Przejdź do zawartości

Stefan Zabielski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Zabielski
podpułkownik dyplomowany kawalerii podpułkownik dyplomowany kawalerii
Pełne imię i nazwisko

Stefan Bolesław Zabielski

Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1887
Kosina

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1905–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VIII

Stanowiska

szef sztabu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Krzyż Wojskowy Karola Krzyż Jubileuszowy Wojskowy Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913

Stefan Bolesław Zabielski h. Trzaska (ur. 18 czerwca 1887 w Kosinie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego[1], ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 18 czerwca 1887 w Kosinie, w powiecie łańcuckim, w rodzinie Antoniego (1842–1916), oficera powstania styczniowego, i Berty z Lipschów[2]. Miał siostrę i trzech braci: Stanisława (1880–1937), legionistę, podpułkownika Wojska Polskiego[3], Antoniego (służył w marynarce) i Zdzisława (uczestnika I wojny światowej)[4].

Ukończył Wojskową Niższą Szkołę Realną w Koszycach (1897–1901) i Szkołę Kadetów Piechoty w Łobzowie (1901–1905)[5]. 18 sierpnia 1905 został wcielony do 30 galicyjskiego pułku piechoty we Lwowie, w stopniu kadeta piechoty-zastępcy oficera ze starszeństwem z 1 września 1905[6][7]. Na podporucznika awansował ze starszeństwem z 1 maja 1908[8]. Od października 1908 do kwietnia 1910 wziął udział w okupacji Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry[9]. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach[10]. Wiosną 1913 został przeniesiony do 1 pułku ułanów we Lwowie i awansowany na porucznika ze starszeństwem z 1 maja tego roku[11]. Na przełomie 1913/1914 ukończył szkołę 21 Brygady Kawalerii przy 15 pułku dragonów w Żółkwi[12]. Podczas I wojny światowej walczył w szeregach 1 pułku ułanów[13][14][15]. Od 1 sierpnia 1914 dowodził szwadronem na froncie w Galicji[9]. Od 20 października do 9 stycznia 1915 leczył się w Szpitalu Garnizonowym nr 1 w Wiedniu, a następnie został przydzielony do kadry zapasowej 1 pułku ułanów na stanowisko adiutanta[9]. Od 22 czerwca 1915 dowodził szwadronem w grupie kawalerii pułkownika Bischofa, a od 15 września tego roku był dowódcą szwadronu kawalerii dywizyjnej przy austriackiej 106 Dywizji Piechoty na froncie włoskim[16]. Na rotmistrza awansował ze starszeństwem z 1 maja 1916[17][18]. Od 24 lipca 1916 dowodził szwadronem w czasie walk pozycyjnych pod Brodami[9]. Od kwietnia 1917 ponownie na froncie włoskim dowodził szwadronem w czasie walk pozycyjnych na rzeką Socza, a następnie w 10., 11. i 12. bitwie nad tą rzeką[9]. Później wziął udział w zajęciu Gorycji i walczył na froncie południowo-tyrolskim[9]. Łącznie spędził na froncie 32 miesiące[6]. Od 15 grudnia 1917 był kierownikiem wyszkolenia i zastępcą kadry zapasowej 1 pułku ułanów w Kluczach[16].

1 listopada 1918, działając w porozumieniu z porucznikiem Józefem Ferencowiczem, komendantem Okręgu VIa POW w Olkuszu, „odsunął od władzy i izolował dotychczasowego komendanta kadry majora Włodzimierza Fedorowicza-Jackowskiego i sam stanął na jej czele”[19][20]. Dowodzona przez niego kadra stała się zalążkiem 1 pułku ułanów ziemi krakowskiej, który 14 stycznia 1919 został przemianowany na 8 pułk ułanów, a on sam objął dowództwo szwadronu zapasowego[21][20]. 29 listopada 1918 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia rotmistrza i przydzielony do 1 pułku ułanów[22]. 5 grudnia 1918 został przesunięty na stanowisko dowódcy 1. szwadronu[21]. 25 marca 1919 został przydzielony do 2 Brygady Jazdy na stanowisko I oficera sztabu[23]. Wziął udział w wojnie z bolszewikami. 15 września tego roku został przeniesiony do 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej na stanowisko szefa Oddziału III i w zastępstwie szefa sztabu[23]. Od 1 stycznia 1920 był słuchaczem Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie[23]. 18 kwietnia, w związku z rozpoczęciem wyprawy kijowskiej, został przydzielony do Dywizji Jazdy na stanowisko szefa Oddziału III[23]. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[24]. 10 sierpnia tego roku został przydzielony do Naczelnego Dowództwa WP na stanowisko referenta w Sekcji Operacyjnej, a następnie szefa Sekcji Historyczno-Operacyjnej w Oddziale III[23]. 1 stycznia 1921 wrócił do szkoły i kontynuował naukę[25].

We wrześniu 1921 ukończył I Kurs Normalny Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, otrzymał „pełne kwalifikacje do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego” i został przydzielony do Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej na stanowisko szefa Wydziału „Wschód”[26][27][28]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 68. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[29]. W latach 1922–1924 zajmował w Oddziale IIIa BŚRW stanowisko szefa Wydziału Manewrów, a następnie szefa Wydziału Ogólnego, pozostając w ewidencji macierzystego 8 pułku ułanów[30][31][32][33][a]. We wrześniu 1926 został przesunięty do Oddziału IV Sztabu Generalnego w Warszawie na stanowisko dyrektora Wojskowej Komendy Kolejowej[38]. Z dniem 1 stycznia 1927 został wyznaczony na stanowisko wojskowego inspektora transportowego w Oddziale IV SG[39]. W grudniu 1927 został przeniesiony do 1 pułku strzelców konnych w Garwolinie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[40][41]. Z dniem 6 marca 1928 został przeniesiony służbowo na trzyipółmiesięczny kurs oficerów sztabowych kawalerii w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu[42]. W marcu 1929 został szefem sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII w Toruniu[43], ale już w grudniu tego roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska „z równoczesnym pozostawieniem bez przynależności służbowej i oddaniem do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie”[44][45][46]. Z dniem 31 października 1931 został przeniesiony w stan spoczynku[47]. W 1934, jako podpułkownik stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I i był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[48]. Mieszkał w Warszawie przy ul. Bugaj 3 m. 12[49].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[50]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1192[1].

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie na stopień generała brygady[51][52]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[53][54].

Był żonaty z Jadwigą z Tarłowskich, artystką teatralną (zm. 1949), z którą miał córkę Aleksandrę, ps. Oleńka (1924–1944), plutonową Wojskowej Służby Kobiet, poległą w powstaniu warszawskim[55][56].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

31 stycznia 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[49].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Z dniem 10 czerwca 1924 został powołany na trzymiesięczny kurs dla sztabowych oficerów kawalerii w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu[34]. 3 lipca 1924 ogłoszono odwołanie go z kursu[35]. Z dniem 1 kwietnia 1926 został przeniesiony służbowo na trzymiesięczny kurs doszkolenia sztabowych oficerów kawalerii w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu, w charakterze frekwentanta[36]. 22 maja 1926 ogłoszono unieważnienie przeniesienia na kurs[37].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 620.
  2. ↑ Kolekcja ↓, s. 19, 83.
  3. ↑ Zabielski Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-09-17].
  4. ↑ Kronika. Kronika żałobna. „Głos Rzeszowski”. 16, s. 3, 1916-04-09. 
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 19, 58.
  6. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 19.
  7. ↑ Schematismus 1906 ↓, s. 325, 477.
  8. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 340, 510.
  9. ↑ a b c d e f Kolekcja ↓, s. 98.
  10. ↑ a b Schematismus 1914 ↓, s. 726.
  11. ↑ Schematismus 1914 ↓, s. 645, 726.
  12. ↑ Kolekcja ↓, s. 57, 127.
  13. ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 547, 616.
  14. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 800.
  15. ↑ a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 1005.
  16. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 19, 98.
  17. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 719.
  18. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 913.
  19. ↑ Kolekcja ↓, s. 20, 39.
  20. ↑ a b Śmigielski 1929 ↓, s. 5.
  21. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 99.
  22. ↑ Dz. Rozp. Wojsk. Nr 9 z 7 grudnia 1918, poz. 180, 192.
  23. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 46, 58.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 28 lipca 1920, s. 645.
  25. ↑ Kolekcja ↓, s. 46.
  26. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 251.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921, s. 1435.
  28. ↑ Kolekcja ↓, s. 15.
  29. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 155.
  30. ↑ Kolekcja ↓, s. 47.
  31. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 69, 615, 676.
  32. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 35, 557, 598.
  33. ↑ Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 7.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924, s. 309.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 3 lipca 1924, s. 370.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 12 kwietnia 1926, s. 113.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 22 maja 1926, s. 170.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 14 września 1926, s. 305.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 184.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 364.
  41. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 317, 337.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 171.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 91.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 376.
  45. ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 57.
  46. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 17.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 347.
  48. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 336, 846.
  49. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 18.
  50. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  51. ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
  52. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 2024-09-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  53. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  54. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  55. ↑ Nekrolog. „Dziennik Polski”, s. 4, Nr 66 z 8 marca 1949. 
  56. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF LATKO-KOBYLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-05-27].
  57. ↑ Kolekcja ↓, s. 8–11.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 maja 1922, s. 348.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 8 czerwca 1922, s. 389.
  60. ↑ M.P. z 1926 r. nr 23, poz. 61.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 3 marca 1926, s. 70.
  62. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28 czerwca 1930, s. 250.
  63. ↑ Schematismus 1909 ↓, s. 510.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Zabielski&oldid=74977287”