Berdyczów: Różnice pomiędzy wersjami

Berdyczów
Бердичів
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	żytomierski
Burmistrz	Wasyl Mazur
Powierzchnia	35,33 km²
Populacja (2012); • liczba ludności; • gęstość	; 78 547 ; 2223 os./km²
Nr kierunkowy	+380
Kod pocztowy	UA-13300
Tablice rejestracyjne	AM
	Położenie na mapie obwodu żytomierskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:city}
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:38, 16 maj 2014

Berdyczów (ukr. Бердичів, Berdycziw; jid. באַרדיטשעװ, Bardiczew) – miasto w obwodzie żytomierskim Ukrainy, siedziba władz rejonu berdyczowskiego, położone 44 km na południe od Żytomierza, nad rzeką Hniłopiat, prawym dopływem Teterewy. Był miastem prywatnym Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[1].

Demografia

Ośrodek handlowo-przemysłowy.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Berdyczów.

Historia

Na mocy unii lubelskiej w 1569 miasto stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Około 1626 r. wojewoda kijowski Janusz Tyszkiewicz po uwolnieniu z niewoli tureckiej jako wotum dziękczynne ufundował w Berdyczowie kościół i sprowadził karmelitów. Stanisław Zaremba (biskup kijowski) w 1647 został, według relacji wiernych, uzdrowiony za wstawiennictwem Matki Bożej Berdyczowskiej, której obraz ogłosił cudownym. Obraz koronowany został w 1756 papieskimi koronami. Berdyczów, w którym znajduje się kościół Karmelitów Bosych z XVIII w., był słynnym ośrodkiem kultu maryjnego, a w XIX wieku centrum chasydzkim na Wołyniu.

W 1593 r. uzyskał prawa miejskie. Czasy Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego były dla Berdyczowa okresem rozwoju. Sanktuarium otoczono potężnym wałem, z mostem zwodzonym i z bastionami uzbrojonymi w 60 armat. Była to prawdziwa twierdza. W tych murach wzrastał karmelita o. Marek Jandołowicz – duchowy przywódca Konfederacji Barskiej, którego Juliusz Słowacki uczynił głównym bohaterem znanego dramatu. W 1768 r. Kazimierz Pułaski z 700 konfederatami i 800 cywilami przetrwał 17 dni oblężenia Berdyczowa, trzykrotnie odpierając szturmy.

Od 1721 roku wszedł w posiadanie rodziny Radziwiłłów jako spadek dla Barbary Franciszki Zawisza zamężnej za Mikołajem Faustynem Radziwiłłem^[2].

Berdyczów w 1793 roku w wyniku II rozbioru Polski został włączony do Rosji, od 1846 był siedzibą ujezdu berdyczowskiego. W lecie 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej Rosjanie wymordowali w szpitalu w Berdyczowie 600 rannych żołnierzy polskich wraz z opiekującymi się nimi pielęgniarkami^[3]. Od 1922 miasto było w Ukraińskiej SRR. W 1941 roku zajęte przez III Rzeszę niemiecką. Po wojnie w ZSRR. Od 1991 w państwie Ukraina.

Podczas II wojny światowej w sanktuarium berdyczowskim mieściło się rosyjskie więzienie.

Związani z Berdyczowem

Władysław Bukowiński – polski ksiądz katolicki, długoletni misyjny duszpasterz w Kazachstanie i całej sowieckiej Azji Środkowej,
Wanda Wolska Conus – polska historyk, bizantynolog, filolog klasyczny, mecenas kultury, po drugiej wojnie światowej związana z Francją,
Antonina Girycz (ur. 1939) – polska aktorka teatralna i filmowa,
Wasilij Grossman – rosyjski pisarz żydowskiego pochodzenia,
Vladimir Horowitz – amerykański pianista pochodzenia żydowskiego,
Józef Konrad Korzeniowski – polski pisarz i nowelista, tworzący w języku angielskim,
Władysław Kozłowski – polski filozof, socjolog, psycholog, pedagog, literat, powstaniec z 1863,
Noach Pryłucki - poseł na Sejm Ustawodawczy 1919-1922, fołkista
Udalryk Krzysztof Radziwiłł – polski pisarz i prozaik, generał i poseł Rzeczypospolitej,
Mikołaj Faustyn Radziwiłł – polski szlachcic, miecznik wielki litewski.

Pisz na Berdyczów

W drugiej połowie XVIII wieku, Radziwiłłowie wystarali się u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o przywilej dla Berdyczowa zezwalający na organizowanie w nim niezwykłej liczby dziesięciu jarmarków rocznie. Między innymi dlatego Berdyczów stał się prawdziwym centrum handlu dalekosiężnego – jednym z najważniejszych między Ukrainą a Koroną. Zjeżdżali się do Berdyczowa regularnie kupcy z najróżniejszych stron Europy. Z tego czasu pochodzi właśnie kupieckie zawołanie ... pisz do mnie na Berdyczów – jako że był to w życiu wędrownych kupców jedyny adres, gdzie było pewne, że w przeciągu 2-3 miesięcy na pewno się zjawią. Stąd poste restante Berdyczowa pełniła ważną rolę w przebiegu informacji handlowej. Dziś znaczenie tego zawołania zmieniło swój sens, często bywa używane w sytuacjach, w których jedna osoba chce „spławić” drugą. W polszczyźnie zrobiło karierę wraz z popularnością poematu dygresyjnego „Beniowski” Juliusza Słowackiego, gdzie w Pieśni I czytamy: Szablon:CytatD

Co ciekawe, Władysław Kopaliński w swoim „Słownik mitów i tradycji kultury” błędnie sugeruje, iż powiedzenie „pisz na Berdyczów” wzięło się z niezbyt sprawnej poczty berdyczowskiej – w rzeczywistości uchodziła ona za jedną z najlepszych w regionie^{[potrzebny przypis]}.

Zabytki

klasztor warowny Karmelitów Bosych z XVII wieku, ufundowany przez Janusza Tyszkiewicza
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z XVIII w. z cudownym obrazem Matki Bożej Berdyczowskiej.
Kościół św. Barbary
pałac Radziwiłłów z XVIII i XIX wieku
cerkiew prawosławna z XIX wieku

Współpraca

Jawor

↑ Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów - Bracław). T. 3, Warszawa 1897, s. 228.
↑ Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom I, s.134.
↑ http://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15934910,Polacy_w_Kijowie.html

Bibliografia

Antoni Urbański, Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, Warszawa 1928, s 76-78
Sanktuaria – Berdyczów

Linki zewnętrzne

Gazetteer
Aktualności Berdyczowa (ukr.)
Foto Berdyczowa»
Historia Żydów w Berdyczowie na portalu Wirtualny Sztetl
Historia Berdyczowa w Rzeczypospolitej i pod zaborami, związki miasta z Polską, wirtualna mapa okolic – Rzeczpospolita wirtualna
MSN World Atlas
Zdjęcia z Berdyczowa
Berdyczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 134 .
Berdyczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 101 .

[1] Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów - Bracław). T. 3, Warszawa 1897, s. 228.

[2] Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom I, s.134.

[3] ttp://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15934910,Polacy_w_Kijowie.html

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 81: / Linia 81: @@
 Od 1721 roku wszedł w posiadanie rodziny [[Radziwiłłowie|Radziwiłłów]] jako spadek dla [[Barbara Franciszka Zawisza|Barbary Franciszki Zawisza]] zamężnej za [[Mikołaj Faustyn Radziwiłł|Mikołajem Faustynem Radziwiłłem]]<ref>[http://www.linia-polnocna.internetdsl.pl/SGKP/Ukraina_Berdyczow.html, ''Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', tom I, s.134].</ref>.
-Berdyczów w 1793 roku w wyniku II rozbioru Polski został włączony do [[Rosja|Rosji]], od 1846 był siedzibą [[Powiat berdyczowski|ujezdu berdyczowskiego]]. Od 1922 w [[Ukraińska SRR|Ukraińskiej SRR]], a od 1991 w państwie Ukraina.
+Berdyczów w 1793 roku w wyniku II rozbioru Polski został włączony do [[Rosja|Rosji]], od 1846 był siedzibą [[Powiat berdyczowski|ujezdu berdyczowskiego]]. W lecie 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej Rosjanie wymordowali w szpitalu w Berdyczowie 600 rannych żołnierzy polskich wraz z opiekującymi się nimi pielęgniarkami<ref>http://wyborcza.pl/alehistoria/1,137930,15934910,Polacy_w_Kijowie.html</ref>. Od 1922 miasto było w [[Ukraińska SRR|Ukraińskiej SRR]]. W 1941 roku zajęte przez III Rzeszę niemiecką. Po wojnie w [[ZSRR]]. Od 1991 w państwie Ukraina.
 Podczas II wojny światowej w sanktuarium berdyczowskim mieściło się rosyjskie więzienie.