Przejdź do zawartości

Subotica: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Miejscowość infobox}}
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Linia 25: Linia 25:
|www = http://www.subotica.rs
|www = http://www.subotica.rs
}}
}}
'''Subotica''' ([[język węgierski|węg.]] '''Szabadka''', hist. niem. 1740–1918 ''Maria-Theresiopel'', hist. [[łacina|łac.]] ''Maria-Theresiopolis'') – miasto w północnej [[Serbia|Serbii]], w [[Wojwodina|prowincji autonomicznej Wojwodina]]. Leży na [[Wielka Nizina Węgierska|Wielkiej Nizinie Węgierskiej]], ok. 15&nbsp;km od granicy z [[Węgry|Węgrami]] (ale granicami administracyjnymi w północnej części styka się z Węgrami<ref>{{Cytuj | url=https://www.google.pl/maps/place/Subotica,+Serbia/@46.0936634,19.6741211,11z/data=!4m2!3m1!1s0x474366c168af38f9:0xdf19bd922a3d838e | tytuł=Google Maps<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.google.pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>). Jest drugim co do wielkości (po [[Nowy Sad|Nowym Sadzie]]) miastem Wojwodiny i piątym całej Serbii.
'''Subotica''' ([[język węgierski|węg.]] '''Szabadka''', hist. niem. 1740–1918 ''Maria-Theresiopel'', hist. [[łacina|łac.]] ''Maria-Theresiopolis'') – miasto w północnej [[Serbia|Serbii]], w [[Wojwodina|prowincji autonomicznej Wojwodina]]. Leży na [[Wielka Nizina Węgierska|Wielkiej Nizinie Węgierskiej]], ok. 15&nbsp;km od granicy z [[Węgry|Węgrami]] (ale granicami administracyjnymi w północnej części styka się z Węgrami<ref>{{Cytuj | url=https://www.google.pl/maps/place/Subotica,+Serbia/@46.0936634,19.6741211,11z/data=!4m2!3m1!1s0x474366c168af38f9:0xdf19bd922a3d838e | tytuł=Google Maps<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.google.pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>). Jest drugim co do wielkości (po [[Nowy Sad|Nowym Sadzie]]) miastem Wojwodiny i piątym całej Serbii.


Subotica jest siedzibą władz [[Okręg północnobacki|okręgu północnobackiego]] i gminy Subotica, obejmującej miasto i 18 sąsiednich miejscowości.
Miasto stanowi prawdziwą mozaikę narodowościową. W spisie powszechnym z roku 2011 na {{formatnum:141554}}<ref name="Popis2011">{{Cytuj stronę | url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Knjiga20.pdf | opublikowany=stat.gov.rs | język=sr en | tytuł=Comparative overview of the number of population in 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011 | data dostępu=26 sierpnia 2015}}</ref> mieszkańców 34,98% mieszkańców zadeklarowało narodowość [[Węgrzy|węgierską]], 26,24% [[Serbowie|serbską]], 10,87% [[Buniewcy|buniewską]], 10,42% [[Chorwaci|chorwacką]], 6,78% "jugosłowiańską", 1,59% [[Czarnogórcy|czarnogórską]] i 1,17% [[Romowie|romską]]. Pod względem językowym dominującą grupą są użytkownicy [[język serbsko-chorwacki|diasystemu serbsko-chorwackiego]], na drugim miejscu jest [[język węgierski]]. Według tego samego spisu 63,02% ludności jest wyznania [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiego]], 25,96% [[prawosławie|prawosławnego]], a 1,88% protestanckiego: [[luteranizm|luterańskiego]] lub [[kalwinizm|kalwińskiego]].


== Historia ==
Język serbski jest najczęściej używanym językiem w życiu codziennym, ale węgierski jest także używany przez prawie jedną trzecią populacji w codziennych rozmowach. Oba języki są również powszechnie stosowane w komercyjnych i oficjalnych oznakowaniach<ref>{{Cytuj|tytuł=The Use of Hungarian and Serbian in the City of Szabadka/Subotica: An Empirical Study|data dostępu=2017-09-18|url=https://www.academia.edu/34510261/The_Use_of_Hungarian_and_Serbian_in_the_City_of_Szabadka_Subotica_An_Empirical_Study|język=en}}</ref>
Pierwsza wzmianka o miejscowości została odnotowana w 1391 roku i wchodziła w tym czasie w skład Królestwa Węgierskiego. W XV wieku zbudowano w Suboticy zamek. W latach 1542-1686 znajdowało się w granicach Imperium Osmańskiego, a od 1686 roku Austrii, a od 1867 roku Austro-Węgier. Po 1918 r. cały region Wojwodiny, wraz z Suboticą, został przyłączony do [[Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców|Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców]] (od 1929 roku Jugosławii).


== Ludność ==
Subotica jest siedzibą władz [[Okręg północnobacki|okręgu północnobackiego]] i gminy Subotica, obejmującej miasto i 18 sąsiednich miejscowości.
Miasto stanowi mozaikę narodowościową. Wg spisu powszechnego z 2011 roku na {{formatnum:141554}} mieszkańców<ref name="Popis2011">{{Cytuj stronę | url=http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/Popis2011/Knjiga20.pdf | opublikowany=stat.gov.rs | język=sr en | tytuł=Comparative overview of the number of population in 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011 | data dostępu=26 sierpnia 2015}}</ref>

* 34,98% mieszkańców zadeklarowało narodowość [[Węgrzy|węgierską]],
* 26,24% [[Serbowie|serbską]],
* 10,87% [[Buniewcy|buniewską]],
* 10,42% [[Chorwaci|chorwacką]],
* 6,78% "jugosłowiańską",
* 1,59% [[Czarnogórcy|czarnogórską]]
* 1,17% [[Romowie|romską]].

Pod względem językowym dominującą grupą są użytkownicy [[język serbsko-chorwacki|diasystemu serbsko-chorwackiego]], na drugim miejscu jest [[język węgierski]]. Język serbski jest najczęściej używanym językiem w życiu codziennym, ale węgierski jest także używany przez prawie jedną trzecią populacji w codziennych rozmowach. Oba języki są również powszechnie stosowane w komercyjnych i oficjalnych oznakowaniach<ref>{{Cytuj |tytuł = The Use of Hungarian and Serbian in the City of Szabadka/Subotica: An Empirical Study |data dostępu = 2017-09-18 |url = https://www.academia.edu/34510261/The_Use_of_Hungarian_and_Serbian_in_the_City_of_Szabadka_Subotica_An_Empirical_Study |język = en}}</ref>

Według tego samego spisu 63,02% ludności jest wyznania [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiego]], 25,96% [[prawosławie|prawosławnego]], a 1,88% protestanckiego: [[luteranizm|luterańskiego]] lub [[kalwinizm|kalwińskiego]].


== Zabytki ==
== Zabytki ==
Linia 40: Linia 54:
Budynki w stylu [[secesja (sztuka)|secesyjnym]]:
Budynki w stylu [[secesja (sztuka)|secesyjnym]]:
* Ratusz miejski – wybudowany w 1912 roku. Przed budynkiem ratusza znajdują się wybudowane z ceramicznych płytek Zsolnaya fontanny: Zielona Fontanna z 1985 roku i Niebieska Fontanna z 2001 roku.
* Ratusz miejski – wybudowany w 1912 roku. Przed budynkiem ratusza znajdują się wybudowane z ceramicznych płytek Zsolnaya fontanny: Zielona Fontanna z 1985 roku i Niebieska Fontanna z 2001 roku.
* Synagoga z 1902 roku
* Synagoga z 1902 roku projektu Marcella Komora i Dezső Jakaba
* Pałac Rajhla z 1904 roku – znajduje się w nim Galeria Sztuki Współczesnej
* Pałac Rajhla z 1904 roku – znajduje się w nim Galeria Sztuki Współczesnej
Instytucje kulturalne:
Instytucje kulturalne:

Wersja z 14:35, 20 lip 2018

Subotica / Szabadka
ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Serbia

Prowincja autonomiczna

 Wojwodina

Okręg

północnobacki

Gmina

Subotica

Burmistrz

Saša Vučinić

Powierzchnia

290 km²

Wysokość

109 m n.p.m.

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


141 554[1]
361 os./km²

Nr kierunkowy

24

Kod pocztowy

24000

Tablice rejestracyjne

SU

Położenie na mapie Wojwodiny
Mapa konturowa Wojwodiny, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Subotica / Szabadka”
Położenie na mapie Serbii
Mapa konturowa Serbii, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Subotica / Szabadka”
Ziemia46°06′01″N 19°39′56″E/46,100278 19,665556
Strona internetowa

Subotica (węg. Szabadka, hist. niem. 1740–1918 Maria-Theresiopel, hist. łac. Maria-Theresiopolis) – miasto w północnej Serbii, w prowincji autonomicznej Wojwodina. Leży na Wielkiej Nizinie Węgierskiej, ok. 15 km od granicy z Węgrami (ale granicami administracyjnymi w północnej części styka się z Węgrami[2]). Jest drugim co do wielkości (po Nowym Sadzie) miastem Wojwodiny i piątym całej Serbii.

Subotica jest siedzibą władz okręgu północnobackiego i gminy Subotica, obejmującej miasto i 18 sąsiednich miejscowości.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości została odnotowana w 1391 roku i wchodziła w tym czasie w skład Królestwa Węgierskiego. W XV wieku zbudowano w Suboticy zamek. W latach 1542-1686 znajdowało się w granicach Imperium Osmańskiego, a od 1686 roku Austrii, a od 1867 roku Austro-Węgier. Po 1918 r. cały region Wojwodiny, wraz z Suboticą, został przyłączony do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 roku Jugosławii).

Ludność

Miasto stanowi mozaikę narodowościową. Wg spisu powszechnego z 2011 roku na 141 554 mieszkańców[1]

Pod względem językowym dominującą grupą są użytkownicy diasystemu serbsko-chorwackiego, na drugim miejscu jest język węgierski. Język serbski jest najczęściej używanym językiem w życiu codziennym, ale węgierski jest także używany przez prawie jedną trzecią populacji w codziennych rozmowach. Oba języki są również powszechnie stosowane w komercyjnych i oficjalnych oznakowaniach[3]

Według tego samego spisu 63,02% ludności jest wyznania rzymskokatolickiego, 25,96% prawosławnego, a 1,88% protestanckiego: luterańskiego lub kalwińskiego.

Zabytki

Kościoły:

  • Katedra św. Teresy z 1779 roku, w 1974 roku uzyskała honorowy tytuł Bazyliki mniejszej
  • Kościół Franciszkański – w 1736 roku zbudowany pod wezwaniem Michała Archanioła
  • Cerkiew Wniebowstąpienia Chrystusa – zbudowana w 1726 roku, w 1910 roku dobudowano nową dzwonnicę i ikonostas

Budynki w stylu secesyjnym:

  • Ratusz miejski – wybudowany w 1912 roku. Przed budynkiem ratusza znajdują się wybudowane z ceramicznych płytek Zsolnaya fontanny: Zielona Fontanna z 1985 roku i Niebieska Fontanna z 2001 roku.
  • Synagoga z 1902 roku projektu Marcella Komora i Dezső Jakaba
  • Pałac Rajhla z 1904 roku – znajduje się w nim Galeria Sztuki Współczesnej

Instytucje kulturalne:

  • Muzeum miejskie
  • Teatr narodowy – dawny budynek teatru (mający ponad 150 lat) został zburzony w 2007 roku, obecnie planowana jest jego częściowa rekonstrukcja
  • Biblioteka publiczna z 1890 roku

Place:

  • Plac Wolności – największy, centralny plac miejski. Znajduje się przy nim Ratusz i Biblioteka miejska.
  • Plac Poetów
  • Plac Ofiar Faszyzmu – znajduje się na nim pomnik ku czci ofiar faszyzmu, mający 8 metrów wysokości i 18 metrów szerokości.

Współpraca

Miasta siostrzane:

Miasta partnerskie:

Przypisy

  1. a b Comparative overview of the number of population in 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011. stat.gov.rs. [dostęp 26 sierpnia 2015]. (serb. • ang.).
  2. Google Maps [online], www.google.pl [dostęp 2017-11-26].
  3. The Use of Hungarian and Serbian in the City of Szabadka/Subotica: An Empirical Study [online] [dostęp 2017-09-18] (ang.).