Przejdź do zawartości

Prezydent Miasta Krakowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prezydent Miasta Krakowa
Ilustracja
Herb Krakowa
Obecny prezydent
Obecny Prezydent Miasta Krakowa
Obecny prezydent – Aleksander Miszalski
Stanowisko
Państwo

 Polska

Data utworzenia

16 kwietnia 1792

Pierwszy prezydent

Franciszek Wielopolski

Długość kadencji

5 lat
(do 2018 – 4 lata)

Obecny prezydent

Aleksander Miszalski

Obecny od

7 maja 2024

Siedziba

Urząd Miasta Krakowa, Pałac Wielopolskich, Plac Wszystkich Świętych 3-4, Kraków

Strona internetowa

Prezydent Miasta Krakowa – najwyższy organ wykonawczy Miasta Krakowa. Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu miasta, zwierzchnikiem kierowników miejskich jednostek organizacyjnych, a także służb, inspekcji i straży. Urząd ten został powołany 16 kwietnia 1792 roku, a jego powstanie wiązało się z wprowadzeniem 18 kwietnia 1791 Prawa o miastach.

Wybór

[edytuj | edytuj kod]

Prezydent Krakowa zgodnie z Kodeksem wyborczym z 2011 r. wybierany jest w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym w trakcie ogólnopolskich wyborów samorządowych, które odbywają się co 5 lat[1].

Przedmiot działalności i kompetencje Prezydenta

[edytuj | edytuj kod]

Ustawowo Prezydentowi przynależy władza wykonawcza, wykonuje on uchwały Rady Miasta Krakowa i zadania określone przepisami prawa, kieruje bieżącymi sprawami Miasta oraz reprezentuje je na zewnątrz. Wykonuje także zadania zarządu powiatu i starosty[2]. Do zadań Prezydenta należy w szczególności:

  • przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta Krakowa
  • określanie sposobu wykonywania podjętych uchwał
  • gospodarowanie mieniem komunalnym
  • wykonywanie budżetu
  • zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych
  • opracowywanie planu operacyjnej ochrony przed powodzią.

Prezydent wykonuje swoje zadania przy pomocy Urzędu Miasta Krakowa, miejskich jednostek organizacyjnych oraz powiatowych służb, inspekcji i straży. Prezydent może powierzyć prowadzenie – w swoim imieniu – określonych spraw Miasta Zastępcom oraz Sekretarzowi Miasta.

Lista prezydentów Krakowa

[edytuj | edytuj kod]
Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

1 Franciszek Wielopolski
(ur. 21 września 1732, zm. 14 stycznia 1809)
16 kwietnia 1792 11 września 1792 149 dni
2 Maciej Bajer
(ur. ok. 1730, zm. po 1800)
12 września 1792 5 marca 1794 540 dni
3 Filip Nereusz Lichocki
(ur. 28 maja 1749, zm. 28 sierpnia 1806)
6 marca 1794 23 kwietnia 1794 49 dni
4 Michał Wohlman
(ur. przed 1740, zm. ?)
24 kwietnia 1794 14 czerwca 1794 52 dni
5 Maciej Bajer
(ur. ok. 1730, zm. po 1800)
15 czerwca 1794 31 października 1798 1600 dni

Po III Rozbiorze Polski Kraków został włączony do Monarchii Habsburgów.

Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

6 Filip Nereusz Lichocki
(ur. 28 maja 1749, zm. 28 sierpnia 1806)
1 listopada 1798 31 sierpnia 1802 1399 dni
7 Dominik Drdatzki 1 września 1802 1805 ok. 2,5 roku
8 Józef Gollmayer 1805 1810 ok. 5 lat
9 Stanisław Kostka Zarzecki 1 grudnia 1810 2 listopada 1815 1798 dni

Państwo to zostało utworzone 18 października 1815 roku z południowego skrawka Księstwa Warszawskiego i było półdemokratyczną republiką konstytucyjną opartą na Kodeksie Napoleona i własnej konstytucji. Wolne Miasto (popularnie: rzeczypospolita krakowska) stało się ostoją dla osób z pozostałych zaborów i powstańczym „korytarzem”.

Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

10 Józef Matecki
(ur. 1776, zm. 1819)
1 stycznia 1816 11 kwietnia 1816 102 dni
11 Feliks Grodzicki
(ur. ok. 1760, zm. 1838)
11 kwietnia 1816 31 lipca 1816 112 dni

Po powstaniu krakowskim, zorganizowanym przeciwko dominacji austriackiej, ale i faktycznie przeciwko trzem zaborcom naraz (czyli tzw. „państwom opiekuńczym”), miasto zostało w 1846 roku zaanektowane przez Austrię, w której granicach pozostawało aż do roku 1918. Nazwę Wolne Miasto Kraków zastąpiono nową: Wielkie Księstwo Krakowskie.

Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

12 Józef Walenty Krzyżanowski
(ur. 1799, zm. 19 kwietnia 1849)
7 października 1848 19 kwietnia 1849 195 dni
13 Ignacy Paprocki 19 kwietnia 1849 27 czerwca 1853 1531 dni
14 Fryderyk Tobiaszek
(ur. ok. 1803, zm. 28 sierpnia 1856)
1 lipca 1853 28 sierpnia 1856 1155 dni
15 Andrzej Seidler-Wiślański
(ur. 4 sierpnia 1812, zm. 1 kwietnia 1895)
26 października 1856 12 września 1866 3609 dni
16 Józef Dietl
(ur. 24 stycznia 1804, zm. 18 stycznia 1878)
13 września 1866 18 czerwca 1874 2836 dni
17 Mikołaj Zyblikiewicz
(ur. 28 listopada 1823, zm. 16 maja 1887)
2 lipca 1874 7 lutego 1881 2413 dni
18 Ferdynand Weigel
(ur. 31 grudnia 1826, zm. 28 czerwca 1901)
17 lutego 1881 17 września 1884 1309 dni
19 Feliks Szlachtowski
(ur. 20 listopada 1820, zm. 11 marca 1896)
17 września 1884 10 maja 1893 3158 dni
20 Józef Friedlein
(ur. 4 lutego 1831, zm. 25 maja 1917)
24 maja 1893 7 lipca 1904 4062 dni
21 Juliusz Leo
(ur. 15 września 1861, zm. 21 lutego 1918)
11 lipca 1904 21 lutego 1918 4974 dni
22 Jan Kanty Federowicz
(ur. 6 sierpnia 1858, zm. 13 lipca 1924)
6 marca 1918 13 lipca 1924 2322 dni
Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

23 Zdzisław Wawrausch
(ur. 1865, zm. 1932)
21 lipca 1924 18 lipca 1925 363 dni
24 Witold Ostrowski
(ur. 15 czerwca 1875, zm. 14 sierpnia 1942)
21 lipca 1925 4 czerwca 1926 319 dni
25 Karol Rolle
(ur. 1 kwietnia 1871, zm. 28 listopada 1954)
19 czerwca 1926 13 lipca 1931 1851 dni
26 Władysław Belina-Prażmowski
(ur. 3 maja 1888, zm. 13 października 1938)
16 lipca 1931 11 lutego 1933 577 dni
27 Mieczysław Kaplicki
(ur. 12 grudnia 1875, zm. 7 sierpnia 1959)
16 lutego 1933 1 lutego 1939 2177 dni
28 Bolesław Czuchajowski
(ur. 23 lipca 1896, zm. 3 lipca 1941)
21 kwietnia 1939 3 września 1939 136 dni

W czasach okupacji niemieckiej władza w Krakowie została przekazana pod kontrolę niemieckich prezydentów-komisarzy. 20 września 1939 prezydent Stanisław Klimecki został usunięty z funkcji i aresztowany, co równocześnie oznaczało likwidację polskiego rządu miasta. Na czele Zarządu Miasta Krakowa stanął nadburmistrz Drezna Ernst Zörner. W czasie okupacji hitlerowskiej Kraków funkcjonował jako stolica Generalnego Gubernatorstwa.

Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

29 Stanisław Klimecki
(ur. 20 listopada 1883, zm. 11 grudnia 1942)
3 września 1939 20 września 1939 17 dni

(Stadthauptmann der Stadt Krakau) Starostowie miejscy Krakowa jako stolicy Generalnego Gubernatorstwa:

Mimo faktu, że prawodawstwo niemieckie nakazywało powołanie miejscowego burmistrza (prezydenta) odstąpiono od tego i obowiązki jego pełnił równocześnie niemiecki Stadthauptmann.

# Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania funkcji Zakończenie sprawowania funkcji Długość sprawowania

funkcji

1 Ernst Zörner[3]
(ur. 27 czerwca 1895, zm. 21 grudnia 1945)
20 września 1939 22 lutego 1940 156 dni
2 Carl Gottlob Schmid[3] (1889–1966) 23 lutego 1940 marzec 1941 ok. 13 miesięcy
3 Rudolf Pavlu[3]
(ur. 15 lipca 1902, zm. 1949)
kwiecień 1941 kwiecień 1943 ok. 2 lata
4 Josef Krämer[3] (1904–1980) kwiecień 1943 18 stycznia 1945 ok. 21 miesięcy
Lp. Imię i nazwisko Rozpoczęcie sprawowania urzędu Zakończenie sprawowania urzędu Długość

urzędowania

30 Aleksander Żaruk-Michalski
(ur. 26 lutego 1906, zm. 22 listopada 1992)
21 stycznia 1945 2 lutego 1945 13 dni
31 Alfred Fiderkiewicz
(ur. 2 sierpnia 1886, zm. 8 czerwca 1972)
5 lutego 1945 11 czerwca 1945 126 dni
32 Stefan Wolas
(ur. 13 czerwca 1897, zm. 14 lutego 1976)
14 czerwca 1945 6 października 1947 845 dni
33 Henryk Dobrowolski
(ur. 1904, zm. 7 lutego 1985)
6 października 1947 6 czerwca 1950 975 dni
34 Marcin Waligóra
(ur. 1906, zm. 1979)
6 czerwca 1950 7 kwietnia 1954 1402 dni
35 Tadeusz Mrugacz
(ur. 3 lipca 1907, zm. 1 lutego 1978)
7 kwietnia 1954 24 października 1957 1297 dni
36 Wiktor Boniecki
(ur. 17 kwietnia 1918, zm. 2 kwietnia 1997)
24 października 1957 6 listopada 1959 744 dni
37 Zbigniew Skolicki
(ur. 6 sierpnia 1908, zm. 28 listopada 1971)
6 listopada 1959 5 czerwca 1969 3500 dni
38 Jerzy Pękala
(ur. 30 września 1929)
6 czerwca 1969 26 kwietnia 1978 3246 dni
39 Edward Barszcz
(ur. 3 kwietnia 1928, zm. 25 maja 1981)
27 kwietnia 1978 20 czerwca 1980 786 dni
40 Józef Gajewicz
(ur. 12 marca 1944)
26 września 1980 8 grudnia 1982 804 dni
41 Tadeusz Salwa
(ur. 11 grudnia 1943, zm. 12 czerwca 2014)
9 grudnia 1982 13 stycznia 1990 2593 dni
Lp. Zdjęcie Imię i nazwisko
(partia polityczna)
Objęcie
urzędu
Złożenie
urzędu
Długość
urzędowania
42. Jerzy Rościszewski
(PPZ)
(1935–2020)
1990-02-09 9 lutego 1990(dts) 1990-06-20 20 czerwca 1990(dts) 131 dni
43. Jacek Woźniakowski
(1920–2012)
1990-06-20 20 czerwca 1990(dts) 1991-01-11 11 stycznia 1991(dts) 113 dni
44. Krzysztof Bachmiński
(ur. 1951)
1991-02-07 7 lutego 1991(dts) 1992-09-30 30 września 1992(dts) 601 dni
45. Józef Lassota
(UW)
(ur. 1943)
1992-10-09 9 października 1992(dts) 1998-11-04 4 listopada 1998(dts) 2217 dni
46. Andrzej Gołaś
(RS AWS)
(ur. 1946)
1998-11-04 4 listopada 1998(dts) 2002-11-19 19 listopada 2002(dts) 1476 dni
47. Jacek Majchrowski
(ur. 1947)
2002-11-19 19 listopada 2002(dts) 2024-05-07 7 maja 2024(dts) 7840 dni
48. Aleksander Miszalski
(PO)
(ur. 1980)
2024-05-07 7 maja 2024(dts) nadal 188 dni

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Art. 1 pkt 3, art 2 pkt 2 i art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
  2. Kraków jest miastem na prawach powiatu.
  3. a b c d „Komisarz miasta Krakowa” z nadania okupacyjnych władz niemieckich.