Połock: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m infobox, + flagi miasta |
→Zobacz też: drobne redakcyjne |
||
Linia 77: | Linia 77: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Połoczanie]] |
* [[Połoczanie]] |
||
* [[Oblężenie Połocka]] |
|||
* [[województwo połockie]] |
* [[województwo połockie]] |
||
* [[Kościół ewangelicko-augsburski w Połocku]] |
* [[Kościół ewangelicko-augsburski w Połocku]] |
Wersja z 12:52, 22 lut 2012
Szablon:Miasto zagranica infobox
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Polatsk_XVI.jpg/250px-Polatsk_XVI.jpg)
Połock (biał. Полацк, Połack, biał.-taraszk. Полацак, ros. Полоцк) – miasto na Białorusi, u ujścia Połoty do Dźwiny, ok. 82,8 tys. mieszkańców (2010). Centrum rejonu połockiego. Przemysł elektromaszynowy (w tym zbrojeniowy), chemiczny, odzieżowy, skórzano-obuwniczy, mineralny, drzewny, spożywczy, węzeł komunikacyjny, port lotniczy; muzea.
Historia
Powieść minionych lat wymienia po raz pierwszy Połock pod datą 862. Według Latopisu Nikonowskiego, już w 865 gród został zdobyty przez kijowskie drużyny Dira i Askolda i do połowy X w. pozostawał w zależności od Rusi. W połowie wieku wraz z całym Księstwem Połockim uniezależnia się pod rządami księcia Rogwołoda, którego ok. 980 r.pokonuje, zabija i ponownie wciela Połock do Rusi Kijowskiej, książę kijowski Włodzimierz Wielki. Jednak jego syn z córką Rogwołoda Rognedą - Iziasław praktycznie uniezależnia Połock od Kijowa. W okresie panowania Wsiesława Czarodzieja, powstaje najsłynniejsza budowla miasta - Sobór św. Zofii. Mimo przyjęcia chrześcijaństwa miasto pozostaje nadal ośrodkiem tolerowanego przez władze pogaństwa[1]. W XII w. w Połocku żyła i pracowała św. Eufrozyna Połocka. Dzięki sprzecznościom wewnętrznym i rozbiciu dzielnicowemu Rusi Kijowskiej połocka linia Rurykowiczów utrzymuje (z krótkimi przerwami) do początków XV w. niezależność państwa, a Połock - status stolicy Księstwa Połockiego.
Na początku XIV w. księstwo połockie opanowali Litwini. Stało się ono uposażeniem młodszych synów wielkich książąt. Odrębność księstwa zlikwidował wielki książę Witold i oddał je w zarząd mianowanym przez siebie starostom. Miastu w 1498 r. nadano prawo magdeburskie, co znacznie przyspieszyło jego rozwój. Reforma administracyjna z początków XVI w. przeprowadzona przez Aleksandra Jagiellończyka uczyniła z byłego księstwa województwo i Połock w latach 1500–1793 był stolicą województwa połockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570 wojska moskiewskie cara Iwana IV Groźnego zdobyły miasto 15 lutego 1563, topiąc w Dźwinie wszystkich połockich Żydów. Dzięki późniejszej unii lubelskiej z 1569 między Polską i Litwą, inicjatywę odzyskania utraconych terytoriów na wschodzie podjęły wojska polskie króla Stefana Batorego, które przy wsparciu sił litewskich i węgierskich 30 sierpnia 1579 odbiły Połock oraz część województwa połockiego. Sukces ten stał się preludium do późniejszych znakomitych sukcesów Batorego na terenach wschodniej Europy.
Stefan Batory założył w mieście słynne kolegium jezuitów, w którym pierwszym rektorem był ksiądz Piotr Skarga, m.in. wykładał tu Maciej Kazimierz Sarbiewski (1626–1628), wybitny poeta. Później (w latach 1635–1638) rektorem był ksiądz Wojciech Slaski, a dwukrotnie (w latach 1663–1670 i 1675–1677) rektorem był Mikołaj Slaski. W roku 1653 w Połocku przebywał św. Andrzej Bobola.
W 1617 biskupem Połocka został św. Jozafat Kuncewicz.
W 1705 r. miała tu miejsce masakra bazylianów dokonana przez cara Piotra I, który zamierzał zniszczyć unię brzeską. Połock znajdował się na terenie I Rzeczypospolitej do 1772 r. Od 1793 w Imperium Rosyjskim.
W czasie wojny polsko-bolszewickiej 21 września 1919 roku Wojsko Polskie odbiło z rąk bolszewików przedpole miasta położone na południowym brzegu Dźwiny. Wycofujący się bolszewicy wysadzili most kolejowy i podpalili drewniany. 22–25 września siły polskie opanowały cały Połock[2]. 10 października w wyniku kontrataku, 52. Dywizja Strzelców Armii Czerwonej ponownie zajęła miasto[3], jednak 3 listopada polska 1 Dywizja Litewsko-Białoruska raz jeszcze zajęła przedmieścia, wypierając bolszewików na północny brzeg Dźwiny[4]. Po II wojnie światowej miasto znalazło się w ZSRR. Od 1991 miasto w niepodległej Białorusi.
Flaga
Flaga Połocka została ustanowiona 20 stycznia 2006 roku rozporządzeniem prezydenta Białorusi nr 36[5].
Galeria
-
Widok na cerkiew Mądrości Bożej (Sofijską)
-
Dwór Piotra I
-
Plac Wolności
Zabytki
- kościół jezuitów (katedra) św. Mikołaja i kolegium
- Sobór św. Zofii w Połocku (Sofijska, 1748–1765, arch. Jan Krzysztof Glaubitz). Katedra znajduje się na dawnym wzgórzu zamkowym.
- Cerkiew Św. Spasa
- Klasztor Bernardynów z 1758 r.
- Klasztor franciszkanów w Połocku z 1628 r.
- Cerkiew Objawienia Pańskiego i monaster
- Monaster prawosławny
- Cerkiew Objawienia Pańskiego
- Kościół Św. Andrzeja Boboli z 1997 r.
- Zbór protestancki z 1900 roku
- Cmentarz
- dom cara Rosji Piotra I
- kościół dominikanów
- kościół Matki Boskiej
Zobacz też
- ↑ Уладзімір Арлоў, Генадзь Сагановіч "Дзесяць вякоў беларускай гісторыі" Вілнья 1999 s.18-29.
- ↑ Lech Wyszczelski: Ofensywa Frontu Litewsko-Białoruskiego. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 201.
- ↑ Lech Wyszczelski: Ofensywa Frontu Litewsko-Białoruskiego. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 206.
- ↑ Lech Wyszczelski: Ofensywa Frontu Litewsko-Białoruskiego. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 208.
- ↑ Alaksandr Łukaszenka: Ukaz Priezidienta Riespubliki Biełaruś ot 20 janwaria 2006 g. № 36 – Ob uczreżdienii oficyalnych gieraldiczeskich simwołow administratiwno-territorialnych jedinic Witiebskoj obłasti. Narodowy Internetowy Portal Prawny Republiki Białorusi, 2006-01-20. [dostęp 2011-05-04]. (ros.).
Bibliografia
- Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 696. ISBN 978-83-11-11934-5.
Linki zewnętrzne
- Szczegółowa historia Połocka w I Rzeczypospolitej i związków miasta z Polską, wirtualna mapa okolic, historia okolicznych miast
- ePOLOTSK.com
- Połock, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 714 .