SM UC-73

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
SM UC-73
Ilustracja
SM UC-56, siostrzany okręt UC-73
Klasa

okręt podwodny

Typ

UC II

Projekt

41

Historia
Stocznia

Blohm & Voss, Hamburg

Położenie stępki

1916

Wodowanie

26 sierpnia 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

24 grudnia 1916

 K.u.K. Kriegsmarine
Nazwa

SM U-92

Wycofanie ze służby

listopad 1918

Los okrętu

złomowany 1919–1920

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


427 ton
508 ton

Długość

50,35 m

Szerokość

5,22 m

Zanurzenie

3,64 m

Zanurzenie testowe

50 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki Diesla o łącznej mocy 440 kW (600 KM)
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 460 kW (620 KM)
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


12 węzłów
7,4 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 420 Mm przy 7 w.
zanurzenie: 52 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
18 min UC/200, 1 działo kal. 88 mm L/30, 7 torped
Wyrzutnie torpedowe

3 × 500 mm

Załoga

26

SM UC-73 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 26 sierpnia 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 24 grudnia 1916 roku. Przebazowany na Morze Śródziemne został nominalnie wcielony w skład Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine pod nazwą U-92, pływając w składzie Flotylli Pola (a później I Flotylli Morza Śródziemnego). W czasie służby operacyjnej okręt odbył 10 patroli bojowych, w wyniku których zatonęło 16 statków o łącznej pojemności 16 565 BRT, zaś jeden statek o pojemności 5796 BRT został uszkodzony. 6 stycznia 1919 roku SM UC-73 został poddany Brytyjczykom w wyniku podpisania rozejmu w Compiègne, a następnie złomowany w latach 1919–1920.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

Dokonania pierwszych niemieckich podwodnych stawiaczy min typu UC I, a także zauważone niedostatki tej konstrukcji, skłoniły dowództwo Cesarskiej Marynarki Wojennej z admirałem von Tirpitzem na czele do działań mających na celu budowę nowego, znacznie większego i doskonalszego typu okrętu podwodnego. Opracowany latem 1915 roku projekt okrętu, oznaczonego później jako typ UC II, tworzony był równolegle z projektem przybrzeżnego torpedowego okrętu podwodnego typu UB II[1]. Głównymi zmianami w stosunku do poprzedniej serii były: instalacja wyrzutni torpedowych i działa pokładowego, zwiększenie mocy i niezawodności siłowni, oraz wzrost prędkości i zasięgu jednostki, kosztem rezygnacji z możliwości łatwego transportu kolejowego (ze względu na powiększone rozmiary)[1][2].

SM[a] UC-73 zamówiony został 12 stycznia 1916 roku jako jednostka z III serii okrętów typu UC II (numer projektu 41, nadany przez Inspektorat Okrętów Podwodnych[3]), w ramach wojennego programu rozbudowy floty[4][5]. Został zbudowany w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu jako jeden z dziewięciu okrętów III serii zamówionych w tej wytwórni[4][6][7]. UC-73 otrzymał numer stoczniowy 289 (Werk 289)[5][8]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku[8], a zwodowany został 26 sierpnia 1916 roku[9][10]. Koszt budowy okrętu wyniósł 2 mln 141 tys. marek[11].

Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]

SM UC-73 był średniej wielkości przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[2]. Długość całkowita wynosiła 50,35 metra[b], szerokość 5,22 metra i zanurzenie 3,64 metra[8][11]. Wykonany ze stali kadłub sztywny miał 39,3 metra długości i 3,61 metra szerokości, a wysokość (od stępki do szczytu kiosku) wynosiła 7,46 metra[13]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 427 ton, a w zanurzeniu 508 ton[6][12]. Jednostka miała wysoki, ostry dziób przystosowany do przecinania sieci przeciwpodwodnych; do jej wnętrza prowadziły trzy luki: pierwszy przed kioskiem, drugi w kiosku, a ostatni w części rufowej, prowadzący do maszynowni[14]. Cylindryczny kiosk miał średnicę 1,4 metra i wysokość 1,8 metra, obudowany był opływową osłoną[14]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne MAN S6V26/36 o łącznej mocy 440 kW (600 KM), zaś pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym SSW o łącznej mocy 460 kW (620 KM)[6][8]. Dwa wały napędowe obracały dwie śruby wykonane z brązu manganowego (o średnicy 1,9 metra i skoku 0,9 metra)[14]. Okręt osiągał prędkość 12 węzłów na powierzchni i 7,4 węzła w zanurzeniu[6][8]. Zasięg wynosił 10 420 Mm przy prędkości 7 węzłów w położeniu nawodnym oraz 52 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[8][11][c]. Zbiorniki mieściły 56 ton paliwa[8][11][d], a energia elektryczna magazynowana była w dwóch bateriach akumulatorów 26 MAS po 62 ogniwa, zlokalizowanych pod przednim i tylnym pomieszczeniem mieszkalnym załogi[4][15]. Okręt miał siedem zewnętrznych zbiorników balastowych[14]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów[13][16], zaś czas wykonania manewru zanurzenia 40 sekund[17].

Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu (sposób stawiania – „pod siebie”)[2][18]. Układ ten powodował, że miny trzeba było stawiać na zaplanowanej przed rejsem głębokości, gdyż na morzu nie było do nich dostępu (co znacznie zmniejszało skuteczność okrętów)[19][18]. Wyposażenie uzupełniały dwie zewnętrzne wyrzutnie torped kalibru 500 mm (umiejscowione powyżej linii wodnej na dziobie, po obu stronach szybów minowych), jedna wewnętrzna wyrzutnia torped kal. 500 mm na rufie (z łącznym zapasem 7 torped) oraz umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kal. 88 mm L/30, z zapasem amunicji wynoszącym 130 naboi[2][13][20]. Okręt wyposażony był w trzy peryskopy Zeissa oraz kotwicę grzybkową o masie 272 kg[14].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy[17][21].

Służba[edytuj | edytuj kod]

1916 rok[edytuj | edytuj kod]

24 grudnia 1916 roku SM UC-73 został przyjęty do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej[5][22]. Dowództwo jednostki objął kpt. mar. (niem. Kapitänleutnant) Kurt Schapler, sprawujący wcześniej komendę nad UB-30[23].

1917 rok[edytuj | edytuj kod]

Po okresie szkolenia okręt otrzymał rozkaz udania się na Morze Śródziemne i podczas rejsu 1 maja 1917 roku na zachód od Irlandii zatrzymał zbudowaną w 1882 roku fińską fregatę ze stalowym kadłubem „Imberhorne” o pojemności 2042 BRT. Przewożący sosnę smołową z Mobile do Greenock statek został zatopiony na pozycji 54°07′N 13°04′W/54,116667 -13,066667[24]. 3 maja U-Boot zatopił dwie kolejne jednostki: zbudowany w 1900 roku francuski bark ze stalowym kadłubem „Mezly” (1568 BRT), transportujący azotany z Antofagasty do Nantes (na pozycji 50°15′N 15°36′W/50,250000 -15,600000, nikt nie zginął)[25] oraz pochodzący z 1888 roku włoski parowiec „Misurata” o pojemności 2691 BRT, zatrzymany i po ewakuacji załogi zatopiony ogniem artyleryjskim na pozycji 50°10′N 17°15′W/50,166667 -17,250000[26].

W maju U-Boot dostarczył do Misraty ładunek 1000 karabinów, 200 000 sztuk amunicji i 18 skrzynek ze złotem dla walczących w Afryce wojsk tureckich[27]. 26 maja nieopodal Syrty okręt zatopił zbudowany w 1880 roku włoski parowiec „Agragas” o pojemności 850 BRT (obyło się bez strat w ludziach)[28]. 31 maja w odległości 120 Mm na północ od Bengazi UC-73 storpedował bez ostrzeżenia zbudowany w 1901 roku uzbrojony brytyjski parowiec „Rosebank” (3837 BRT), płynący z Port Saidu na Maltę. Statek zatonął na pozycji 34°09′N 19°35′E/34,150000 19,583333 ze stratą dwóch załogantów, a kapitan został wzięty do niewoli[29][30].

6 czerwca UC-73 wszedł w skład Flotylli Pola (niem. U-Flottille Pola)[5]. Okręt nominalnie wcielono do K.u.K. Kriegsmarine pod nazwą U-92, jednak załoga pozostała niemiecka[31][32].

28 sierpnia na południowy wschód od Sycylii U-Boot uszkodził w ataku torpedowym zbudowany w 1912 roku francuski parowiec „Saint Joseph” o pojemności 5796 BRT[33]. 7 października na północny wschód od Miraty okręt zatrzymał i zatopił za pomocą ładunków wybuchowych zbudowany w 1878 roku grecki drewniany bark „Georgios” (560 BRT)[34]. Tydzień później na tych samych wodach UC-73 storpedował i zatopił zbudowany w 1872 roku włoski parowiec „Lido G.” o pojemności 1003 BRT[35].

27 listopada dowództwo nad okrętem objął por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Walter Wiedemann[36]. 28 grudnia na wschód od Bengazi U-Boot zatrzymał i zatopił zbudowany w 1878 roku włoski parowiec „Dauno” o pojemności 455 BRT[37].

1918 rok[edytuj | edytuj kod]

Na początku 1918 roku niemieckie siły podwodne na Morzu Śródziemnym przeszły reorganizację, w wyniku której Flotylla Pola została podzielona na dwie części: I Flotylla w Poli (I. U-Flottille Mittelmeer) i II Flotylla w Cattaro (II. U-Flottille Mittelmeer), a UC-73 znalazł się w składzie tej pierwszej[5][38]. W I kwartale UC-73 wraz z bliźniaczym UC-20 służyły jako podwodne transportowce sprzętu wojskowego i żołnierzy na front w Trypolitanii[39].

29 marca u wybrzeży Trypolitanii (na pozycji 33°23′N 11°50′E/33,383333 11,833333) U-Boot zatopił siedem nierozpoznanych greckich żaglowców o łącznej pojemności 87 BRT[40]. W II kwartale UC-73 i UC-20 nadal wypełniały misje transportowe na potrzeby frontu w Trypolitanii[41].

30 maja dowództwo jednostki objął por. mar. Otto Gerke, sprawujący wcześniej komendę nad U-47 i UC-27[42]. 8 lipca w Cieśninie Sycylijskiej okręt zatopił zbudowany w 1892 roku portugalski parowiec „Horta” o pojemności 3472 BRT (obyło się bez strat w ludziach)[43]. 15 lipca nowym dowódcą jednostki został mianowany por. mar. Franz Hagen[44]. We wrześniu UC-73 i UC-20 nadal przeprowadzały misje transportowe do Trypolitanii (podczas jednej z nich okręt przewiózł cztery skrzynie złota i cztery skrzynie srebra)[45].

W myśl postanowień rozejmu w Compiègne 6 stycznia 1919 roku UC-73 został poddany Brytyjczykom[5][6]. Okręt został złomowany w Brighton Ferry w latach 1919–1920[5][6].

Podsumowanie działalności bojowej[edytuj | edytuj kod]

SM UC-73 odbył 10 rejsów operacyjnych, w wyniku których zatonęło 16 statków o łącznej pojemności 16 565 BRT, a jeden statek o pojemności 5796 BRT został uszkodzony[40]. Pełne zestawienie zadanych przez niego strat przedstawia poniższa tabela[40]:

Data Nazwa Państwo Tonaż[e] Los jednostki
1 maja 1917 „Imberhorne”  Finlandia 2042 zatopiony
3 maja 1917 „Mezly”  Francja 1568 zatopiony
3 maja 1917 „Misurata”  Włochy 2691 zatopiony
26 maja 1917 „Agragas”  Włochy 850 zatopiony
31 maja 1917 „Rosebank”  Wielka Brytania 3837 zatopiony
28 sierpnia 1917 „Saint Joseph”  Francja 5796 uszkodzony
7 października 1917 „Georgios”  Królestwo Grecji 560 zatopiony
14 października 1917 „Lido G.”  Włochy 1003 zatopiony
28 grudnia 1917 „Dauno”  Włochy 455 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 18 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 18 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 18 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 18 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 5 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 5 zatopiony
29 marca 1918 nieznany  Królestwo Grecji 5 zatopiony
8 lipca 1918 „Horta”  Portugalia 3472 zatopiony
RAZEM zatopione: 16
uszkodzone: 1

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ SM – Seiner Majestät – [okręt] Jego Mości.
  2. ↑ Od 1917 roku: 53,15 metra[6][12].
  3. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami zasięgu na powierzchni: Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313 podają, że wynosił on 6910 mil morskich przy prędkości 7 węzłów, zaś Hutchinson 2001 ↓, s. 52 – 6430 Mm przy prędkości 7 węzłów.
  4. ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182 podaje, że zbiorniki okrętu mieściły 63 tony paliwa.
  5. ↑ Tonaż statków handlowych i innych cywilnych jednostek podany jest w tonach rejestrowych brutto.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 106.
  2. ↑ a b c d Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 182.
  3. ↑ Rössler 1989 ↓, s. 50.
  4. ↑ a b c Rössler 1989 ↓, s. 53.
  5. ↑ a b c d e f g UC 73 ↓.
  6. ↑ a b c d e f g Möller i Brack 2004 ↓, s. 62.
  7. ↑ Williamson 2016 ↓, s. 14.
  8. ↑ a b c d e f g Gogin 2021 ↓.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 105.
  10. ↑ Hutchinson 2001 ↓, s. 54.
  11. ↑ a b c d Gröner 1985 ↓, s. 59.
  12. ↑ a b Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 564.
  13. ↑ a b c UC II ↓.
  14. ↑ a b c d e Knott 2015 ↓.
  15. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 247.
  16. ↑ Showell 2006 ↓, s. 56.
  17. ↑ a b Gibson i Prendergast 2014 ↓, s. 313.
  18. ↑ a b Holicki 2020 ↓, s. 92, 95.
  19. ↑ Showell 2006 ↓, s. 57.
  20. ↑ Moore 1990 ↓, s. 127.
  21. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 246.
  22. ↑ Gröner 1985 ↓, s. 61.
  23. ↑ Kurt Schapler ↓.
  24. ↑ Imberhorne ↓.
  25. ↑ Mezly ↓.
  26. ↑ Misurata ↓.
  27. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 344.
  28. ↑ Agragas ↓.
  29. ↑ Wwlossesbrms 2 ↓.
  30. ↑ Rosebank ↓.
  31. ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 328–330.
  32. ↑ Koszela 2019 ↓, s. 216–218.
  33. ↑ Saint Joseph ↓.
  34. ↑ Georgios ↓.
  35. ↑ Lido G. ↓.
  36. ↑ Walter Wiedemann ↓.
  37. ↑ Dauno ↓.
  38. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 407, 428.
  39. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 408.
  40. ↑ a b c uboatsucc ↓.
  41. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 428.
  42. ↑ Otto Gerke ↓.
  43. ↑ Horta ↓.
  44. ↑ Franz Hagen ↓.
  45. ↑ Perepeczko 2000 ↓, s. 454.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • BRITISH MERCHANT SHIPS LOST to ENEMY ACTION Part 2 of 3 - January-August 1917 in date order. naval-history.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
  • Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • R.H. Gibson, Maurice Prendergast: Niemiecka wojna podwodna 1914-1918. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-074-4.
  • Ivan Gogin: UC II type coastal submarine minelayers (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • Erich Gröner: Die deutschen Kriegsschiffe 1815–1945: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. T. 3. Koblenz: Bernard & Graefe, 1985. ISBN 3-7637-4802-4. (niem.).
  • Guðmundur Helgason: Agragas. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Dauno. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Georgios. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Horta. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Imberhorne. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Kapitänleutnant Kurt Schapler. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Lido G.. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Mezly. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Misurata. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Otto Gerke. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Franz Hagen. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Oberleutnant zur See Walter Wiedemann. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Rosebank. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Saint Joseph. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 73. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC 73. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC II. uboat.net. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Wojciech Holicki. Niemieckie okręty podwodne typu UC II. Część I. „Technika Wojskowa Historia”. Nr specjalny 6, 2020. Magnum X. ISSN 2080-9743. 
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
  • Peta Knott: UC-6 Thames Estuary: Archaeological Report. historicengland.org.uk. [dostęp 2021-01-26]. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships of World War I. John Moore (red.). London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
  • Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro-Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
  • Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: U-booty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-51-X.
  • Eberhard Rössler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9. (ang.).
  • Jak Mallmann Showell: The U-Boat Century: German Submarine Warfare 1906–2006. London: Chatham Publishing, 2006. ISBN 978-1-86176-241-2. (ang.).
  • Gordon Williamson: U-booty Kajzera. Niemieckie okręty podwodne I wojny światowej. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65652-73-7.
Okręty podwodne typu UC II

Kaiserliche Marine

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SM_UC-73&oldid=73607654”