Stolin
51°53′N 26°51′E/51,883333 26,850000 Gmach władz rejonowych | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+375 1655 | ||||
| Kod pocztowy |
225501 | ||||
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
Położenie na mapie Polski w 1939 r.  | |||||
| 51°53′N 26°51′E/51,883333 26,850000
| |||||
Stolin (biał. Сто́лін) – miasto na Polesiu na Białorusi, nad Horyniem, w obwodzie brzeskim, siedziba władz rejonu stolińskiego, około 15 km od granicy z Ukrainą; do 1945 siedziba powiatu stolińskiego w województwie poleskim, 12 400 mieszk. (2010)[1].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]
Historia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
Stolin powstał w sercu Polesia, nad Horyniem. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1555. Stolin zapisał się w dziejach klęską wojsk litewskich w r. 1655 w potyczce z armią moskiewską pod wodzą kniazia Wołkońskiego[2]. Pobliski majątek w Mańkiewiczach (teraz w granicach miasta) należał do Radziwiłłów od XVI w. do 1939.
Miasto położone było w końcu XVIII wieku w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[3].
Do przełomu XIX i XX w. był tu folwark ordynacji dawidgródeckiej. Żona Antoniego Radziwiłła Maria Dorota w 1885 założyła 50–hektarowy park krajobrazowy w lesie na skarpie doliny rzeki Horyń[4], a w 1905 wybudowano wspaniale wyposażony neobarokowy pałac z wieżą. Spalony w czasie II wojny światowej, rozebrany, nie pozostał po nim ślad. Syn Antoniego Stanisław Radziwiłł był adiutantem J. Piłsudskiego – zginął w 1920.
Podczas okupacji hitlerowskiej, 23 maja 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 7000 osób. 11 września 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali w getcie i pobliskim lesie. Sprawcami zbrodni był SS-Polizei-Reiter-Abteilung II i ukraińska policja[5].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Synagoga w Stolinie – barokowo-klasycystyczna z 1792, obecnie opuszczona i zdewastowana,
- Miejski park kultury i wypoczynku,
- Park kultury i wypoczynku w Mańkiewiczach to dawny majątek Radziwiłłów, obecnie pałacowy park krajobrazowy o pow. 28 ha z systemem alei i polan. Z zachowanymi filarami dawnej bramy, domku odźwiernego i zabudowaniami gospodarczymi, w których mieści się muzeum krajoznawcze (od 2005) i szkoła muzyczna,
- Cerkiew prawosławna pw. Wniebowstąpienia Pańskiego z 1938, parafialna.
Współpraca
[edytuj | edytuj kod]
Urodzeni w Stolinie
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Kern-Jędrychowski – oficer Armii Krajowej
- Bohdan Sienkiewicz – polski dziennikarz i marynista
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Национальный статистический комитет Республики Беларусь: Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. [dostęp 2010-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ Dr. Michał Marczak: Przewodnik po Polesiu. Brześć: Oddział Brzeski P. T. K., 1935, s. 96.
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 119.
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1169.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stolin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 361.
- Informacje o mieście Stolin
- Zdjęcia miasta Stolin
- Pałac Radziwiłłów
