki (socjolog)

Bibliografia

• Polish Community Council of Australia
• An article on the use of the Polish language by Polish Australians, specifically those in Melbourne:
  • Fitzgerald, M. and Debski, R. (2006). Internet Use of Polish by Polish Melburnians: Implications for Maintenance and Teaching. Language Learning and Technology, 10(1), 87-109. Retrieved August 10, 2006 from http://llt.msu.edu/vol10num1/fitzdebski/default.html
• censusdata.abs.gov.au
• http://www.ausstats.abs.gov.au/ausstats/subscriber.nsf/0/5618AB4511347DC2CA257306000D44C2/$File/2914055002_2006%20(Reissue).xls
• censusdata.abs.gov.au

Linki zewnętrzne

• Polonia w Australii - Biuletyn Migracyjny