Zamek w Bodzentynie
|
||
 nr rej. A.217/1-4 z 15.02.1967 i 17.02.1957[1] |
||
 |
||
| Państwo |  Polska |
|
| Miejscowość | Bodzentyn | |
| Fundator | Florian z Mokrska | |
| Rozpoczęcie budowy | II poł. XIV w. | |
| Zniszczono | po roku 1814 | |
Plan budynku |
||
|
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
 Zamek w Bodzentynie
|
||
|
Położenie na mapie Polski
Zamek w Bodzentynie
|
||
 50°56′31″N 20°57′05″E/50,941944 20,951389 |
||
Zamek w Bodzentynie – zamek w miejscowości Bodzentyn, zbudowany w II połowie XIV wieku, obecnie pozostający w stanie ruiny.
Spis treści
Historia[edytuj]
Zamek gotycki[edytuj]
Na początku XIV wieku biskup krakowski Bodzanta opuścił miejscowość Tarczek będącą dotąd jedyną siedzibą biskupów krakowskich na ziemi świętokrzyskiej i zbudował drewniany dwór na wzniesieniu nad rzeką Psarką. Dwór ten dość szybko uległ zniszczeniu, w II poł. XIV w. z inicjatywy biskupa krakowskiego Floriana z Mokrska herbu Jelita postawiono na wzgórzu murowany budynek z czworoboczną wieżą w północno-zachodnim narożniku. Całość otoczono fosą i połączono z murami miejskimi Bodzentyna. Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii zamku był pobyt na nim 19 czerwca 1410 r. króla Władysława Jagiełły przy okazji pielgrzymki na Święty Krzyż w drodze na koncentrację armii przed bitwą pod Grunwaldem. Przyjął on wówczas w Bodzentynie posłów książąt pomorskich.
XV i XVI w. to czas rozkwitu zamku. Po pożarze Bodzentyna z 1413 roku rozbudowy założenia dokonał Zbigniew Oleśnicki wznosząc gotyckie skrzydło północne. Pod koniec XV w. kardynał Fryderyk Jagiellończyk dobudował od wschodu nowe reprezentacyjne skrzydło mieszkalne z wieżyczkami, w których znajdowały się latryny i klatka schodowa.
Zamek renesansowy[edytuj]
Gotycki obronny zamek zaczął przebudowywać w 1572 roku Franciszek Krasiński, a ukończył biskup Piotr Myszkowski, dzięki czemu zamek nabrał cech stylu renesansowego. Zbudowano wtedy wykusz na kaplicę zamkową oraz krużganki. Całością prac kierował włoski architekt Jan Balcer. Po 1607 roku biskup Piotr Tylicki polecił zbudować skrzydło południowe i budynek bramny.
Zamek barokowy[edytuj]
Ostatnia znacząca przebudowa zamku miała miejsce w latach 1657-1691 na polecenie biskupów: Jakuba Zadzika, Piotra Gembickiego, Piotra Tylickiego, Marcina Szyszkowskiego, Andrzeja Trzebickiego i Jana Małachowskiego. Budowla uzyskała wówczas formę barokową, o planie w kształcie zbliżonym do podkowy. Obiekt zyskał wtedy charakter wygodnej rezydencji pałacowej, która nie posiadała już cech obronnych. Ostatnim inwestorem w bodzentyńskiej rezydencji był w 2 poł. XVIII w. biskup Kajetan Sołtyk, zatrudniający wybitnego architekta, Jakuba Fontanę.
Upadek[edytuj]
Znaczenie zamku w Bodzentynie zaczęło maleć po 1642 roku, czyli od czasu ukończenia budowy na polecenie biskupa Jakuba Zadzika nowego pałacu biskupów w Kielcach. W 1789 r. Sejm Czteroletni zadecydował o upaństwowieniu biskupich dóbr. Zamek przekształcono na spichlerz i szpital wojskowy. W 1814 r. budowlę ostatecznie opuszczono. Zamek stał się głównie źródłem darmowego budulca dla okolicznej ludności co doprowadziło go do ruiny. Dopiero w 1902 r. obiekt poddano ochronie. Nie powrócił on nigdy do dawnej świetności. Obecnie mury zabezpieczono, jako trwałą ruinę.
Przypisy
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie. 31 marca 2016; 6 miesięcy temu. [dostęp 24.02.2013].
Bibliografia[edytuj]
- Siedziby biskupów krakowskich na terenie dawnego województwa sandomierskiego [w:] Materiały z sesji naukowej Kielce 20 IX 1997. Redakcja naukowa: Leszek Kajzer, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Kielcach, Kielce 1997, ISBN 83-901551-8-4
- L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001, ISBN 83-213-4158-6
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
