Protektorat Czech i Moraw: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m wstawiam Szablon:Kontrola autorytatywna |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 20: | Linia 20: | ||
|język_używany = |
|język_używany = |
||
|stolica = [[Praga]] |
|stolica = [[Praga]] |
||
|ustrój_polityczny = [[protektorat]] |
|ustrój_polityczny = [[protektorat]],[[państwo marionetkowe]] |
||
|ostatnia_głowa_państwa = [[Emil Hácha]] |
|ostatnia_głowa_państwa = [[Emil Hácha]] |
||
|ostatnia_głowa_państwa_opis = [[Prezydenci Czechosłowacji|prezydent]] |
|ostatnia_głowa_państwa_opis = [[Prezydenci Czechosłowacji|prezydent]] |
Wersja z 14:10, 28 sie 2018
1939-1945 | |||||
| |||||
Hymn: Kde domov můj | |||||
Język urzędowy | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Ustrój polityczny | |||||
Głowa państwa | |||||
Zależne od | |||||
faktyczna władza |
protektor Wilhelm Frick | ||||
Szef rządu |
premier Richard Bienert | ||||
Powierzchnia • całkowita |
| ||||
Liczba ludności (1939) • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
Waluta | |||||
Data powstania | |||||
Data likwidacji | |||||
Strefa czasowa |
UTC +1 (zima) | ||||
Protektorat Czech i Moraw (czes. Protektorát Čechy a Morava, niem. Protektorat Böhmen und Mähren) – autonomiczna jednostka administracyjna utworzona 16 marca 1939 przez niemiecką Rzeszę z okupowanych od 15 marca 1939 Czech, Moraw i Śląska Czeskiego, nieprzyłączonych w konsekwencji układu monachijskiego do III Rzeszy 30 września 1938 jako Kraj Sudetów (niem. Sudetenland). Większość społeczności międzynarodowej nigdy nie uznała istnienia tego tworu.
Protektorat wchodził w skład tzw. Wielkich Niemiec (Großdeutsches Reich), ale miał wewnętrzny samorząd, natomiast władze Niemiec pozostawiły sobie prawo zawieszania przepisów i zarządzeń władz czeskich. Autonomia była stopniowo ograniczana przez okupanta metodą faktów dokonanych – poprzez infiltrację gestapo, wzmożone represje, ucisk językowy i rabunek czeskiej gospodarki. Protektorat Czech i Moraw istniał formalnie do końca II wojny światowej. Prezydentem rządu kolaborującego z Niemcami był Emil Hácha, do 15 marca 1939 prezydent Czecho-Słowacji. Społecznym oparciem władz kolaboracyjnych była masowa organizacja Narodowe Zjednoczenie (deklaracje członkowskie podpisało ponad 98% pełnoletnich Czechów).
Władze
Prezydent
- Emil Hácha 15 marca 1939 – 4 maja 1945
Protektorzy
- Johannes Blaskowitz 15 marca 1939 – 21 marca 1939
- Konstantin von Neurath 21 marca 1939 – 20 sierpnia 1941, nominalnie do 20 sierpnia 1943
- Reinhard Heydrich (zastępca) 29 września 1941 – 4 czerwca 1942
- Kurt Daluege (zastępca) 5 czerwca 1942 – 20 sierpnia 1943
- Wilhelm Frick 20 sierpnia 1943 – 4 maja 1945
Premierzy
- Rudolf Beran 15 marca 1939 – 27 kwietnia 1939
- Alois Eliáš 27 kwietnia 1939 – 29 września 1941
- Jaroslav Krejčí 19 stycznia 1942 – 19 stycznia 1945
- Richard Bienert 19 stycznia 1945 – 5 maja 1945
Ministrowie
- sprawiedliwości: Jaroslav Krejčí 15 marca 1939 – 5 maja 1945
- rolnictwa: Adolf Hrubý 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
- finansów: Josef Kalfus 15 marca 1939 – 5 maja 1945
- gospodarki i pracy: Walter Berstch 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
- transportu i technologi: Jindrich Kamiencky 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
- spraw wewnętrznych: Richard Bienert 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
- szkolnictwa i oświaty: Jan Kapras 15 marca 1939 – 19 stycznia 1942, Emanuel Moravec 19 stycznia 1942 – 5 maja 1945
Polityka zagraniczna i obronna pozostawały w gestii III Rzeszy
Formacje kolaboracyjne polityczne, paramilitarne i militarne
- Vlajka
- Narodowo-Socjalistyczna Partia Czeskich Robotników i Chłopów
- Czeska Liga przeciw Bolszewizmowi
- Narodowy Związek Pracujących (Czechy)
- Gwardie Światopełkowe
- Czeski Związek Wojskowy
- Vládní vojsko
- Ochotnicza Kompania SS Świętego Wacława
- Czeskie Bataliony Porządkowo-Ochronne Żandarmerii i Policji Protektoratu
- cety ZZ
- bataliony ochrony kolei RAD
Waluta
- Osobny artykuł:
Jednostkę walutową Protektoratu stanowiła korona Protektoratu Czech i Moraw (emitowano monety i banknoty z napisami w językach niemieckim i czeskim).
Podział administracyjny
Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1939-1940)
Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1940-1942)
Reichsprotektorat Böhmen und Mähren (1942-1945)
Ruch oporu
W Protektoracie działał czeski ruch oporu. Działania nie przybrały znaczącego zakresu zbrojnego, działalność konspiracyjną prowadziła KPCz i podziemie beneszowskie (głównie Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu). Największym sukcesem był udany zamach na protektora Reinharda Heydricha w 1942 r, przygotowany przez czechosłowacki rząd emigracyjny. Organizacje ruchu oporu:
- Centrum Polityczne (PÚ)
- Obrona Narodu (ON)
- Komitet Petycyjny „Pozostaniemy wierni” (PVVZ)
- Centralny Komitet Krajowego Ruchu Oporu (ÚVOD)
Zobacz też
- Czechosłowacja
- Zaolzie
- Obozy koncentracyjne Lety i Hodonin
- Pierwsza Republika Słowacka
- Narodowa Aryjska Wspólnota Kulturowa
- Powstanie praskie
- Operacja praska
- Jan Opletal