Galileuszowe księżyce Jowisza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Poprawka gramatyczna |
przypis, link zew., drobne merytoryczne, zbędne linki do dat |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Jupitermoon.jpg|thumb|250px|''Sztuczna kompilacja obrazów księżyców galileuszowych, pokazująca porównanie ich rozmiarów z rozmiarami Jowisza (widoczna Wielka Czerwona Plama). Od góry: Io, Europa, Ganimedes i Kallisto.'']] |
[[Plik:Jupitermoon.jpg|thumb|250px|''Sztuczna kompilacja obrazów księżyców galileuszowych, pokazująca porównanie ich rozmiarów z rozmiarami Jowisza (widoczna [[Wielka Czerwona Plama]]). Od góry: Io, Europa, Ganimedes i Kallisto.'']] |
||
'''Galileuszowe księżyce Jowisza''' – cztery największe [[księżyc]]e [[Jowisz]]a, z których trzy zostały odkryte przez [[Galileusz]]a |
'''Galileuszowe księżyce Jowisza''' – cztery największe [[księżyc]]e [[Jowisz]]a, z których trzy zostały odkryte przez [[Galileusz]]a 7 stycznia 1610, a czwarty, [[Ganimedes (księżyc)|Ganimedes]], 11 stycznia przy pomocy skonstruowanej przez niego [[Teleskop#TELESKOP SOCZEWKOWY (refraktor, luneta)|lunety]]. Uważa się, że księżyce te zaobserwował niezależnie, w tym samym czasie, niemiecki astronom [[Simon Marius]]. |
||
== Nazwy == |
== Nazwy == |
||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
Księżyce galileuszowe pozostają wobec siebie w [[rezonans orbitalny|rezonansie orbitalnym]] (4:2:1). Na cztery obiegi Io wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy i jeden Ganimedesa. Dodatkowo Kallisto znajduje się w rezonansie (3:7) z Ganimedesem. |
Księżyce galileuszowe pozostają wobec siebie w [[rezonans orbitalny|rezonansie orbitalnym]] (4:2:1). Na cztery obiegi Io wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy i jeden Ganimedesa. Dodatkowo Kallisto znajduje się w rezonansie (3:7) z Ganimedesem. |
||
{{clear}} |
{{clear}} |
||
== Parametry fizyczne księżyców galileuszowych == |
== Parametry fizyczne księżyców galileuszowych<small>{{r|sheppard}}</small> == |
||
''W kolejności rosnącej odległości od Jowisza, zdjęcia nie są w skali.'' |
''W kolejności rosnącej odległości od Jowisza, zdjęcia nie są w skali.'' |
||
{| class="wikitable sortable" |
{| class="wikitable sortable" |
||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
|} |
|} |
||
Prawie do końca |
Prawie do końca XIX wieku uważano, że Jowisz ma tylko cztery księżyce. Dopiero w 1892 amerykański astronom [[Edward Emerson Barnard]] odkrył piąty księżyc – [[Amaltea (księżyc)|Amalteę]], krążącą bliżej Jowisza niż księżyce galileuszowe. Obecnie (luty 2015) znanych jest 67 satelitów planety, w większości bardzo małych. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Lista naturalnych satelitów Jowisza|księżyce Jowisza]] – lista obecnie znanych satelitów planety |
* [[Lista naturalnych satelitów Jowisza|księżyce Jowisza]] – lista obecnie znanych satelitów planety |
||
* [[Galileoskop]] |
* [[Galileoskop]] |
||
{{Przypisy|przypisy= |
|||
<ref name="sheppard">{{Cytuj stronę | url = http://home.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/jupsatdata.html | tytuł = Jupiter's Known Satellites | nazwisko = Sheppard | imię = Scott S. | praca = The Satellite and Moon Page | język = en | data dostępu = 2015-02-18}}</ref> |
|||
}} |
|||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* {{Cytuj stronę | url = http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter&Display=Sats | tytuł = Księżyce Jowisza | praca = Solar System Exploration | opublikowany = NASA | język = en | data dostępu = 2015-02-18}} |
|||
{{księżyce Jowisza}} |
{{księżyce Jowisza}} |
||
Wersja z 22:01, 18 lut 2015
Galileuszowe księżyce Jowisza – cztery największe księżyce Jowisza, z których trzy zostały odkryte przez Galileusza 7 stycznia 1610, a czwarty, Ganimedes, 11 stycznia przy pomocy skonstruowanej przez niego lunety. Uważa się, że księżyce te zaobserwował niezależnie, w tym samym czasie, niemiecki astronom Simon Marius.
Nazwy
Księżyce noszą nazwy (w kolejności od planety): Io, Europa, Ganimedes i Kallisto. Zostały one zaproponowane przez Mariusa, Galileusz nazywał je „gwiazdami medycejskimi” (Sidera Medicea), na cześć rodu Medyceuszy. Dziś używane nazwy pochodzą od imion kochanek (i kochanka) Zeusa, greckiego odpowiednika boga Jupitera, czyli Jowisza: Io, Europy, Ganimedesa i Kallisto.
Na podstawie swoich obserwacji Galileusz uznał, że księżyce krążą wokół Jowisza. Odkrycie to wspierało heliocentryczną teorię Kopernika, pokazując że nie wszystkie ciała niebieskie krążą wokół Ziemi.
Rezonans orbitalny
Księżyce galileuszowe pozostają wobec siebie w rezonansie orbitalnym (4:2:1). Na cztery obiegi Io wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy i jeden Ganimedesa. Dodatkowo Kallisto znajduje się w rezonansie (3:7) z Ganimedesem.
Parametry fizyczne księżyców galileuszowych[1]
W kolejności rosnącej odległości od Jowisza, zdjęcia nie są w skali.
| Numer | Nazwa | Zdjęcie | Jasność | Średnica [km] |
Półoś wielka [tys. km] |
Okres obiegu [dni] |
Mimośród orbity | Nachylenie orbity | Rok odkrycia |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I | Io |  |
5,0 | 3643 | 421,8 | 1,77 | 0,0041 | 0,036 | 1610 |
| II | Europa |  |
5,3 | 3122 | 671,1 | 3,55 | 0,0094 | 0,467 | 1610 |
| III | Ganimedes |  |
4,6 | 5262 | 1 070,4 | 7,16 | 0,0011 | 0,172 | 1610 |
| IV | Kallisto |  |
5,7 | 4821 | 1 882,7 | 16,69 | 0,0074 | 0,307 | 1610 |
Prawie do końca XIX wieku uważano, że Jowisz ma tylko cztery księżyce. Dopiero w 1892 amerykański astronom Edward Emerson Barnard odkrył piąty księżyc – Amalteę, krążącą bliżej Jowisza niż księżyce galileuszowe. Obecnie (luty 2015) znanych jest 67 satelitów planety, w większości bardzo małych.
Zobacz też
- księżyce Jowisza – lista obecnie znanych satelitów planety
- Galileoskop
- ↑ Scott S. Sheppard: Jupiter's Known Satellites. [w:] The Satellite and Moon Page [on-line]. [dostęp 2015-02-18]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Księżyce Jowisza. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2015-02-18]. (ang.).