Mińsk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
→Historia: drobne merytoryczne |
m →[[Grafika:Obiekt zabytkowy znak.svg|20px|zabytki]] Zabytki: drobne merytoryczne |
||
Linia 81: | Linia 81: | ||
'''niezachowane:''' |
'''niezachowane:''' |
||
* Kościół Św. |
* Kościół Benedyktynek Św. Wojciecha z klasztorem z 1640 r. (zburzony w 1964 r.) |
||
* Kościół Św. Antoniego Wielkiego i klasztor OFM |
* Kościół Św. Antoniego Wielkiego i klasztor OFM z XVII w. (zburzony ok. 1941-45) |
||
* Kościół |
* Kościół Św. Trójcy i Wniebowzięcia NMP z 1720 r. (zburzony w 1809 r.) |
||
* Kościół |
* Kościół św. Weroniki i klasztor Rochitów z 1750 r. (zburzony w 1832 r.) |
||
* Kościół Benedyktynów Św. Michała Archanioła z klasztorem |
* Kościół Benedyktynów Św. Michała Archanioła z klasztorem z XVIII w. (zburzony w XIX w.) |
||
* Kościół Dominikanów z klasztorem |
* Kościół Dominikanów z klasztorem z 1605 r. (zburzony w 1950 r.) |
||
* Kościół Karmelitów Św. Marii Magdaleny z klasztorem |
* Kościół Karmelitów Św. Marii Magdaleny z klasztorem z 1763 r. (zburzony po powstaniu styczniowym) |
||
* Kościół Bonifratów Św. Jana z klasztorem |
* Kościół Bonifratów Św. Jana z klasztorem z XVIII w. (zburzony po powstaniu styczniowym) |
||
* Kościół unicki Św. Ducha z XVII w., barokowy |
* Kościół unicki Św. Ducha z XVII w., barokowy |
||
* Synagoga z 1590 r. (zburzona ok. 1960 r.) |
|||
* Monaster Przemienienia Pańskiego |
* Monaster Przemienienia Pańskiego z 1618 r. (zburzony po 1950 r.) |
||
* Zbór protestancki |
* Zbór protestancki z 1846 r. (zburzony w 1945 r.) |
||
* Meczet |
* Meczet z 1905 r. |
||
* Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego |
|||
* Cerkiew |
* Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego |
||
* Cerkiew Pokrow Przenajświetszej Bogarodzicy |
|||
==Przemysł== |
==Przemysł== |
Wersja z 11:30, 13 lip 2007
Szablon:Miasto zagranica infobox
Mińsk (biał. Мiнск (Менск)) – stolica Republiki Białorusi. 1782 tys. mieszkańców. Leży w środkowej części kraju nad rzeką Świsłocz. Największy ośrodek polityczno-gospodarczy kraju.
Ogólne informacje
Mińsk znajduje się na południowo-wschodnim stoku Mińskiej wyżyny, mającej pochodzenie morenowe. Utworzyła się ona podczas zlodowacenia 200 tys. lat temu.
Klimat jest umiarkowano-kontynentalny, z dużym wpływem atlantyckiego morskiego powietrza. Lato jest ciepłe, ale nie gorące. Średnia temperatura w lipcu wynosi +18°C. Zima jest lekka, z częstymi ociepleniami, średnia temperatura w styczniu –7°C. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost średniej temperatury w okresie zimowym.
Budżet Mińska w 2006 r. wynosi około 1,25 mld dol.
Historia
Wzmiankowany w 1067 (bitwa na Niemidze). Od 1101 stolica księstwa. Od połowy XIII wieku lenno litewskie. Mińsk w 1326 r. wszedł w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1390 roku król Władysław Jagiełło ufundował pierwszy kościół farny pw. Trójcy Przenajświętszej. Od 1413 był stolicą województwa mińskiego Wielkiego Księstwa Litewskiego i I Rzeczypospolitej. Otrzymał od Aleksandra Jagiellończyka prawa miejskie w 1499 r. W 1505 r. miasto zostało zniszczone przez Tatarów krymskich. W 1547 roku pożar zniszczył miasto. Po unii lubelskiej w 1569 znajdował się w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od 1599 co drugi rok, na przemian z Nowogródkiem, w Mińsku odbywała się wiosenna sesja Trybunału Litewskiego (jesienna zawsze w Wilnie). W 1655 roku miasto zajęły wojska moskiewskie. W 1664 roku miasto trzy razy odwiedził król Jan Kazimierz. W 1708 roku na rozkaz Piotra I miasto zostało spalone przez kałmuków. W 1733 roku miasto okupuje prawie dwa lata armia rosyjska. W 1773 roku Komisja Edukacji Narodowej utworzyła w mieście "szkołę akademicką". Po drugim rozbiorze wielonarodowej Rzeczypospolitej 1793 w granicach cesarstwa rosyjskiego. W 1839 władze rosyjskie zlikwidowąły kosciół unicki, do którego należała większość mieszkańców miasta. W 1918 zajęty przez wojska niemieckie, następnie podczas wojny polsko-bolszewickiej zajęty przez Polaków. Ostatecznie został włączony do ZSRR i do Białoruskiej SRR. W latach trzydziestych i 1940, 1941 ośrodek terroru radzieckiego – kilkadziesiąt tysięcy osób rozstrzelano i pochowano m.in. w Kuropatach, w tym wielu obywateli polskich. W latach 1938-1941 ludowym komisarzem spraw wewnętrznych Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej był Ławrientij Canawa. W latach 1941-1944 Mińsk był okupowany przez Niemców, którzy wymordowali miejscowych Żydów. Tutaj działał i zginął w wyniku zamachu Gauleiter Okręgu Generalnego Białoruś Wilhelm Kube, jego następcą został Curt von Gottberg. Obszar IV Wachlarza AK obejmował Mińsk, w tutejszym więzieniu przebywali aresztowani żołnierze Wachlarza. 3 lipca 1944 Armia Czerwona wyzwoliła miasto. Podczas wojny Mińsk był trzecim najbardziej zniszczonym miastem Europy po Warszawie i Berlinie. Od 1991 jest stolicą Republiki Białorusi.
Zabytki
zachowane:
- Katedra katolicka pw. NMP (jezuici) z XVII w.
- Kościół unicki św. Ducha z 1612 r. (od 1796 r. cerkiew prawosławna św. Piotra i Pawła)
- Kościół św. Józefa i klasztor bernardynów, barokowy, (ob. biblioteka)
- Kościół bernardynek (obecnie katedra prawosławna pw. św. Ducha) i klasztor z 1642 r.,
- Pałac Wańkowiczów w Ślepiance Wielkiej z k.XVIII w.
- Dwór Wańkowiczów w Górnym Mieście, klasycystyczny, k.XVIII w.
- Cmentarz Kalwaryjski (Cmentarz Polski lub Kalwaria) z XVIII w. z bramą z 1830 r.
- kościół katolicki Podwyższenia Krzyża Św. na Kalwarii z 1839 r.
- Cerkiew Św. Marii Magdaleny z 1847 r.
- Kościół katolicki św. Trójcy i św. Rocha z 1861 r.
- Synagoga Zalcmana z 1864 r.
- Dwór Lubańskich w majątku Łoszyca z k.XIX w.
- Dwór Wańkowiczów w Ślepiance Małej z XIX w.
- Synagoga Kitajewska z 1874 r.
- Cerkiew Św. Aleksandra Newskiego z 1898 r.
- Synagoga chóralna z 1906 r.
- Kościół katolicki św. Szymona i Heleny z 1908 r. (tzw. czerwony kościół)
- Dom Rządowy, modernistyczny, lata 30. XX wieku
- Ratusz (rekonstrukcja)
niezachowane:
- Kościół Benedyktynek Św. Wojciecha z klasztorem z 1640 r. (zburzony w 1964 r.)
- Kościół Św. Antoniego Wielkiego i klasztor OFM z XVII w. (zburzony ok. 1941-45)
- Kościół Św. Trójcy i Wniebowzięcia NMP z 1720 r. (zburzony w 1809 r.)
- Kościół św. Weroniki i klasztor Rochitów z 1750 r. (zburzony w 1832 r.)
- Kościół Benedyktynów Św. Michała Archanioła z klasztorem z XVIII w. (zburzony w XIX w.)
- Kościół Dominikanów z klasztorem z 1605 r. (zburzony w 1950 r.)
- Kościół Karmelitów Św. Marii Magdaleny z klasztorem z 1763 r. (zburzony po powstaniu styczniowym)
- Kościół Bonifratów Św. Jana z klasztorem z XVIII w. (zburzony po powstaniu styczniowym)
- Kościół unicki Św. Ducha z XVII w., barokowy
- Synagoga z 1590 r. (zburzona ok. 1960 r.)
- Monaster Przemienienia Pańskiego z 1618 r. (zburzony po 1950 r.)
- Zbór protestancki z 1846 r. (zburzony w 1945 r.)
- Meczet z 1905 r.
- Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
Przemysł
Mińsk posiada rozwinięty przemysł maszynowy (produkcja obrabiarek i lodówek), środków transportu (samochody ciężarowe i motocykle), chemiczny, włókienniczy.
Jest ważnym węzłem komunikacyjnym i posiada port lotniczy. Jest największym ośrodkiem kulturalno-naukowym na Białorusi.
Transport i infrastruktura
Główny artykuł: Transport w Mińsku.
Posiada sieć tramwajową, rozwiniętą sieć trolejbusową i autobusową oraz dwie linie metra z 23 stacjami i 5 w budowie (dane na 2006 r.)
Lotniska
W latach 1982-2006 Mińsk posiadał dwa lotniska. Mińsk-1 otwarte w 1933 r. kilka kilometrów na południe od historycznego centrum miasta. W 1955 lotnisko stało się międzynarodowe. W 1970 r. obsługiwało ponad 1 milion pasażerów rocznie. Od roku 1982 było używane głównie do lotów wewnątrzkrajowych oraz do Moskwy, Kijowa i Kaliningradu. W lutym 2006 r. zostało ono zamknięte, ponieważ jego powierzchnia nie nadawała się do modernizacji. 320 ha gruntów zostanie przekazanych władzom miasta do zagospodarowania.
Lotnisko Mińsk-2 jest położone w odległości 42 km na wschód od miasta. Zostało otwarte w roku 1982 (terminale pasażerskie w 1987). Obsługuje ono loty międzynarodowe do Austrii, Cypru, Francji, Niemiec, Irlandii, Izraela, Włoch, Polski, Rosji, Turcji, Wielkiej Brytanii oraz innych krajów. Połączenia lotnicze obsługują m.in. Belavia i Niemiecki Lufthansa.
Podział administracyjny
Pierwszy podział administracyjny był ustalony w 1938 r. w związku ze znacznym wzrostem liczby ludności (218 tys. osób). Postanowieniem ЦИК BSRR (Centralnej Wykonawczej Komisji) wydanym 17 marca 1938 r. zostały utworzone rejony (biał. раён) Stalinski (Staliński, od 2 listopada 1961 Zawadski (Fabryczny)), Waraszyłauski (Woroszyłowski, od 2 listopada 1961 Sawiecki (Radziecki)) oraz Kahanowiczauski (Kaganowiczowski, od 20 lipca 1957 Kastrycznicki (Październikowy)).
Rejony
Aktualnie Mińsk jest podzielony na 9 administracyjnych rejonów:
- Frunzienski
- Kastrycznicki
- Leninski
- Maskouski
- Partyzanski
- Pierszamajski
- Sawiecki
- Centralny
- Zawadski
Mikrorejony
Mniejszymi jednostkami podziały administracyjnego są mikrorejony. Wiele z nich zostało nazwanych tak samo jak wioski leżące na tych terenach przed ich wchłonięciem przez miasto. W nawiasach podane są tradycyjne nazwy w języku polskim, zachowane jeszcze z okresu I Rzeczpospolitej.
|
|
Miasta partnerskie
- Katmandu, Nepal
- Belo Horizonte, Brazylia
- Bangalur, Indie
- Detroit, Stany Zjednoczone
- Eindhoven, Holandia
- Nevers, Francja
- Murmańsk, Rosja
- Nottingham, Anglia
- Nowosybirsk, Rosja
- Sendai, Japonia
- Poczdam, Niemcy
- Bakersfield, Stany Zjednoczone
- Erywań, Armenia
- Łódź, Polska
- Teheran, Iran