Henri Chrétien: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
-bez źródła |
zmieniłem usunięcie sekcji na jej oznaczenie, że brakuje przypisu |
||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
|jakich nauk = fizycznych |
|jakich nauk = fizycznych |
||
|specjalność = [[optyka]] |
|specjalność = [[optyka]] |
||
|almamater = [[École supérieure |
|almamater = [[École supérieure d’électricité]] |
||
|aktywność zawodowa = nauczyciel akademicki |
|aktywność zawodowa = nauczyciel akademicki |
||
|jednostka1 typ = Uczelnia |
|jednostka1 typ = Uczelnia |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Był synem rzemieślnika. W wieku 12 lat, po skończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w zawodowej szkole drukarskiej Napoléona Chaixa. W 1894 roku spotkał [[Camille Flammarion|Camille'a Flammariona]] i został jego uczniem. W 1902 roku uzyskał licencjat w dziedzinie fizyki i matematyki w [[Faculté des sciences de Paris]], a następnie, w 1906 roku, uzyskał tytuł inżyniera elektryka po ukończeniu [[École supérieure |
Był synem rzemieślnika. W wieku 12 lat, po skończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w zawodowej szkole drukarskiej Napoléona Chaixa. W 1894 roku spotkał [[Camille Flammarion|Camille'a Flammariona]] i został jego uczniem. W 1902 roku uzyskał licencjat w dziedzinie fizyki i matematyki w [[Faculté des sciences de Paris]], a następnie, w 1906 roku, uzyskał tytuł inżyniera elektryka po ukończeniu [[École supérieure d’électricité]]. Ożenił się w 1904 roku. |
||
W latach 1901–1914 pracował jako astronom. Początkowo w [[Obserwatorium astronomiczne|obserwatorium astronomicznym]] w [[Meudon]], a od 1906 roku w [[Observatoire de Nice|obserwatorium w Nicei]] prowadził [[Spektroskopia|spektroskopowe]] obserwacje [[Gwiazda|gwiazd]] i [[Słońce|Słońca]]. W latach 1908–1910 odbył podróże do kilku wiodących obserwatoriów: w [[Londyn]]ie, [[Cambridge]], [[Obserwatorium w Pułkowie|Pułkowie]], [[Poczdam]]ie i na [[Mount Wilson Observatory|Mount Wilson]], gdzie spotkał [[George Ritchey|George'a Willisa Ritcheya]]. |
W latach 1901–1914 pracował jako astronom. Początkowo w [[Obserwatorium astronomiczne|obserwatorium astronomicznym]] w [[Meudon]], a od 1906 roku w [[Observatoire de Nice|obserwatorium w Nicei]] prowadził [[Spektroskopia|spektroskopowe]] obserwacje [[Gwiazda|gwiazd]] i [[Słońce|Słońca]]. W latach 1908–1910 odbył podróże do kilku wiodących obserwatoriów: w [[Londyn]]ie, [[Cambridge]], [[Obserwatorium w Pułkowie|Pułkowie]], [[Poczdam]]ie i na [[Mount Wilson Observatory|Mount Wilson]], gdzie spotkał [[George Ritchey|George'a Willisa Ritcheya]]. |
||
W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został przydzielony do prac nad wykorzystaniem zdobyczy optyki dla lotnictwa wojskowego prowadzonych pod kierunkiem Emile'a Doranda. Pracował nad dużymi systemami odblaskowymi oraz wizjerami dużych systemów optycznych. Po zwolnieniu ze służby wojskowej w 1918 roku stworzył z [[Armand de Gramont|Armandem de Gramontem]] [[Institut d'optique théorique et appliquée]] (Wyższą Szkołę Optyki Teoretycznej i Stosowanej). Pracował również na [[Uniwersytet Paryski|Uniwersytecie Paryskim]] w latach 1920–1940. W 1927 roku obronił pracę doktorską. Od 1931 roku był profesorem (bez katedry), pracującym w [[École supérieure d'optique]]. W 1945 roku przeszedł na emeryturę{{r|Y}}. |
W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został przydzielony do prac nad wykorzystaniem zdobyczy optyki dla lotnictwa wojskowego prowadzonych pod kierunkiem Emile'a Doranda. Pracował nad dużymi systemami odblaskowymi oraz wizjerami dużych systemów optycznych. Po zwolnieniu ze służby wojskowej w 1918 roku stworzył z [[Armand de Gramont|Armandem de Gramontem]] [[Institut d'optique théorique et appliquée]] (Wyższą Szkołę Optyki Teoretycznej i Stosowanej). Pracował również na [[Uniwersytet Paryski|Uniwersytecie Paryskim]] w latach 1920–1940. W 1927 roku obronił pracę doktorską. Od 1931 roku był profesorem (bez katedry), pracującym w [[Institut d’optique Graduate School|École supérieure d'optique]]. W 1945 roku przeszedł na emeryturę{{r|Y}}. |
||
Był założycielem francuskiego Towarzystwa Technik Optycznych i Fotograficznych. |
Był założycielem francuskiego Towarzystwa Technik Optycznych i Fotograficznych. |
||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
* Chrétien wynalazł w 1923 roku [[światła odblaskowe]]{{r|F}} |
* Chrétien wynalazł w 1923 roku [[światła odblaskowe]]{{r|F}} |
||
* w 1922 roku Chrétien skonstruował [[Anamorfoza|anamorficzny]] [[teleskop]] składający się z [[hiperboloida]]lnych zwierciadeł. Równocześnie nad taką konstrukcją pracował George Willis Ritchey i dlatego teleskopy o tej konstrukcji, powszechnie stosowane w profesjonalnej astronomii (w tym np. w [[Kosmiczny Teleskop Hubble’a|Kosmicznym Teleskopie Hubble’a]]), nazywają się [[Teleskop zwierciadlany#Teleskop Ritcheya–Chrétiena|teleskopami Ritcheya–Chrétiena]] |
* w 1922 roku Chrétien skonstruował [[Anamorfoza|anamorficzny]] [[teleskop]] składający się z [[hiperboloida]]lnych zwierciadeł. Równocześnie nad taką konstrukcją pracował George Willis Ritchey i dlatego teleskopy o tej konstrukcji, powszechnie stosowane w profesjonalnej astronomii (w tym np. w [[Kosmiczny Teleskop Hubble’a|Kosmicznym Teleskopie Hubble’a]]), nazywają się [[Teleskop zwierciadlany#Teleskop Ritcheya–Chrétiena|teleskopami Ritcheya–Chrétiena]] |
||
* w 1926 roku Chrétien ulepszył [[Soczewka|soczewkę]] anamorficzną (wynalezioną w 1862 roku przez [[David Brewster|Davida Brewstera]]), którą nazwał „Hypergonar”. Soczewka ta umożliwiała m.in. produkcję filmów panoramicznych (o [[Format obrazu|formacie obrazu]] 8:3, w odróżnieniu od dotychczasowego standardu: 4:3). Za wynalazek ten otrzymał w 1931 roku nagrodę Valz [[Francuska Akademia Nauk|Francuskiej Akademii Nauk]]. W 1952 roku wytwórnia filmowa [[20th Century Fox]] kupiła od niego prawa do tego wynalazku i opracowała technologię produkcji filmów panoramicznych o nazwie [[CinemaScope]]. Pierwszy film nagrany w tej technologii powstał w 1953 roku. Chrétien za swój wynalazek otrzymał w 1954 roku [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] (Nagrodę Techniczną i Naukową I klasy) w czasie [[26. ceremonia wręczenia Oscarów|26. ceremonii wręczenia Oscarów]]{{r|F}}. Był jedynym astronomem, który otrzymał Oscara{{r|O}}. |
* w 1926 roku Chrétien ulepszył [[Soczewka|soczewkę]] anamorficzną (wynalezioną w 1862 roku przez [[David Brewster|Davida Brewstera]]), którą nazwał „Hypergonar”. Soczewka ta umożliwiała m.in. produkcję filmów panoramicznych (o [[Format obrazu|formacie obrazu]] 8:3, w odróżnieniu od dotychczasowego standardu: 4:3). Za wynalazek ten otrzymał w 1931 roku nagrodę Valz [[Francuska Akademia Nauk|Francuskiej Akademii Nauk]]. W 1952 roku wytwórnia filmowa [[20th Century Studios|20th Century Fox]] kupiła od niego prawa do tego wynalazku i opracowała technologię produkcji filmów panoramicznych o nazwie [[CinemaScope]]. Pierwszy film nagrany w tej technologii powstał w 1953 roku. Chrétien za swój wynalazek otrzymał w 1954 roku [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] (Nagrodę Techniczną i Naukową I klasy) w czasie [[26. ceremonia wręczenia Oscarów|26. ceremonii wręczenia Oscarów]]{{r|F}}. Był jedynym astronomem, który otrzymał Oscara{{r|O}}. |
||
== Odznaczenia == |
== Odznaczenia == |
||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
[[Plik:Villa Paradou, Cap Ferrat.jpg|thumb|240px|Willa Paradou w [[Saint-Jean-Cap-Ferrat]] ([[Francja]])]] |
[[Plik:Villa Paradou, Cap Ferrat.jpg|thumb|240px|Willa Paradou w [[Saint-Jean-Cap-Ferrat]] ([[Francja]])]] |
||
[[Plik:Trompe lóeil Villa Paradou kl.jpg|thumb|240px|left|Mozaika na podłodze willi Paradou, stworzona przez Rainera Marię Latzke i upamiętniająca Henriego Chrétiena]] |
[[Plik:Trompe lóeil Villa Paradou kl.jpg|thumb|240px|left|Mozaika na podłodze willi Paradou, stworzona przez Rainera Marię Latzke i upamiętniająca Henriego Chrétiena]] |
||
== Ciekawostki == |
|||
{{fakt|W okresie pracy w obserwatorium w Nicei Chrétien mieszkał w willi Paradou w [[Saint-Jean-Cap-Ferrat]]. Willa ta została zaprojektowana przez [[Charles Garnier|Charles'a Garniera]], francuskiego architekta, który zaprojektował również [[Opéra Garnier|Operę w Paryżu]]. Opuszczona willa została zakupiona w 1995 roku przez niemieckiego artystę [[Rainer Maria Latzke|Rainera Marię Latzke]], który odnowił willę i jej stare [[fresk]]i oraz wzbogacił ją o wiele nowych [[mural]]i.}} |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 10:50, 27 cze 2022
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk fizycznych | |
| Specjalność: optyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1927 – optyka |
| Profesura |
1931 |
| nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1920–1940 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Henri Chrétien (ur. 1 lutego 1879 w Paryżu, zm. 6 lutego 1956 w Waszyngtonie) – francuski astronom i wynalazca. Współwynalazca teleskopu Ritcheya–Chrétiena, wynalazca świateł odblaskowych i soczewki umożliwiającej produkcję filmów panoramicznych.
Życiorys
Był synem rzemieślnika. W wieku 12 lat, po skończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w zawodowej szkole drukarskiej Napoléona Chaixa. W 1894 roku spotkał Camille'a Flammariona i został jego uczniem. W 1902 roku uzyskał licencjat w dziedzinie fizyki i matematyki w Faculté des sciences de Paris, a następnie, w 1906 roku, uzyskał tytuł inżyniera elektryka po ukończeniu École supérieure d’électricité. Ożenił się w 1904 roku.
W latach 1901–1914 pracował jako astronom. Początkowo w obserwatorium astronomicznym w Meudon, a od 1906 roku w obserwatorium w Nicei prowadził spektroskopowe obserwacje gwiazd i Słońca. W latach 1908–1910 odbył podróże do kilku wiodących obserwatoriów: w Londynie, Cambridge, Pułkowie, Poczdamie i na Mount Wilson, gdzie spotkał George'a Willisa Ritcheya.
W czasie I wojny światowej został przydzielony do prac nad wykorzystaniem zdobyczy optyki dla lotnictwa wojskowego prowadzonych pod kierunkiem Emile'a Doranda. Pracował nad dużymi systemami odblaskowymi oraz wizjerami dużych systemów optycznych. Po zwolnieniu ze służby wojskowej w 1918 roku stworzył z Armandem de Gramontem Institut d'optique théorique et appliquée (Wyższą Szkołę Optyki Teoretycznej i Stosowanej). Pracował również na Uniwersytecie Paryskim w latach 1920–1940. W 1927 roku obronił pracę doktorską. Od 1931 roku był profesorem (bez katedry), pracującym w École supérieure d'optique. W 1945 roku przeszedł na emeryturę[1].
Był założycielem francuskiego Towarzystwa Technik Optycznych i Fotograficznych.
Przełomowe wynalazki
- Chrétien wynalazł w 1923 roku światła odblaskowe[2]
- w 1922 roku Chrétien skonstruował anamorficzny teleskop składający się z hiperboloidalnych zwierciadeł. Równocześnie nad taką konstrukcją pracował George Willis Ritchey i dlatego teleskopy o tej konstrukcji, powszechnie stosowane w profesjonalnej astronomii (w tym np. w Kosmicznym Teleskopie Hubble’a), nazywają się teleskopami Ritcheya–Chrétiena
- w 1926 roku Chrétien ulepszył soczewkę anamorficzną (wynalezioną w 1862 roku przez Davida Brewstera), którą nazwał „Hypergonar”. Soczewka ta umożliwiała m.in. produkcję filmów panoramicznych (o formacie obrazu 8:3, w odróżnieniu od dotychczasowego standardu: 4:3). Za wynalazek ten otrzymał w 1931 roku nagrodę Valz Francuskiej Akademii Nauk. W 1952 roku wytwórnia filmowa 20th Century Fox kupiła od niego prawa do tego wynalazku i opracowała technologię produkcji filmów panoramicznych o nazwie CinemaScope. Pierwszy film nagrany w tej technologii powstał w 1953 roku. Chrétien za swój wynalazek otrzymał w 1954 roku Oscara (Nagrodę Techniczną i Naukową I klasy) w czasie 26. ceremonii wręczenia Oscarów[2]. Był jedynym astronomem, który otrzymał Oscara[3].
Odznaczenia
- Kawaler Legii Honorowej – za osiągnięcia inżynierskie zrealizowane w czasie I wojny światowej
- Oficer Legii Honorowej[4] (1949).
Upamiętnienie
- Na cześć astronoma nazwano jeden z kraterów księżycowych: Chrétien (o średnicy 88 km)
- Amerykańskie Towarzystwo Astronomiczne oferuje grant (Chrétien International Research Grant) w wysokości 20 tysięcy dolarów[5]
- budynek obserwatorium astronomicznego w Nicei nosi jego imię
- jedna z ulic w Nicei nosi jego imię[6].
Ciekawostki
W okresie pracy w obserwatorium w Nicei Chrétien mieszkał w willi Paradou w Saint-Jean-Cap-Ferrat. Willa ta została zaprojektowana przez Charles'a Garniera, francuskiego architekta, który zaprojektował również Operę w Paryżu. Opuszczona willa została zakupiona w 1995 roku przez niemieckiego artystę Rainera Marię Latzke, który odnowił willę i jej stare freski oraz wzbogacił ją o wiele nowych murali.[potrzebny przypis]
Przypisy
- ↑ Portrait d'Henri Chretien. [dostęp 2014-07-26]. (fr.).
- ↑ a b Alian Dorange: Henri Chretien and his "Cinerama" at the Expo 1937, Paris. [dostęp 2014-07-26]. (ang.).
- ↑ The Man from the Oscars. 2012-07-23. [dostęp 2014-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-28)]. (ang.).
- ↑ Henri Chrétien (1879-1956). „L'Astronomie”. 71. s. 257–259. [dostęp 2014-07-26]. (fr.).
- ↑ Chrétien International Research Grants. [dostęp 2014-07-26]. (ang.).
- ↑ Avenue Professeur Henri Chrétien. [dostęp 2014-07-26]. (fr.).