Mieczysława Ćwiklińska: Różnice pomiędzy wersjami

Mieczysława Ćwiklińska
	; Mieczysława Ćwiklińska (1937)
Imię i nazwisko	Mieczysława Trapszo
Data i miejsce urodzenia	1 stycznia 1879 ; Lublin
Data i miejsce śmierci	28 lipca 1972 ; Warszawa
Zawód	aktorka filmowa, teatralna, śpiewaczka
Współmałżonek	1. Zygmunt Bartkiewicz (1897–1899); 2. Henryk Mader (1919–1928); 3. Marian Steinsberg (1933–1939)
Lata aktywności	1900–1972
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 08:19, 27 lip 2024

Mieczysława Ćwiklińska, właśc. Mieczysława Trapszo^[a] (ur. 1 stycznia 1879^[b] w Lublinie, zm. 28 lipca 1972 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, śpiewaczka (sopran)^[2], członkini konspiracyjnej organizacji Muszkieterzy^[3]. Jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych i filmowych w historii^[4].

Życiorys

Pochodziła z polskiego rodu teatralnego Trapszów. Była córką Marcelego Trapszy i Aleksandry z Ficzkowskich, wnuczką Anastazego Trapszo. Wykształcenie wokalne zdobyła w Paryżu u Jana Reszkego.

Na scenie teatralnej zadebiutowała 2 grudnia 1900 w roli Helenki w Grubych rybach Michała Bałuckiego w Teatrze Ludowym w Warszawie. Od tego czasu była członkiem zespołu operetki Warszawskich Teatrów Rządowych. 5 stycznia 1901 wystąpiła po raz pierwszy w Teatrze Nowości jako Kasia (Gwałtu, co się dzieje!). W tym czasie zaczęła używać nazwiska Ćwiklińska, było to panieńskie nazwisko jej babki, Anny^[5]. W latach 1907–1908 przebywała w Paryżu, gdzie kształciła głos u prof. Giulianiego. Od 1909 roku nagrywała dla Syreny Rekord. W czasie I wojny światowej występowała za granicą (Francja, Rosja). Do kraju powróciła w 1918. Od 1922 należała do zespołu Teatru Polskiego, później do Teatru Narodowego. W tym okresie była primadonną operetkową i ulubienicą Warszawy. W sezonie 1926/1927 wraz z Antonim Fertnerem utworzyła teatr komedii i farsy „Teatr Ćwiklińskiej i Fertnera” w Warszawie przy Nowym Świecie 63.

W filmie zadebiutowała w wieku 54 lat rolą Idalii w filmie Jego ekscelencja subiekt (1933). Wystąpiła w wielu polskich filmach, była uznawana za jedną z najwybitniejszych aktorek komediowych.

3 kwietnia 1936 w Teatrze Narodowym odbyła się uroczystość z okazji jubileuszu 30-lecia pracy artystycznej Mieczysławy Ćwiklińskiej^[6]. Znana była głównie jako aktorka komediowa i charakterystyczna. Często grała role kobiet starszych, o zabarwieniu charakterystycznym. Tworzyła postaci zabawne, a nawet karykaturalne. W początkach drogi artystycznej Ćwiklińska występowała też w rolach operetkowych i operowych w Warszawie, Berlinie i Dreźnie^[7].

W czasie okupacji niemieckiej pracowała w Warszawie jako kelnerka w kawiarniach „Café Bodo” i „U Aktorek”^[8]. Podczas powstania warszawskiego przebywała w Podkowie Leśnej, po jego upadku pojechała do Zakopanego.

Po II wojnie światowej zamieszkała w Krakowie, gdzie też występowała, a od 1950 roku aż do śmierci grała w Warszawie w Teatrze Polskim i Nowym.

Rolę Babki w spektaklu Drzewa umierają stojąc zagrała po raz pierwszy 1 listopada 1958 w Teatrze Rozmaitości. Aktorka grała ją do kwietnia 1971 roku, występując w niej około 1500 razy. Jej jubileusz siedemdziesięciolecia pracy aktorskiej miał miejsce 2 grudnia 1970 w Lublinie w Teatrze im. Osterwy. W 1971 roku odbyła tournée po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie na zaproszenie amerykańskiej Polonii.

Była trzykrotnie zamężna. 7 lipca 1897, zaraz po ukończeniu pensji, wyszła za mąż za Zygmunta Bartkiewicza i przeniosła się do Łodzi. Po rozstaniu w 1899 powróciła do Warszawy i prowadziła dom mód. Powtórnie wyszła za mąż 15 czerwca 1919 w Warszawie za handlowca Henryka Madera, z którym rozwiodła się w 1928. Po raz trzeci wyszła za mąż w 1933 roku, za Mariana Steinsberga (Szteinsberga) – wydawcę i księgarza, z którym rozstała się w 1939.

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (aleja zasłużonych-1- 96)^[9].

Filmografia

1933

Jego ekscelencja subiekt

1934

Czy Lucyna to dziewczyna?

1935

1936

1937

1938

1939

1940

1941

1942

Testament profesora Wilczura

1948

Ulica Graniczna

1956

Nikodem Dyzma (nie wymieniona w czołówce)

Spektakle teatralne

1901: Gwałtu, co się dzieje, Teatr Nowości
1909: Krysia leśniczanka, Teatr Nowości
1909: Wesoła wdówka, Teatr Nowości
1909: Mimi, Teatr Nowości
1909: Szalona dziewczyna, Teatr Nowości
1909: Zemsta nietoperza, Teatr Nowości
1909: Gejsza, Teatr Nowości
1909: Król, Teatr Letni
1910: Hrabia Luxemburg, Teatr Nowości
1919: Targ na dziewczęta, Teatr Nowości
1919: Róża Stambułu, Teatr Nowości
1920: Królowa kinematografu, Teatr Nowości
1920: Skowronek, Teatr Nowości
1920: Czar munduru, Teatr Nowości
1921: Dziewczę z Holandii, Teatr Nowy
1922: Japonka, Teatr Nowy

Dyskografia

1910: Mieczysława Ćwiklińska, Józef Redo, Władysław Szczawiński, artyści teatru „Nowości”, śpiew z towarzyszeniem Orkiestry opery Warszawskiej Syrena Rekord (SGR 9556–9585) (utwory z operetki Hrabia Luxemburg)

Ordery i odznaczenia

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1960)^[10]
Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)^[11]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (25 kwietnia 1950)^[12]
Order Sztandaru Pracy II klasy (22 lipca 1949)^[13]^[14]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1 listopada 1936)^[15]
Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 9 listopada 1931^[16], 15 czerwca 1946^[17], 13 listopada 1953^[18])
Złoty Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)^[19]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[20]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)

Nagrody i wyróżnienia

Nagroda Państwowa I stopnia „za całość działalności aktorskiej” (1955)^[21]
Warszawianka Roku (1967)^[22]

Upamiętnienie

W 1959 Jerzy Macierakowski i Wojciech Natanson napisali książkę Mieczysława Ćwiklińska. W 1976 roku ukazała się książka Alicji Okońskiej i Andrzeja Grzybowskiego Rozmowy z panią Miecią, która powstała na podstawie wspomnień Ćwiklińskiej oraz przeprowadzonych z nią rozmów. W 1988 Maria Bojarska napisała biografię aktorki Mieczysława Ćwiklińska.
W 2013 r. Poczta Polska wyemitowała zaprojektowany przez Marzannę Dąbrowską upamiętniający Mieczysławę Ćwiklińską znaczek pocztowy o nominale 3,80 zł należący do serii „Ludzie kina i teatru”^[23].
W Polanicy-Zdroju znajduje się teatr nazwany jej imieniem − Teatr Zdrojowy im. M. Ćwiklińskiej.
Jest patronką ulic w Białej Podlaskiej, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Lesznie, Lublinie, Łodzi, Rzeszowie i Warszawie.
Jej nazwisko widnieje na tablicy upamiętniającej artystów zasłużonych dla kultury polskiej, umieszczonej w 2020 roku na budynku przy ul. Odolańskiej 20 w Warszawie, w którym mieszkała^[24].

Uwagi

↑ Posługiwała się również pseudonimami Gryf i Lińska.
↑ Podawana jest także data 1 stycznia 1880.

Przypisy

↑ Jan Marcin Szancer Jak powstaje film "nad Niemnem", "AS. Ilustrowany magazyn" z 14.05.1939, nr 20, s. 5.
↑ Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2019-01-02] .
↑ Jolanta Drużyńska: Patrioci czy zdrajcy? Kim byli polscy Muszkieterowie. Poznaj historię jednej z najlepszych organizacji wywiadowczych w Europie. radiokrakow.pl, 2015-05-07.
↑ Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .
↑ Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2018-10-01] .
↑ Jubileusz Ćwiklińskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 80 z 5 kwietnia 1936.
↑ Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
↑ Wacław Wiernicki: Wspomnienia o warszawskich knajpach. Prószyński i S-ka, 1994, s. 81. ISBN 83-902520-0-7.
↑ Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAWA ĆWIKLIŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-09] .
↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 47.
↑ Dziennik Polski, rok XV, nr 172 (4793), s. 9.
↑ M.P. z 1950 r. nr 53, poz. 591 „w związku z jubileuszem 50-lecia pracy artystycznej za wybitne zasługi położone dla sceny polskiej”.
↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), kultury i sztuki”.
↑ Odznaczeni „Sztandarem Pracy” - Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej [online], repozytorium.fn.org.pl [dostęp 2021-01-19] (pol.).
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy scenicznej”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.
↑ M.P. z 1946 r. nr 114, poz. 212 „za wybitne zasługi w dziedzinie Teatru i Sztuki na terenie całego kraju”.
↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej - w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
↑ M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 406 „za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-29].
↑ Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 929.
↑ 2013.10.31. Ludzie kina i teatru (2). kzp.pl. [dostęp 2024-05-24]. (pol.).
↑ Niezwykli mieszkańcy mokotowskiego domu. [w:] Urząd Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy [on-line]. 3 grudnia 2020. [dostęp 2023-01-30].

Bibliografia

Ludwik Sempoliński: Wielcy artyści małych scen. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Syrena Record: pierwsza polska wytwórnia fonograficzna = Poland’s first recording company: 1904–1939. ISBN 83-917189-0-5.

Linki zewnętrzne

Mieczysława Ćwiklińska w bazie Filmweb
Mieczysława Ćwiklińska w bazie filmpolski.pl
Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-11] .
Mieczysława Ćwiklińska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Mieczysława Ćwiklińska w bazie Akademii Polskiego Filmu
Mieczysława Ćwiklińska w kronice PKF w bazie Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej
Materiały związane z Mieczysławą Ćwiklińską w bibliotece Polona

[2] Posługiwała się również pseudonimami Gryf i Lińska.

[3] Podawana jest także data 1 stycznia 1880.

[1] Jan Marcin Szancer Jak powstaje film "nad Niemnem", "AS. Ilustrowany magazyn" z 14.05.1939, nr 20, s. 5.

[4] Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2019-01-02] .

[5] Jolanta Drużyńska: Patrioci czy zdrajcy? Kim byli polscy Muszkieterowie. Poznaj historię jednej z najlepszych organizacji wywiadowczych w Europie. radiokrakow.pl, 2015-05-07.

[6] Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .

[7] Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2018-10-01] .

[8] Jubileusz Ćwiklińskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 80 z 5 kwietnia 1936.

[9] Mieczysława Ćwiklińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .

[10] Wacław Wiernicki: Wspomnienia o warszawskich knajpach. Prószyński i S-ka, 1994, s. 81. ISBN 83-902520-0-7.

[11] Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAWA ĆWIKLIŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-09] .

[12] Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 47.

[13] Dziennik Polski, rok XV, nr 172 (4793), s. 9.

[14] M.P. z 1950 r. nr 53, poz. 591 „w związku z jubileuszem 50-lecia pracy artystycznej za wybitne zasługi położone dla sceny polskiej”.

[15] M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), kultury i sztuki”.

[16] Odznaczeni „Sztandarem Pracy” - Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej [online], repozytorium.fn.org.pl [dostęp 2021-01-19] (pol.).

[17] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy scenicznej”.

[18] M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi na polu sztuki scenicznej”.

[19] M.P. z 1946 r. nr 114, poz. 212 „za wybitne zasługi w dziedzinie Teatru i Sztuki na terenie całego kraju”.

[20] M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej - w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.

[21] M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 406 „za szerzenie zamiłowania do polskiej literatury dramatycznej”.

[22] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[23] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-05-29].

[24] Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 929.

[25] 2013.10.31. Ludzie kina i teatru (2). kzp.pl. [dostęp 2024-05-24]. (pol.).

[26] Niezwykli mieszkańcy mokotowskiego domu. [w:] Urząd Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy [on-line]. 3 grudnia 2020. [dostęp 2023-01-30].

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

@@ Linia 23: / Linia 23: @@
 [[Plik:Nad Niemnem 1939 Cwiklinska.jpg|thumb|[[Ludwik Sempoliński]], Mieczysława Ćwiklińska i [[Wanda Jakubińska]] – scena z filmu ''[[Nad Niemnem (film 1939)|Nad Niemnem]]''<ref>Jan Marcin Szancer ''Jak powstaje film "nad Niemnem"'', "AS. Ilustrowany magazyn" z 14.05.1939, nr 20, s. 5.</ref>]]
 [[Plik:PL Warsaw Stare Powązki mieczysława ćwiklińska1.jpg|thumb|Grób Mieczysławy Ćwiklińskiej na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|cmentarzu Powązkowskim]] w Warszawie]]
-'''Mieczysława Ćwiklińska''', właśc. '''Mieczysława Trapszo'''<ref group="uwaga">Posługiwała się również [[pseudonim]]ami Gryf i Lińska.</ref> (ur. [[1 stycznia]] [[1879]]<ref group="uwaga">Podawana jest także data 1 stycznia 1880.</ref> w [[Lublin]]ie, zm. [[28 lipca]] [[1972]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[Polacy|polska]] [[aktor]]ka [[teatr]]alna i [[film]]owa, [[Śpiew|śpiewaczka]] ([[sopran]])<ref>{{EncyklopediaTeatru |o |id = 11876 |nazwa = Mieczysława Ćwiklińska |data dostępu = 2 stycznia 2019}}</ref>, członkini konspiracyjnej organizacji [[Muszkieterzy (organizacja)|Muszkieterzy]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.radiokrakow.pl/rozmowy/patrioci-czy-zdrajcy-kim-byli-polscy-muszkieterowie-poznaj-historie-jednej-z-najlepszych-organizacji-wywiadowczych-w-europie/ |tytuł = Patrioci czy zdrajcy? Kim byli polscy Muszkieterowie. Poznaj historię jednej z najlepszych organizacji wywiadowczych w Europie |autor = Jolanta Drużyńska |opublikowany = radiokrakow.pl |data = 2015-05-07}}</ref>. Jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych i filmowych (pierwsza polowa XX wieku) w historii<ref>{{Culture.pl|id = mieczyslawa-cwiklinska|tytuł = Mieczysława Ćwiklińska|data dostępu = 2024-03-21}}</ref>.
+'''Mieczysława Ćwiklińska''', właśc. '''Mieczysława Trapszo'''<ref group="uwaga">Posługiwała się również [[pseudonim]]ami Gryf i Lińska.</ref> (ur. [[1 stycznia]] [[1879]]<ref group="uwaga">Podawana jest także data 1 stycznia 1880.</ref> w [[Lublin]]ie, zm. [[28 lipca]] [[1972]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – [[Polacy|polska]] [[aktor]]ka [[teatr]]alna i [[film]]owa, [[Śpiew|śpiewaczka]] ([[sopran]])<ref>{{EncyklopediaTeatru |o |id = 11876 |nazwa = Mieczysława Ćwiklińska |data dostępu = 2 stycznia 2019}}</ref>, członkini konspiracyjnej organizacji [[Muszkieterzy (organizacja)|Muszkieterzy]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.radiokrakow.pl/rozmowy/patrioci-czy-zdrajcy-kim-byli-polscy-muszkieterowie-poznaj-historie-jednej-z-najlepszych-organizacji-wywiadowczych-w-europie/ |tytuł = Patrioci czy zdrajcy? Kim byli polscy Muszkieterowie. Poznaj historię jednej z najlepszych organizacji wywiadowczych w Europie |autor = Jolanta Drużyńska |opublikowany = radiokrakow.pl |data = 2015-05-07}}</ref>. Jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych i filmowych w historii<ref>{{Culture.pl|id = mieczyslawa-cwiklinska|tytuł = Mieczysława Ćwiklińska|data dostępu = 2024-03-21}}</ref>.
 == Życiorys ==
@@ Linia 158: / Linia 158: @@
 == Linki zewnętrzne ==
-* http://beata-szczurwantykwariacie.blogspot.com/2015/11/czyj-ty-jestes-odpowiada-trapszy-i.html Opowiesci o Mieczyslawie Cwiklonska
 * {{Filmweb|osoba|47552|Mieczysława Ćwiklińska}}
 * {{Filmpolski|osoba|211415|Mieczysława Ćwiklińska}}