Zbójno (gmina)
53°00′N 19°09′E/53,005833 19,153889| gmina wiejska | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| TERC |
0405062 | ||
| Wójt |
Katarzyna Kukielska | ||
| Powierzchnia |
84,38 km² | ||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
52 os./km² | ||
| Nr kierunkowy |
54 | ||
| Tablice rejestracyjne |
CGD | ||
Adres urzędu: Urząd Gminy87-645 Zbójno | |||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||
| |||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
| 53°00′N 19°09′E/53,005833 19,153889
| |||
| Strona internetowa | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||
_location_map.png)
Zbójno (do 1941 gmina Sokołowo) – gmina wiejska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie włocławskim.
Siedzibą gminy jest Zbójno.
Według danych z 30 czerwca 2004[2] gminę zamieszkiwało 4517 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 4381 osób.
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2005[4] gmina Zbójno ma obszar 84,38 km², w tym:
- użytki rolne: 86%
- użytki leśne: 2%
Gmina stanowi 13,77% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 31 grudnia 2017 roku[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 4 381 | 100 | 2 122 | 48,4 | 2 259 | 51,6 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
52 | 25 | 27 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Zbójno w 2014 roku[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przedwojenną poprzedniczką gminy Zbójno była gmina Sokołowo, która powstała w 1867 roku w powiecie rypińskim w guberni płockiej. W okresie międzywojennym gmina Sokołowo należała do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 roku gminę wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego[5]. Siedzibą gminy Sokołowo było Zbójno[6].
24 października 1940 gminę Sokołowo zniesiono[7][8], przekształcając ją w gminę Zbójno (Raudorf)[9]; równocześnie gromady Głęboczek, Kawno, Obory, Podolina, Sikorek, Sikórz i Stalmierz włączono do sąsiedniej gminy Chrostkowo (Horstfeld)[10].
Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, uchylono wszelki zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (art. 11)[11]. Jednak zmiany w podziale administracyjnym powiatu rypińskiego wprowadzone podczas wojny utrzymywały się w praktyce także po wojnie[7]. Było to praktykowane do tego stopnia, że Wojewoda Pomorski wydał 22 kwietnia 1950 specjalne ogłoszenie informujące o powróceniu do stanu administracyjnego z 1 września 1939, podkreślając szczególnie, że „gromady Obory, Podolina i Kawno należą do gminy wiejskiej Sokołowo a nie do gminy wiejskiej Chrostkowo"[12]. Tak więc przedwojenna gmina Sokołowo funkcjonowała de iure także po wojnie, choć w praktyce nadal stosowano zarówno nazewnictwo jak i skład gmin wprowadzony przez okupanta. Na przykład, GUS-owski oficjalny Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r. dalej wylicza gminę Zbójno w miejsce gminy Sokołowo, a gromady Kawno, Obory, Podolina, Sikórz i Stalmierz nadal zalicza do gminy Chrostkowo[13][14]. Podobnie było nawet w wydawnictwach wojewódzkich, np. w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 1954 w opisie gmin i gromad podlegających transformacji w związku z reformą administracyjną państwa[15]. Brak konsensusu trwał do jesieni 1954, kiedy to formalnie zniesiono gminy wiejskie w miejsce gromad[16].
Dopiero gmina utworzona w 1973 roku nazywa się formalnie Zbójno[17].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy[18]:
- kościół parafii pod wezwaniem Świętej Trójcy z 1600 roku w Działyniu, nr A/708 z 19.09.1985 roku
- zespół klasztorny karmelitów w Oborach, obejmujący: kościół parafii pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny z lat 1627-1649 (nr A/705 z 12.11.1970); klasztor z lat 1741-1753 (nr A/706 z 12.11.1970)
- zespół pałacowy w Zbójnie nr A/1000/1-4 z 17.09.1985 roku, obejmujący: pałac z lat 1850-1860 (obecnie szkoła); oficynę z 1860; park krajobrazowy z połowy XIX w.; ogrodzenie murowane z końca XIX w.; spichrz z trzeciego ćwierćwiecza XIX w. (nr A/1263 z 3.01.2007).
Sołectwa[edytuj | edytuj kod]
Adamki, Ciepień, Działyń, Klonowo, Łukaszewo, Obory, Podolina, Rembiocha, Rudusk, Ruże, Sitno, Wielgie, Wojnowo, Zbójenko, Zbójno, Zosin.
Pozostałe miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Ciechanówek, Frankowo, Imbirkowo, Kazimierzewo, Kiełbzak, Laskowiec, Nowy Działyń, Przystań, Pustki Działyńskie, Rembiesznica, Rochal.
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Brzuze, Chrostkowo, Ciechocin, Czernikowo, Golub-Dobrzyń, Kikół, Radomin
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gmina Zbójno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ a b Gmina Zbójno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-01-31], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ a b Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Amtsbezirk Raudorf, Kr. Rippin
- ↑ Amtsbezirk Horstfeld
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
- ↑ Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 10, poz. 208
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Gromadę Sikorek zniesiono formalnie 1 lipca 1952 (Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 9, poz. 194)
- ↑ Uchwała Nr 24/10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rypińskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 34. [dostęp 2012-02-09].
