48°58′29″N 14°28′29″E/48,974722 14,474722Czeskie Budziejowice
| |||||
 Centrum Czeskich Budziejowic z lotu ptaka | |||||
| |||||
| Państwo |  Czechy
| ||||
| Kraj |  południowoczeski
| ||||
| Burmistrz | Jiří Svoboda | ||||
| Powierzchnia | 55,56 km² | ||||
| Wysokość | 381 m n.p.m. | ||||
| Populacja (1.01.2020) • liczba ludności • gęstość |
94 463[1] 1700,2 os./km² | ||||
| Kod pocztowy | 370 01 | ||||
| Tablice rejestracyjne | C | ||||
| Podział miasta | 7 dzielnic | ||||
Położenie na mapie Czech  | |||||
| 48°58′29″N 14°28′29″E/48,974722 14,474722
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Czechy
| |||||
Czeskie Budziejowice (cz. České Budějovice, wym. [ˈtʃɛskɛː ˈbuɟɛjovɪtsɛ]; niem. Budweis; łac. Budvicium) – miasto statutarne w południowych Czechach, w Kotlinie Czeskobudziejowickiej, u zbiegu rzek Wełtawy i Malše. Jest stolicą kraju południowoczeskiego, okręgu terytorialnego kraj południowoczeski, powiatu Czeskie Budziejowice, a także diecezji czeskobudziejowickiej Kościoła rzymskokatolickiego.
Czeskie Budziejowice pełnią funkcję głównego ośrodka administracyjnego, przemysłowego, handlowo-usługowego, akademickiego (trzy uczelnie wyższe, w tym Uniwersytet Południowoczeski) i kulturalnego regionu południowoczeskiego.
Miasto powszechnie znane jest z browarów Budweiser Budvar oraz Mieszczańskiego, produkujących piwa marki Budweiser, fabryki ołówków i kredek Koh-I-Noor Hardtmuth oraz klubów sportowych: piłkarskiego Dynamo Czeskie Budziejowice i hokejowego HC Czeskie Budziejowice.
Według danych na początek 2020 r. liczba ludności Czeskich Budziejowic wynosiła 94 463 osób (siódme pod względem liczby ludności miasto w Czechach)[2], a powierzchnia – 55,56 km².
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miasta pochodzi od dawnej osady Budivojovice. Do tego wyrazu, który z biegiem czasu przybrał współczesną formę, w okresie wojen husyckich zaczęto dodawać przymiotnik „Czeskie”, początkowo zarówno w języku czeskim, jak i niemieckim (Böhmisch Budweis). W XVIII wieku, wraz ze wzrostem napięć etnicznych, nastąpił rozdział nazwy w obu językach – Czesi najczęściej nadal nazywali miasto České Budějovice, natomiast miejscowi Niemcy przestali używać przymiotnika Böhmisch (również w języku czeskim nazwa pojawiała się czasem bez przymiotnika). W 1920 rząd Czechosłowacji oficjalnie ustalił nazwę miasta jako České Budějovice/Böhmisch Budweis. W okresie Protektoratu Czech i Moraw usunięto przymiotnik w obydwu językach, a po 1945 powrócono do nazwy przedwojennej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto zostało założone w 1265 r. przez Przemysła Ottokara II, aby ugruntować władzę królewską na południu kraju. W średniowieczu było ważnym ośrodkiem piwowarstwa, handlu solą i tkaninami oraz hodowli ryb, w okolicy istniały także kopalnie srebra. W czasie wojen husyckich pozostało niezdobyte. W latach 30. XVII w., w czasie wojny trzydziestoletniej, przeniesiono tu z Pragi część instytucji państwowych. Przez lata było enklawą ludności niemieckiej, Czesi stali się większością pod koniec XIX w. W czasie II wojny światowej padło ofiarą amerykańskich nalotów. Po wojnie wysiedlono 7,5-tysięczną mniejszość niemiecką. W 1949 r. stało się stolicą kraju.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Czeskie Budziejowice to ważny w skali kraju węzeł drogowy (drogi krajowe: I/3 i I/20 oraz cztery drogi wojewódzkie) i kolejowy (połączenie z Czeskim Krumlowem, Taborem, Igławą, Pilznem, Piskiem oraz Austrią poprzez Czeskie Welenice), a w niedalekiej Planie znajduje się lotnisko wojskowe, które planuje się przekształcić na pasażerskie. W mieście funkcjonuje komunikacja autobusowa oraz trolejbusowa, a w latach 1909–1950 istniały także dwie linie tramwajowe.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Największą atrakcją turystyczną jest Stare Miasto z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym oraz zabudową reprezentującą wszystkie style architektoniczne od XII do XIX w. Jego centrum stanowi Rynek Przemysła Ottokara II o bokach długości 133 metrów, z fontanną Samsona pośrodku i ratuszem. W obrębie Starego Miasta zwracają uwagę katedra św. Mikołaja (początki budowy w latach 60. XIII w.) z wolno stojącą dzwonnicą z XVI w., tzw. Czarną Wieżą (dzwonnicą) oraz kościół Ofiarowania Panny Marii przy klasztorze dominikanów z dzwonnicą klasztorną, zwaną Białą Wieżą.
W bliskości rynku, nad martwą odnogą rzeki Malše, znajduje się stary młyn z XIX wieku, obecnie funkcjonujący jako Hotel Budweis.
Do atrakcji turystycznych należy również wieża ciśnień, zbudowana w latach 1721–1724 i przebudowana w roku 1882[3][4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Sport[edytuj | edytuj kod]
- HC Czeskie Budziejowice – klub hokejowy
- VK Czeskie Budziejowice – klub siatkarski
- Dynamo Czeskie Budziejowice – klub piłkarski
Urodzeni w Czeskich Budziejowicach[edytuj | edytuj kod]
- Tomáš Klimek – czeski historyk i tłumacz
- Vladimíra Uhlířová – czeska tenisistka
Części miasta[edytuj | edytuj kod]
- Czeskie Budziejowice 1
- Czeskie Budziejowice 2
- Czeskie Budziejowice 3
- Czeskie Budziejowice 4
- Czeskie Budziejowice 5
- Czeskie Budziejowice 6
- Czeskie Budziejowice 7
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Počet obyvatel v obcích - k 1.1.2020 [dostęp 2020-11-09].
- ↑ Czech Republic: Regions and Major Cities - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information, citypopulation.de [dostęp 2020-12-25].
- ↑ Czeskie Budziejowice - Czechy
- ↑ Vodárenská věž (cz.)
- ↑ Пятым зарубежным побратимом Орла стал чешский город Ческе-Будеевице — Павел Арсеньев — Российская Газета(ros.)
