Wiżajny (gmina)

Wiżajny
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	suwalski
TERC	2012092
Wójt	Stanisław Jacek Pietrukiewicz
Powierzchnia	122,59 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 2386
• gęstość	21,3 os./km²
Nr kierunkowy	87
Kod pocztowy	16-407, 16-405
Tablice rejestracyjne	BSU
	Adres urzędu:ul. Szkolna 11; 16-407 Wiżajny
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	35
	Położenie na mapie powiatu;
	54°22′02″N 22°52′08″E/54,367222 22,868889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Wiżajny (do 1870 gmina Wizgury) – gmina wiejska w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, z siedzibą w Wiżajnach. W latach 1975–1998 w województwie suwalskim. Gminę zamieszkuje 2677 osób (30 czerwca 2008)^[4].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Gmina Wiżajny położona jest w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim. Od wschodu graniczy z gminą Rutka-Tartak, od północy z Litwą, a od południa z gminą Jeleniewo^[5].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Gmina Wiżajny ma obszar 122,59 km² (2002)^[6], w tym:

użytki rolne: 71%
użytki leśne: 15%

Gmina stanowi 9,38% powierzchni powiatu.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Z powodu najniższych temperatur stycznia (−4 °C, −4,5 °C) i najniższych rocznych temperatur średnich jest to polski biegun zimna. Zima w okolicy Wiżajn jest długa i mroźna, nawet dwa–trzy razy dłuższa niż na zachodzie Polski. Najdłuższa zima, z 1928 roku, trwała w tej okolicy do czerwca^[7]. Śnieg pojawia się w Wiżajnach najczęściej w okolicach listopada i znika dopiero pod koniec marca. Lato jest przeważnie krótkie i upalne, gdyż w tym czasie przeważają wpływy kontynentalnych mas powietrza. Ekstremalne temperatury zanotowane na tym obszarze to +38 °C i −36 °C^[7].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2008^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2677	100	1316	49,16	1361	50,84
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	21,84		10,73		11,10

Piramida wieku mieszkańców gminy Wiżajny w 2014 roku^[1].

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Antosin, Bolcie, Burniszki, Dzierwany, Grzybina, Jegliniszki, Kamionka, Kłajpeda, Laskowskie, Leszkiemie, Ługiele, Makowszczyzna, Marianka, Maszutkinie, Mauda, Mierkinie, Okliny, Poplin, Rogożajny Małe, Rogożajny Wielkie, Soliny, Stankuny, Sudawskie, Sześciwłóki, Wiłkupie, Wiżajny, Wiżgóry, Wysokie^[2].

Pozostałe miejscowości[edytuj | edytuj kod]

Cisówek, Dziadówek, Jaczne, Kłajpedka, Leszkiemie, Stara Hańcza, Stołupianka, Użmauda, Żelazkowizna.

Zmiany granicy[edytuj | edytuj kod]

1 stycznia 2010 z gminy Wiżajny został wyłączony obszar o powierzchni 11,054 km² obejmujący wsie Jodoziory, Kleszczówek, Polimonie i Smolniki. Tereny te zostały przyłączone do gminy Rutka-Tartak^[8].

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Sąsiednie gminy to Dubeninki, Jeleniewo, Przerośl, Rutka-Tartak. Gmina sąsiaduje z woj. warmińsko-mazurskim, Litwą i Rosją (zjawisko czwórstyku).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Gmina Wiżajny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Strona gminy, sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Białymstoku
↑ ^a ^b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Grzegorz Rąkowski: Polska egzotyczna. Cz. 1. Pruszków: Rewasz, 1999, s. 37. ISBN 83-85557-63-6.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ^a ^b Biegun zimna i kartacze. W: Polska niezwykła. Województwo podlaskie. Przewodnik. Warszawa: Demart, 2008, s. 7–8. ISBN 978-83-7427-398-5.
↑ Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000

[populacja2016-1] Gmina Wiżajny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[sol-2] Strona gminy, sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Białymstoku

[autonazwa2-4] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[polska_egzotyczna-5] Grzegorz Rąkowski: Polska egzotyczna. Cz. 1. Pruszków: Rewasz, 1999, s. 37. ISBN 83-85557-63-6.

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[niezwykła-7] Biegun zimna i kartacze. W: Polska niezwykła. Województwo podlaskie. Przewodnik. Warszawa: Demart, 2008, s. 7–8. ISBN 978-83-7427-398-5.

[8] Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Przynależność wojewódzka	gubernia suwalska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–1939) woj. białostockie (1945–1975)
Miasta	Bakałarzewo (do 1870) Filipów (do 1870) Sejny (←1925–55→) Przerośl (do 1870) Suwałki Wiżajny (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Andrzejewo (do 1941 (1952)*) Bakałarzewo (od 1973) Berżniki (←1925–54) Czostków (do 1933) Filipów (od 1870) Giby (←1925–54) Hańcza Stara (18??–?) Huta (do 1954) Jeleniewo Kadaryszki (do 1954) Koniecbór (do 1954) Krasnopol (←1925–54) Krasnowo (←1925–54) Kuków (do 1954) Maćkowo (do 1919 →) Pawłówka (do 1954) Przerośl (od 1870) Puńsk (1952–54) Raczki (od 1973) Rutka-Tartak (od 1973) Sejwy (do 1954) Stary Folwark (od 1973) Suwałki (od 1973) Szypliszki (od 1952) Wizgury (do 1870) Wiżajny (od 1870) Wólka (do 1954) Zaboryszki (do 1952)
Gromady (1954–1972)	Bachanowo (1954–1959) Bakałarzewo (1954–1972) Berźniki (1954–1955 →) Blenda (1954–1957) Bród Nowy (1954–1968) Chmielówka Stara (1954–1968) ~~Czarne~~(←~~1958~~) Filipów (1954–1972) Giby (1954–1955 →) Głęboki Bród (1954–1955 →) Gulbieniszki (1954–1957) Jegliniec (1954–1959) Jeglówek (1959–1972) Jeleniewo (1954–1972) Jemieliste (1954–1968) Jodeliszki (1954–1955 →) Kaletnik (1954–1972) Kamionka Nowa (1954–1959) Karasiewo (1954–1959) Klejwy (1954–1955 →) Krasnopol (1954–1955 →) Kuków-Folwark (1969–1972) Lipniak (1954–1957) Maćkowa Ruda (1954–1955 →) Maszutkinie (1954–1957) Nowa Wieś (1954–1968) Ogrodniki (1954–1955 →) Okliny (1954–1959) Pawłówka Nowa / Nowa Pawłówka (1954–1972) Poddubówek (1954–1972) Pogorzelec (1954–1955 →) Prudziszki (1954–1959) Przerośl-Osada (1954 → i ← 1958–72) Puńsk (1954–1955 →) Raczki (1954–1972) Rutka-Tartak (1954–1972) Sadzawki (1954–1959) Skustele (1954–1955 →) Smolany (1954–1955 →) Smolniki (1954–1972) Sobolewo (1954–1972) Stary Folwark (1954–1972) Stoki (1954–1959) Sucha Wieś (← 1955–57) Szypliszki (1954–1972) Świackie (1954–1955 →) Widugiery (1954–1955 →) Wiżajny (1954–1972) Wychodne (1954–1968) Zusno (1954–1957) Żubryn (1954–1971) Żubrynek (1954–1959)
Legenda	de facto skasowana w 1941, de iure w 1952

Wsie	Antosin Bolcie Burniszki Dziadówek Dzierwany Grzybina Jegliniszki Kamionka Kłajpeda Kłajpedka Laskowskie Leszkiemie Ługiele Makowszczyzna Marianka Maszutkinie Mauda Mierkinie Okliny Poplin Rogożajny Małe Rogożajny Wielkie Soliny Stankuny Sudawskie Sześciwłóki Użmauda Wiłkupie Wiżajny Wiżgóry Wysokie Żelazkowizna
Kolonie	Jaczne Stara Hańcza
Przysiółek	Stołupianka
Przysiółek wsi	Cisówek