Order Świętego Andrzeja (Imperium Rosyjskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
poprawa ujedn. i przek., WP:SK, drobne redakcyjne
drobne merytoryczne
Linia 20: Linia 20:
|commons = Category:Order of St. Andrew
|commons = Category:Order of St. Andrew
}}
}}
'''Order Świętego Andrzeja'''<ref>''Encyklopedia wojskowa. Dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. 2''. Warszawa: [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]–[[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]], 2007, s. 62</ref>, skr. '''Order św. Andrzeja''', także '''Order Świętego Andrzeja Pierwszego Apostoła'''<ref>Włodzimierz Jakubowski: ''Ordery i Medale Rosji''. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1993, s. 15</ref>, nazwa pełna '''Order Świętego Andrzeja Pierwszego Powołanego Apostoła'''<ref>Marta Męclewska: ''Za ojczyznę i naród. 300 lat Orderu Orła Białego''. [[Zamek Królewski w Warszawie]]: 2009, s. 429</ref> lub '''Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania'''<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Krzysztof Filipow]] | tytuł = Falerystyka polska XVII-XIX wieku | wydawca = Ośrodek Badań Historii Wojskowej | miejsce = Białystok | data = 2003 | strony = 10 | isbn = 83-86232-46-3}}</ref> ([[język rosyjski|ros.]] ''Ordien swiatogo apostoła Andrieja Pierwozwannogo'', ''Орден Святого апостола Андрея Первозванного'') – nadawane od 1698 do 1917 najwyższe odznaczenie [[Imperium Rosyjskie]]go, obecnie [[order domowy]] byłej dynastii panującej [[Romanowowie|Romanowów]].
'''Order Świętego Andrzeja'''<ref>''Encyklopedia wojskowa. Dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. 2''. Warszawa: [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]–[[Bellona (wydawnictwo)|Bellona]], 2007, s. 62</ref>, skr. '''Order św. Andrzeja''', także '''Order Świętego Andrzeja Pierwszego Apostoła'''<ref>Włodzimierz Jakubowski: ''Ordery i Medale Rosji''. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1993, s. 15</ref>, nazwa pełna '''Order Świętego Andrzeja Pierwszego Powołanego Apostoła'''<ref>Marta Męclewska: ''Za ojczyznę i naród. 300 lat Orderu Orła Białego''. [[Zamek Królewski w Warszawie]]: 2009, s. 429</ref> lub '''Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania'''<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Krzysztof Filipow]] | tytuł = Falerystyka polska XVII-XIX wieku | wydawca = Ośrodek Badań Historii Wojskowej | miejsce = Białystok | data = 2003 | strony = 10 | isbn = 83-86232-46-3}}</ref> ([[język rosyjski|ros.]] ''Ordien swiatogo apostoła Andrieja Pierwozwannogo'', ''Орден Святого апостола Андрея Первозванного'') – nadawane od 1698 do 1917 najwyższe odznaczenie [[Imperium Rosyjskie]]go, obecnie [[order domowy]] byłej dynastii panującej [[Romanowowie|Romanowów]].

Pod tą samą nazwą istnieją jeszcze dwa rosyjskie [[order]]y: od 1998 [[Order Świętego Andrzeja (Federacja Rosyjska)|państwowy (prezydencki)]] i od 1988 [[Order Świętego Andrzeja (Rosyjski Kościół Prawosławny)|kościelny (cerkiewny)]].


== Historia ==
== Historia ==

Wersja z 16:30, 2 paź 2020

Order św. Andrzeja
Awers
Awers i rewers odznaki orderu
Awers
Awers łańcucha i gwiazdy
Baretka
Baretka
Ustanowiono

1698

Multimedia w Wikimedia Commons

Order Świętego Andrzeja[1], skr. Order św. Andrzeja, także Order Świętego Andrzeja Pierwszego Apostoła[2], nazwa pełna Order Świętego Andrzeja Pierwszego Powołanego Apostoła[3] lub Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania[4] (ros. Ordien swiatogo apostoła Andrieja Pierwozwannogo, Орден Святого апостола Андрея Первозванного) – nadawane od 1698 do 1917 najwyższe odznaczenie Imperium Rosyjskiego, obecnie order domowy byłej dynastii panującej Romanowów.

Pod tą samą nazwą istnieją jeszcze dwa rosyjskie ordery: od 1998 państwowy (prezydencki) i od 1988 kościelny (cerkiewny).

Historia

Order ustanowiony został 10 grudnia 1698 przez cara Piotra Wielkiego jako order rycerski na wzór orderów europejskich. Pierwszym kawalerem był Fiodor Aleksiejewicz Gołowin.

Kaplica orderu św. Andrzeja na Kremlu (akwarela Uchtomskiego, 1849)

Cesarski order św. Andrzeja miał tylko jedną klasę i nadawany był po 1831 osobom w randze co najmniej generała lejtnanta (generała porucznika, odpowiadającemu generałowi dywizji), które już posiadały Order Orła Białego lub Aleksandra Newskiego. Do upadku caratu order nadano ponad 1000 osobom. Zgodnie ze Statutem, wielcy książęta – synowie i wnukowie cesarzy uzyskują go podczas chrztu, zaś książęta krwi (dalsi potomkowie dynastii) po osiągnięciu pełnoletniości. Kawalerowie orderu św. Andrzeja według tegoż statutu uznawani są automatycznie za kawalerów czterech innych orderów cesarskich: św. Aleksandra Newskiego, Orła Białego, św. Anny 1 klasy i św. Stanisława 1 klasy. Od połowy XIX w. posiadał również odmianę nadawaną za wyczyny wojskowe, ozdobioną mieczami. Dodatkową klasę orderu stanowiły odznaka i gwiazda ozdobione diamentami.

Wygląd

Odznaka orderu (awers), noszona na jasnobłękitnej szarfie z prawego ramienia na lewy bok lub na łańcuchu to wykonany ze złota dwugłowy orzeł rosyjski (bizantyjski) pokryty czarną emalią, który nosi na sobie niebieski krzyż świętego Andrzeja (X) z postacią ukrzyżowanego apostoła utrzymaną w naturalnych kolorach, ze złotą opaską na biodrach. Na ramionach krzyża znajdują się (łacińskie) litery S.A.R.P. (Sanctus Andreas Russiae Patronus). Na rewersie tegoż orła umieszczona na jego piersi jest biała wstęga z dewizą orderu. Odznaka orderu była zawieszona na złotej, z czerwoną emalią, koronie cesarskiej. Gwiazda orderu jest srebrna i ośmiopromienna i posiada w swym środkowym medalionie orła rosyjskiego , noszącego na piersi niebieski krzyż X,otoczonego napisem ЗA BEPУ И BEPНOCТЬ (za wiarę i wierność) na emalii niebieskiej.

Łańcuch orderowy z czasów carskich składał się z trzech rodzajów ogniw: okrągłego medalionu z niebieskim krzyżem X noszącym inicjały SARP otoczone czerwonozłotą aureolą, z niebieskiego medalionu noszącego inicjały P I (Petrus Primus) otoczone chorągwiami, oraz z medalionu z orłem carskim z tarczą św. Jerzego na piersi.

Przy nadawaniu orderu za zasługi wojenne umieszczano dwa skrzyżowane złote miecze pod koroną zawieszenia. Jako wyjątkowe wyróżnienie św. Andrzej był nadawany z brylantami na odznace i gwieździe.

Rosyjski Dom Cesarski obecnie używa nadal wzorów XIX-wiecznych.

Odznaczeni

Strój kawalera orderu św. Andrzeja
 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania
UWAGA: sugestia większej zawartości w nieistniejącej kategorii - trzeba poprawić link.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania
UWAGA: sugestia większej zawartości w nieistniejącej kategorii - trzeba poprawić link.

Wiek XVIII

Wiek XIX

Wiek XX i XXI

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia wojskowa. Dowódcy i ich armie, historia wojen i bitew, technika wojskowa. T. 2. Warszawa: PWN–Bellona, 2007, s. 62
  2. ↑ Włodzimierz Jakubowski: Ordery i Medale Rosji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1993, s. 15
  3. ↑ Marta Męclewska: Za ojczyznę i naród. 300 lat Orderu Orła Białego. Zamek Królewski w Warszawie: 2009, s. 429
  4. ↑ Krzysztof Filipow: Falerystyka polska XVII-XIX wieku. Białystok: Ośrodek Badań Historii Wojskowej, 2003, s. 10. ISBN 83-86232-46-3.

Bibliografia

Szablon:Ordery i odznaczenia Imperium Rosyjskiego

Falerystyka
Rodzaj odznaczenia
Elementy insygniów
Formy zredukowane
Lista odznaczeń w
Lista baretek w
Prawo
System odznaczeń w Polsce

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Order_Świętego_Andrzeja_(Imperium_Rosyjskie)&oldid=60978717”