Alfred Fiderkiewicz

Alfred Fiderkiewicz

Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1886 Horodenka, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	8 czerwca 1972 Warszawa, Polska
Prezydent Krakowa
Okres	od 5 lutego 1945 do 14 czerwca 1945
Przynależność polityczna	Polska Partia Robotnicza
Poprzednik	Aleksander Żaruk-Michalski
Następca	Stefan Wolas
Ambasador RP w Kanadzie
Okres	od 1946 do 1948
Poprzednik	Wacław Babiński
Następca	Eugeniusz Milnikiel
Ambasador RP na Węgrzech
Okres	od 1948 do 1949
Poprzednik	Piotr Szymański
Następca	Henryk Minc
Odznaczenia

Grób Fiderkiewicza na warszawskim cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Alfred Jan Fiderkiewicz (ur. 2 sierpnia 1886 w Horodence, zm. 8 czerwca 1972 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, działacz Komunistycznej Partii Polski i jej legalnych przybudówek, następnie w Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, poseł na Sejm I kadencji w II RP, więzień KL Auschwitz, prezydent Krakowa, dyrektor Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

W latach 1904–1910 pracował jako robotnik w USA. Studiował na Uniwersytecie w Bostonie (1910–1914). Od 1914 do 1922 był zatrudniony w szpitalu jako chirurg. Działał w ruchu socjalistycznym i w związkach zawodowych. Po powrocie do Polski w 1922 został wybrany posłem na Sejm I kadencji z okręgu Kalisz jako przedstawiciel PSL „Wyzwolenia”. W 1924 związał się z Niezależną Partią Chłopską, pełnił obowiązki przewodniczącego jej Zarządu Głównego w latach 1924–1927. Jednocześnie od 1925 działał w Komunistycznej Partii Polski. W 1926 był kandydatem KPP i NPCh na prezydenta Rzeczypospolitej.

W 1927 na kilka miesięcy został osadzony na Pawiaku. W 1928 na krótki okres aresztowany przez policję, wyjechał do Gdańska, a później na dwa miesiące do ZSRR. Po powrocie do Polski praktykował jako lekarz w Milanówku (do 1943). Jego dom był miejscem kontaktów i nielegalnych spotkań członków KPP. Pod koniec lat 30. oddelegowany do działalności w ruchu demokratycznym, był członkiem Klubu Demokratycznego w Warszawie, zasiadał również we władzach Stronnictwa Demokratycznego.

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę i okupacji kraju komuniści nadal spotykali się w jego mieszkaniu. 14 września 1940 aresztowany przez Gestapo, dzięki wysokiemu okupowi zwolniony po dwóch miesiącach. W połowie 1941 zakładał w Warszawie organizację „Proletariusz”, w styczniu 1942 przystąpił do PPR. Blisko współdziałał z Marcelim Nowotką, Pawłem Finderem i innymi czołowymi działaczami PPR. Był organizatorem spotkań przedstawicieli PPR i Delegatury Rządu w lutym i marcu 1943. W jego domu w Milanówku często odbywały się narady kierownictwa PPR. 28 czerwca 1943 ponownie aresztowany, od sierpnia 1943 do stycznia 1945 więziony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz.

Po zakończeniu wojny przez krótki okres pełnił obowiązki prezydenta Krakowa (od 5 lutego do 14 czerwca 1945). Od 3 maja 1945 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, reprezentując Polską Partię Robotniczą. Od 1945 do 1949 pracował w dyplomacji w charakterze chargé d’affaires w Londynie, posła w Montrealu i Budapeszcie. Od 1948 w PZPR, z jej ramienia przewodniczył Związkowi Zawodowemu Pracowników Służby Zdrowia. Był również dyrektorem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Napisał kilka książek, głównie o charakterze wspomnieniowym.

Jego żona Stanisława z d. Urbanik (1890–1966) również była działaczką komunistyczną.

Został pochowany 10 czerwca 1972 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A30-półkole-5). W pogrzebie wzięło udział kilka tysięcy osób. Władze partyjne i państwowe reprezentowali członkowie Biura Politycznego KC PZPR: przewodniczący Rady Państwa prof. Henryk Jabłoński, Stefan Olszowski i Władysław Kruczek, który wygłosił przemówienie w imieniu kierownictwa PZPR.

Ordery i odznaczenia

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1959)
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1946)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Republikańskiego Orderu Zasługi (Węgry, 1948)

Bibliografia

• Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, XXV, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1973, s. 10–12.
• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.
• (red. Jacek Majchrowski), Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 276 (biogram nr 328).
• Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku: losy, loże, ludzie, Wydawnictwo „Kopia”, Warszawa 1996, s. 177–178 (nota biograficzna z informacją o przynależności do loży).
• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej