Bydlin: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}} |
→Historia: źródła/przypisy |
||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Plik:Bydlin, pomnik legionistów.jpg|thumb|160px|left|Pomnik legionistów]] |
[[Plik:Bydlin, pomnik legionistów.jpg|thumb|160px|left|Pomnik legionistów]] |
||
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1120. |
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1120. Wieś Bydlin była wzmiankowana w 1388 jako własność [[Rycerstwo|rycerza]] Niemierzy [[herb]]u [[Strzała (herb szlachecki)|Strzała]] (Nemerze de Bidlin), ówczesnego dziedzica okolicznych terenów. Istnienie w Bydlinie należącego zapewne do niego ''castrum'' (zamku) poświadczone jest źródłowo od 1400 roku<ref name=":0">Piotr Lasek, ''Obronne siedziby rycerskie i możnowładcze w czasach Kazimierza Wielkiego'' [w:] Wielkie murowanie. Zamki w Polsce za Kazimierza Wielkiego. Colloquia Castrensia II, 2019, s.73</ref>. Budowla ta w swej najstarszej fazie miała postać wysokiego domu (miał przynajmniej trzy kondygnacje naziemne) na rzucie czworoboku o wymiarach 11,40 × 24 m i grubości ścian 2,30 m, z [[Skarpa (architektura)|przyporami]] w narożach oraz w północno-zachodniej elewacji<ref name=":0" />. Całość otoczona była wałami, wkrótce zastąpionymi przez mur obwodowy z budynkiem bramnym<ref name=":0" />. Zamek został w późniejszym czasie przebudowany przez [[Bonerowie|Bonerów]] na kościół katolicki. Około 1520 [[Arianizm|arianin]] Jan Firlej, zamienił go na [[zbór]] [[bracia polscy|braci polskich]], natomiast jego syn Mikołaj przywrócił mu charakter świątyni [[kościół łaciński|katolickiej]] i nadał mu wezwanie Świętego Krzyża. W 1655 kościół został spalony przez [[potop szwedzki|Szwedów]]. Odbudowany 80 lat później, w XVIII wieku był wielokrotnie dewastowany i grabiony przez wojska przyszłych zaborców; pod koniec tego stulecia został ostatecznie opuszczony. |
||
Sam Bydlin w 1404 w dokumentach wymieniany był jako miasto, stan taki trwał aż do 1530 kiedy to w nieznanych okolicznościach utracił [[prawa miejskie]]. Pod koniec XIX w na stokach góry zamkowej istniała kopalnia [[galena|galeny]]. 15 listopada 1914 na polach wokół wsi doszło do bitwy między IV i VI [[batalion]]em piechoty I [[Brygada|Brygady]] [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów Polskich]] ubezpieczanych przez [[artyleria|artylerię]] a [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojskami rosyjskimi]] ([[bitwa pod Krzywopłotami]]). Polegli tu legioniści spoczywają w zbiorowej mogile na bydlińskim cmentarzu pod siedmiometrowym kamiennym krzyżem. Każdego roku 11 listopada odbywają się tu uroczystości z okazji [[Narodowe Święto Niepodległości|Święta Niepodległości]] z udziałem wysokich urzędników państwowych. Pozostałości linii polskich okopów można jeszcze zobaczyć niedaleko szczytu wzgórza przy drodze do ruin, która zaczyna się po drugiej stronie szosy od bramy cmentarza. |
Sam Bydlin w 1404 w dokumentach wymieniany był jako miasto, stan taki trwał aż do 1530 kiedy to w nieznanych okolicznościach utracił [[prawa miejskie]]. Pod koniec XIX w na stokach góry zamkowej istniała kopalnia [[galena|galeny]]. |
||
W dniu 15 listopada 1914 na polach wokół wsi doszło do bitwy między IV i VI [[batalion]]em piechoty I [[Brygada|Brygady]] [[Legiony Polskie (1914–1918)|Legionów Polskich]] ubezpieczanych przez [[artyleria|artylerię]] a [[Armia Imperium Rosyjskiego|wojskami rosyjskimi]] ([[bitwa pod Krzywopłotami]]). Polegli tu legioniści spoczywają w zbiorowej mogile na bydlińskim cmentarzu pod siedmiometrowym kamiennym krzyżem. Każdego roku 11 listopada odbywają się tu uroczystości z okazji [[Narodowe Święto Niepodległości|Święta Niepodległości]] z udziałem wysokich urzędników państwowych. Pozostałości linii polskich okopów można jeszcze zobaczyć niedaleko szczytu wzgórza przy drodze do ruin, która zaczyna się po drugiej stronie szosy od bramy cmentarza. |
|||
[[Plik:Bydlin, kaplica cmentarna.jpg|thumb|240px|Kaplica cmentarna]] |
[[Plik:Bydlin, kaplica cmentarna.jpg|thumb|240px|Kaplica cmentarna]] |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Bydlino]] |
* [[Bydlino]] |
||
Wersja z 17:58, 4 lut 2020
| Artykuł |
50°22′44.5″N 19°38′46.7″E |
|---|---|
| - błąd |
4 m |
| WD |
50°23'N, 19°39'E, 50°22'48.76"N, 19°38'51.43"E |
| - błąd |
2322 m |
| Odległość |
577 m |
| wieś | |
.jpg) Kościół św.Małgorzaty w Bydlinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
967 |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
32-310[1] |
| Tablice rejestracyjne |
KOL |
| SIMC |
0214818 |
Położenie na mapie gminy Klucze  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu olkuskiego  | |
 50°22′44,5″N 19°38′46,7″E/50,379028 19,646306
| |
Bydlin – wieś z XII wieku w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Klucze.
Bydlin uzyskał lokację miejską przed 1404 rokiem, zdegradowany po 1530 roku[2]. W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody krakowskiego Mikołaja Firleja[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Przez wieś przebiega Szlak Orlich Gniazd oraz Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd. W miejscowości znajdują się ruiny zamku, kościół rzymskokatolicki oraz Sala Królestwa ok. 50 miejscowych Świadków Jehowy.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0214824 | Kresy | część wsi |
| 0214830 | Lidwinówka | część wsi |
| 0214847 | Tarnówka | część wsi |
| 0214853 | Zawadka | część wsi |
| 0214860 | Żabiniec | część wsi |
Historia
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1120. Wieś Bydlin była wzmiankowana w 1388 jako własność rycerza Niemierzy herbu Strzała (Nemerze de Bidlin), ówczesnego dziedzica okolicznych terenów. Istnienie w Bydlinie należącego zapewne do niego castrum (zamku) poświadczone jest źródłowo od 1400 roku[6]. Budowla ta w swej najstarszej fazie miała postać wysokiego domu (miał przynajmniej trzy kondygnacje naziemne) na rzucie czworoboku o wymiarach 11,40 × 24 m i grubości ścian 2,30 m, z przyporami w narożach oraz w północno-zachodniej elewacji[6]. Całość otoczona była wałami, wkrótce zastąpionymi przez mur obwodowy z budynkiem bramnym[6]. Zamek został w późniejszym czasie przebudowany przez Bonerów na kościół katolicki. Około 1520 arianin Jan Firlej, zamienił go na zbór braci polskich, natomiast jego syn Mikołaj przywrócił mu charakter świątyni katolickiej i nadał mu wezwanie Świętego Krzyża. W 1655 kościół został spalony przez Szwedów. Odbudowany 80 lat później, w XVIII wieku był wielokrotnie dewastowany i grabiony przez wojska przyszłych zaborców; pod koniec tego stulecia został ostatecznie opuszczony. Sam Bydlin w 1404 w dokumentach wymieniany był jako miasto, stan taki trwał aż do 1530 kiedy to w nieznanych okolicznościach utracił prawa miejskie. Pod koniec XIX w na stokach góry zamkowej istniała kopalnia galeny.
W dniu 15 listopada 1914 na polach wokół wsi doszło do bitwy między IV i VI batalionem piechoty I Brygady Legionów Polskich ubezpieczanych przez artylerię a wojskami rosyjskimi (bitwa pod Krzywopłotami). Polegli tu legioniści spoczywają w zbiorowej mogile na bydlińskim cmentarzu pod siedmiometrowym kamiennym krzyżem. Każdego roku 11 listopada odbywają się tu uroczystości z okazji Święta Niepodległości z udziałem wysokich urzędników państwowych. Pozostałości linii polskich okopów można jeszcze zobaczyć niedaleko szczytu wzgórza przy drodze do ruin, która zaczyna się po drugiej stronie szosy od bramy cmentarza.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 22-23.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].
- ↑ a b c Piotr Lasek, Obronne siedziby rycerskie i możnowładcze w czasach Kazimierza Wielkiego [w:] Wielkie murowanie. Zamki w Polsce za Kazimierza Wielkiego. Colloquia Castrensia II, 2019, s.73
Linki zewnętrzne
- Informacje o wsi na stronie gminy
- Bydlin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 504.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
| Zniesione części wsi |
