Rycheza Lotaryńska: Różnice pomiędzy wersjami

Błogosławiona
Rycheza
Data urodzenia	993
Data śmierci	1063
Czczona przez	Kościół katolicki
Wspomnienie	21 maja

Rycheza Lotaryńska
	Królowa Polski
Okres	od 25 grudnia 1025; do 21 marca 1063
Koronacja	1025
Poprzednik	Oda Miśnieńska (?)
Następca	Maria Dobroniega
	Dane biograficzne
Dynastia	Ezzonidzi
Data urodzenia	ok. 993
Data śmierci	21 marca 1063
Ojciec	Erenfried Ezo, palatyn lotaryński
Matka	Matylda, córka cesarza Ottona II
Mąż	Mieszko II Lambert
Dzieci	Kazimierz I Odnowiciel,; Gertruda Mieszkówna,; NN (córka)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:18, 19 kwi 2018

Rycheza Lotaryńska (Richeza, Richenza), zwana również Ryksą (Rixa) (ur. ok. 993, zm. 21 marca 1063 w Brauweiler) – królowa Polski jako żona Mieszka II, zwana błogosławioną^[3].

Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II

Była córką palatyna reńskiego Erenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w klasztorze w Quedlinburgu (lub w Gandersheimie). Na mocy jednego z postanowień zjazdu w Merseburgu w 1013 roku została poślubiona przez Mieszka II Lamberta, co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju. Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski (Kazimierz I Odnowiciel), oraz dwie córki – Gertrudę i drugą, której imię nie jest znane.

Królowa Polski

W 1025 roku wraz z mężem została koronowana na królową Polski. Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królowej.

Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po powstaniu ludowym i buncie Miecława^[4].

Życie zakonne

W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się w Niemczech szerokim echem. Jej zgon utrwaliło co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zawiera następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.

Pochówek

Po rozebraniu kościoła Panny Marii ad Gradus jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do katedry kolońskiej. W katedrze przenoszono je w różne miejsca, lecz ostatecznie spoczęły w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi^[5]. W dniu 8 września 1959 r. dokonano otwarcia grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o wątłej posturze ("die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt"). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co, jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.

Kult

W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako błogosławiona Rycheza. Jej wspomnienie liturgiczne w kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.

Rodzina

Małżeństwo i potomstwo

Rycheza z małżeństwa z Mieszkiem II (ur. 990, zm. 10 lub 11 maja 1034) miała troje dzieci:

Kazimierz I Odnowiciel (ur. 25 lipca 1016, zm. 28 listopada 1058) – książę Polski (1038–1058)
Nieznana z imienia córka Mieszka II Lamberta, (ur. ?, zm. po 1052) – żona Beli I, króla Węgier (1060–1063)^[6]
Gertruda (ur. ok. 1025, zm. 4 stycznia 1108) – żona Izjasława I, wielkiego księcia kijowskiego (od 1054)

Genealogia

Hermann Pusillus
ur. ?
zm. najwcześniej 996

Heylwig
ur. ?
zm. ?

Otton II
ur. 955
zm. 7 XII 983

Teofano
ur. 956
zm. 15 VI 991

Ezzon
ur. 955
zm. 21 V 1034

Matylda
ur. 980
zm. 4 XI 1025

	Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10 lub 11 V 1034 OO 1013	Rycheza Lotaryńska (ur. ok. 993, zm. 21 III 1063)



Gertruda ur. ok. 1025 zm. 4 I 1108	N.N., córka ur. ? zm. po 1052	Kazimierz I Odnowiciel ur. 25 VII 1016 zm. 28 XI 1058

Szablon:Gengen

Rycheza w kulturze

Rycheza Lotaryńska jest bohaterką powieści Jadwigi Żylińskiej Złota włócznia.

Przypisy

↑ J. Lechman: Relikwie królowej Rychezy, [w:] „Studia Lednickie”, Poznań 2002, R. 7, s. 352.
↑ A. Przeździecki; E. Rastawiecki: Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce, seria 2, Warszawa 1855-1858.
↑ Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.
↑ Marek Urbański: Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s. 31–32
↑ Jasiński 1992 ↓, s. 116–117.
↑ Jasiński 1992 ↓.

Bibliografia

K. Jasiński: Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa, Wrocław 1992, ISBN 83-85218-32-7
M. Tomaszek: Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy, Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-34-2

Linki zewnętrzne

Rycheza - pierwsza królowa Polski (audycja Programu 2 Polskiego Radia z dnia 27 lipca 2010 r. - rozmowa Hanny Marii Gizy z dr. Jerzym Pysiakiem)

[1] J. Lechman: Relikwie królowej Rychezy, [w:] „Studia Lednickie”, Poznań 2002, R. 7, s. 352.

[2] A. Przeździecki; E. Rastawiecki: Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce, seria 2, Warszawa 1855-1858.

[3] Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.

[4] Marek Urbański: Poczet królowych i żon władców Polskich, Warszawa 2006, s. 31–32

[CITEREFJasiński1992116–117-5] Jasiński 1992 ↓, s. 116–117.

[CITEREFJasiński1992-6] Jasiński 1992 ↓.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 65: / Linia 65: @@
  |wikicytaty           =
 }}
-[[Plik:Czaszka królowej Ryksy.jpg|thumb|240px|W 1852 roku Aleksander Przeździecki otrzymał zezwolenie od proboszcza katedry kolońskiej na otwarcie grobu Rychezy Lotaryńskiej; na polecenie Przeździeckiego wykonano kolorową litografię przedstawiającą czaszkę królowej.<ref>Lechman J. ''Relikwie królowej Rychezy'', [w:] "Studia Lednickie", Poznań 2002, R. 7, s. 352..</ref><ref>Przeździecki A., Rastawiecki E., ''Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce'', seria 2, Warszawa 1855-1858.</ref>]]
+[[Plik:Czaszka królowej Ryksy.jpg|thumb|240px|W 1852 roku Aleksander Przeździecki otrzymał zezwolenie od proboszcza katedry kolońskiej na otwarcie grobu Rychezy Lotaryńskiej; na polecenie Przeździeckiego wykonano kolorową litografię przedstawiającą czaszkę królowej.<ref>J. Lechman: ''Relikwie królowej Rychezy'', [w:] „Studia Lednickie”, Poznań 2002, R. 7, s. 352.</ref><ref>A. Przeździecki; E. Rastawiecki: ''Wzory sztuki średniowiecznej i z epoki odrodzenia po koniec wieku XVII w dawnej Polsce'', seria 2, Warszawa 1855-1858.</ref>]]
 [[Plik:Wojciech Gerson-Krolowa Ryksa.jpg|thumb|240px|Rycheza na obrazie [[Wojciech Gerson|Wojciecha Gersona]].]]
 '''Rycheza Lotaryńska''' (Richeza, Richenza), zwana również '''Ryksą''' (Rixa) (ur. ok. [[993]], zm. [[21 marca]] [[1063]] w [[Opactwo Brauweiler|Brauweiler]]) – [[Polskie królowe|królowa Polski]] jako żona [[Mieszko II Lambert|Mieszka II]], zwana błogosławioną<ref>Nie została oficjalnie beatyfikowana przez Kościół katolicki.</ref>.
 == Pierwsze lata życia i małżeństwo z Mieszkiem II ==
-Była córką [[Palatyn (tytuł)|palatyna]] [[Palatynat|reńskiego]] [[Ezzon|Erenfrieda Ezzona]] i [[Matylda Saksońska|Matyldy]], córki [[Otton II (cesarz rzymski)|Ottona II]], siostry [[Otton III (cesarz rzymski)|Ottona III]]. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w [[Opactwo w Quedlinburgu|klasztorze w Kwedlinburgu]] (lub w [[Gandersheim]]).
+Była córką [[Palatyn (tytuł)|palatyna]] [[Palatynat|reńskiego]] [[Ezzon|Erenfrieda Ezzona]] i [[Matylda Saksońska|Matyldy]], córki [[Otton II (cesarz rzymski)|Ottona II]], siostry [[Otton III (cesarz rzymski)|Ottona III]]. Lata młodości spędziła najprawdopodobniej w [[Opactwo w Quedlinburgu|klasztorze w Quedlinburgu]] (lub w [[Gandersheim]]ie).
 Na mocy jednego z postanowień zjazdu w [[Merseburg]]u w [[1013]] roku została poślubiona przez [[Mieszko II Lambert|Mieszka II Lamberta]], co stanowić miało przypieczętowanie zawartego wówczas pokoju.
-Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski ([[Kazimierz Odnowiciel]]), oraz dwie córki - [[Gertruda Mieszkówna|Gertrudę]] i drugą, której imię nie jest znane.
+Urodziła ona Mieszkowi syna Kazimierza, który został później władcą Polski ([[Kazimierz I Odnowiciel]]), oraz dwie córki – [[Gertruda Mieszkówna|Gertrudę]] i drugą, której imię nie jest znane.
 == Królowa Polski ==
-W [[1025]] roku wraz z mężem została [[koronacja|koronowana]] na królową [[Polska|Polski]].  Pod koniec [[1031]] roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez [[Bezprym]]a i ucieczka [[Mieszko II Lambert|Mieszka II]] do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w [[1037]] opuścił jej syn [[Kazimierz I Odnowiciel]]). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza Odnowiciela]]). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w [[1034]] roku. Do końca życia używała tytułu królewskiego.
+W 1025 roku wraz z mężem została [[koronacja|koronowana]] na królową [[Polska|Polski]].  Pod koniec 1031 roku, w związku z zaistniałą sytuacją polityczną (objęcie władzy przez [[Bezprym]]a i ucieczka Mieszka II do Czech), zdecydowała się na wyjazd z Polski (z podobnych przyczyn kraj w 1037 opuścił jej syn Kazimierz I Odnowiciel). Udała się do Niemiec, zabierając insygnia królewskie i cały majątek (insygnia znalazły się na nowo w kraju wraz z powrotem Kazimierza Odnowiciela). Możliwe, że powróciła na krótko do Polski po śmierci Mieszka II w 1034 roku. Do końca życia używała tytułu królowej.
-Wraz z synem [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierzem Odnowicielem]] dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po [[Powstanie ludowe|powstaniu ludowym]] i buncie [[Miecław]]a<ref>Marek Urbański, ''Poczet królowych i żon władców Polskich'', Warszawa 2006, s.31,32</ref>.
+Wraz z synem Kazimierzem Odnowicielem dążyła do wzmocnienia władzy monarszej oraz do odbudowania osłabionego aparatu państwowego po [[Powstanie ludowe|powstaniu ludowym]] i buncie [[Miecław]]a<ref>Marek Urbański: ''Poczet królowych i żon władców Polskich'', Warszawa 2006, s. 31–32</ref>.
 == Życie zakonne ==
-W [[1047]] wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w [[Opactwo Brauweiler|Brauweiler]] koło [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się szerokim echem w Niemczech. Jej zgon zapisało co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zapisał następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.
+W 1047 wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w [[Opactwo Brauweiler|Brauweiler]] koło [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]], który był fundacją jej rodziców. Przebywała w nim do śmierci. Śmierć Rychezy odbiła się w Niemczech szerokim echem. Jej zgon utrwaliło co najmniej 5 nekrologów. Nekrolog brunwilerski zawiera następujące słowa (w tłumaczeniu polskim): "Zmarła najsławniejsza Rycheza królowa Polski, córka fundatorów, której pamięć obchodzi się uroczyście". Prawdopodobnie zdecydowała, że chce być pochowana w Brauweiler. Została jednak pochowana w Kolonii, w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, której była dobrodziejką.
 == Pochówek ==
-Po zburzeniu kościoła Panny Marii ad Gradus jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do [[Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|katedry kolońskiej]]. W katedrze przenoszono je w różne miejsca, lecz ostatecznie spoczęły w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi{{odn|Jasiński|1992|s=116-117}}. W dniu 8 września 1959 r. nastąpiło otwarcie grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o wątłej posturze ("die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt"). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co, jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
+Po rozebraniu kościoła Panny Marii ad Gradus jej zwłoki zostały przeniesione w 1817 r. do [[Katedra św. Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii|katedry kolońskiej]]. W katedrze przenoszono je w różne miejsca, lecz ostatecznie spoczęły w kaplicy chórowej, poświęconej św. Janowi Chrzcicielowi{{odn|Jasiński|1992|s=116–117}}. W dniu 8 września 1959 r. dokonano otwarcia grobowca królowej. Ekspertyza medyczna wykazała, że Rycheza była osobą o wątłej posturze ("die selige Rycheza war von kleiner zierlicher Gestalt"). Okazało się również, że Rycheza złamała kiedyś obojczyk, co, jak przypuszcza autor protokołu otwarcia grobowca, mogło być spowodowane upadkiem z konia.
 == Kult ==
 W Niemczech jest uważana za osobę świątobliwą. Została uznana przez lud za błogosławioną i jest czczona jako ''błogosławiona Rycheza''.
-Jej [[wspomnienie liturgiczne]] w [[Kościół katolicki|Kościele katolickim]] obchodzone jest [[21 maja]].
+Jej [[wspomnienie liturgiczne]] w [[Kościół katolicki|kościele katolickim]] obchodzone jest [[21 maja]].
 == Rodzina ==
 === Małżeństwo i potomstwo ===
-Rycheza z małżeństwa z '''[[Mieszko II Lambert|Mieszkiem II]]''' (ur. [[990]], zm. 10 lub 11 V [[1034]]) miała troje dzieci:
+Rycheza z małżeństwa z '''[[Mieszko II Lambert|Mieszkiem II]]''' (ur. 990, zm. 10 lub 11 maja 1034) miała troje dzieci:
-* '''[[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]]''' (ur. 25 VII [[1016]], zm. 28 XI [[1058]]) – księcia Polski (1038–1058),
+* '''[[Kazimierz I Odnowiciel]]''' (ur. 25 lipca 1016, zm. 28 listopada 1058) – książę Polski (1038–1058)
-* '''[[Nieznana z imienia córka Mieszka II Lamberta]]''', (ur. ?, zm. po 1052), – żonę [[Bela I|Beli I]], [[władcy Węgier|króla Węgier]] (1060–1063){{odn|Jasiński|1992}},
+* '''[[Nieznana z imienia córka Mieszka II Lamberta]]''', (ur. ?, zm. po 1052) – żona [[Bela I|Beli I]], [[władcy Węgier|króla Węgier]] (1060–1063){{odn|Jasiński|1992}}
-* '''[[Gertruda Mieszkówna|Gertrudę]]''' (ur. ok. [[1025]], zm. 4 I [[1108]]) – żonę [[Izjasław I|Izjasława I]], [[Władcy Rusi Kijowskiej|wielkiego księcia kijowskiego]] (od [[1054]]).
+* '''[[Gertruda Mieszkówna|Gertruda]]''' (ur. ok. 1025, zm. 4 stycznia 1108) – żona [[Izjasław I|Izjasława I]], [[Władcy Rusi Kijowskiej|wielkiego księcia kijowskiego]] (od 1054)
 === Genealogia ===
@@ Linia 100: / Linia 100: @@
 {| width="100%" style="text-align:center; vertical-align:middle;" cellspacing="0" cellpadding="0"
 |-
-| colspan="2" | <small>[[Hermann Pusillus]]<br />ur. ?<br /> zm. najwcześniej 996
+| colspan="2" | <small>[[Hermann Pusillus]]<br/>ur. ?<br/> zm. najwcześniej 996
 | colspan="2" |
-| colspan="2" | <small>Heylwig<br />ur. ?<br /> zm. ?
+| colspan="2" | <small>Heylwig<br/>ur. ?<br/> zm. ?
 | colspan="2" |
-| colspan="2" | <small>[[Otton II (cesarz rzymski)|Otton II]]<br />ur. 955<br /> zm. 7 XII 983
+| colspan="2" | <small>[[Otton II (cesarz rzymski)|Otton II]]<br/>ur. 955<br/> zm. 7 XII 983
 | colspan="2" |
-| colspan="2" | <small>[[Teofano (cesarzowa rzymska)|Teofano]]<br />ur. 956<br /> zm. 15 VI 991
+| colspan="2" | <small>[[Teofano (cesarzowa rzymska)|Teofano]]<br/>ur. 956<br/> zm. 15 VI 991
 |-
 | style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
@@ Linia 119: / Linia 119: @@
 |-
 | colspan="2" | &nbsp;
-| colspan="2" | <small>[[Ezzon]]<br />ur. 955<br /> zm. 21 V 1034
+| colspan="2" | <small>[[Ezzon]]<br/>ur. 955<br/> zm. 21 V 1034
 | colspan="6" |
-| colspan="2" | <small>[[Matylda Saksońska|Matylda]]<br />ur. 980<br /> zm. 4 XI 1025
+| colspan="2" | <small>[[Matylda Saksońska|Matylda]]<br/>ur. 980<br/> zm. 4 XI 1025
 | colspan="2" |
 |-
@@ Linia 151: / Linia 151: @@
 |- style="vertical-align:top;"
 | colspan="2" |
-| colspan="2" | <small><br />[[Mieszko II Lambert]]<br />ur. 990<br />zm. 10 lub 11 V 1034<br /><span style="letter-spacing: -4pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;1013
+| colspan="2" | <small><br/>[[Mieszko II Lambert]]<br />ur. 990<br/>zm. 10 lub 11 V 1034<br/><span style="letter-spacing: -4pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;1013
-| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Rycheza Lotaryńska'''<br />(ur. ok. 993, zm. 21 III 1063)
+| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Rycheza Lotaryńska'''<br/>(ur. ok. 993, zm. 21 III 1063)
 | colspan="2" |
 | colspan="2" |
@@ Linia 187: / Linia 187: @@
 | style="width:10%;"| &nbsp;
 |- style="vertical-align:top;"
-| colspan="2" | <small>[[Gertruda Mieszkówna|Gertruda]] <br />&nbsp;ur. ok. 1025 <br />&nbsp;zm. 4 I 1108 <br />&nbsp;
+| colspan="2" | <small>[[Gertruda Mieszkówna|Gertruda]] <br/>&nbsp;ur. ok. 1025 <br />&nbsp;zm. 4 I 1108 <br />&nbsp;
-| colspan="2" | <small>N.N., córka <br />&nbsp;ur. ?<br />&nbsp;zm. po 1052 <br />&nbsp;
+| colspan="2" | <small>N.N., córka <br/>&nbsp;ur. ?<br/>&nbsp;zm. po 1052 <br/>&nbsp;
-| colspan="2" | <small>[[Kazimierz I Odnowiciel]] <br />&nbsp;ur. 25 VII 1016 <br />&nbsp;zm. 28 XI 1058 <br />&nbsp;
+| colspan="2" | <small>[[Kazimierz I Odnowiciel]] <br/>&nbsp;ur. 25 VII 1016 <br/>&nbsp;zm. 28 XI 1058 <br />&nbsp;
 | colspan="2" |
 | colspan="2" |
@@ Linia 203: / Linia 203: @@
 == Bibliografia ==
-* {{Cytuj książkę |nazwisko = Jasiński | imię = K.| autor link = | tytuł =Rodowód pierwszych Piastów | wydawca = | miejsce = Warszawa – Wrocław| rok = 1992| strony = | isbn = 83-85218-32-7|odn=tak}}
+* K. Jasiński: ''Rodowód pierwszych Piastów'', Warszawa, Wrocław 1992, ISBN 83-85218-32-7
-* {{Cytuj książkę |nazwisko = Tomaszek | imię = M.| autor link = | tytuł = Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy| wydawca = | miejsce = Kraków | rok =2007 | strony = | isbn =978-83-60448-34-2|odn=tak`}}
+* M. Tomaszek: ''Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy'', Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-34-2
 == Linki zewnętrzne ==

Dynastia piastowska	Oda Miśnieńska 1025 Rycheza Lotaryńska 1025–1034 Wyszesława 1076–1079 Małgorzata Brandenburska 1295–1296 Ryksa Elżbieta 1303–1305 i tytularna królowa: 1306–1307 Wiola Elżbieta Cieszyńska 1305–1306 Anna Przemyślidka 1306 i 1307–1310 Elżbieta Przemyślidka 1310–1330 Beatrice de Bourbon 1334–1335 Jadwiga Kaliska 1320–1333 Aldona Anna Giedyminówna 1333–1339 Adelajda Heska 1341–1368 Jadwiga Żagańska 1363–1370
Dynastia andegaweńska	Elżbieta Bośniaczka 1370–1384 Jadwiga Andegaweńska 1384–1399
Dynastia jagiellońska	Anna Cylejska 1403–1416 Elżbieta Granowska 1417–1420 Zofia Holszańska 1424–1434 Elżbieta Rakuszanka 1454–1492 Helena Rurykowiczówna 1501–1506 Barbara Zápolya 1512–1515 Bona Sforza 1518–1557 Elżbieta Habsburżanka 1543–1545 Barbara Radziwiłłówna 1550–1551 Katarzyna Habsburżanka 1553–1572
Królowie elekcyjni	Anna Jagiellonka 1575–1586 (1596) Anna Habsburżanka 1592–1598 Konstancja Habsburżanka 1605–1631 Cecylia Renata Habsburżanka 1637–1644 Ludwika Maria Gonzaga 1646–1648 i 1649–1667 Eleonora Habsburżanka 1670–1673 Maria Kazimiera d’Arquien 1676–1696 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna 1697–1727 Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich 1705–1708 Maria Józefa Habsburżanka 1734–1757
Królestwo kongresowe Dynastia Romanowów	Elżbieta Aleksiejewna 1815–1825 Aleksandra Fiodorowna 1825–1831/1855 Maria Aleksandrowna 1841–1880 Maria Fiodorowna 1866–1928 Aleksandra Fiodorowna 1894–1917