Zielona Góra Główna
51°56′51″N 15°30′52″E/51,947500 15,514444 Budynek dworca w Zielonej Górze | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Zarządca | |
| Data otwarcia |
1871 |
| Poprzednie nazwy |
Grünberg (Schlesien) |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
4 (2 i 2 czołowe (1a i 3)) |
| Liczba krawędzi peronowych |
5 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Zielonej Góry  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
| 51°56′51″N 15°30′52″E/51,947500 15,514444
| |
Zielona Góra Główna – węzłowa stacja kolejowa w Zielonej Górze, znajdująca się w centralnej części miasta, odprawiająca największą liczbę pociągów PKP Intercity oraz Polregio (w tym połączeń międzynarodowych) w regionie. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego[1].
Po II wojnie światowej, w roku 1946, stacja ta funkcjonowała pod nazwą Zielonagóra, a w roku 1947 jako Zielona Góra Główna. W grudniu 2018 roku przywrócono stacji nazwę Zielona Góra Główna[2].
Ruch pasażerski
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Wymiana roczna | Wymiana pasażerska na dobę | miejsce w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017[3] | 1 460 000 | 4 000 | 61 |
| 2018[4] | 1 610 000[5] | 4 400 | |
| 2019[3] | 1 750 000 | 4 800 | 60 |
| 2020[3] | 1 020 000 | 2 800 | 60 |
| 2021[3] | 1 350 000 | 3 700 | 60 |
| 2022[6] | 2 170 000[7] | 5 700 | 67 |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia dworca głównego i kolei w mieście
[edytuj | edytuj kod]Stacja w Zielonej Górze powstała w 1871, a pierwszy pociąg zatrzymał się tu 1 października 1871 tegoż roku[8]. Zielona Góra (wówczas: Grünberg) była wtedy niewielkim miastem i do potrzeb takiego miasta dostosowana była też powierzchnia dworca. Po wojnie, z racji awansu na miasto wojewódzkie, nastąpił tu znaczny wzrost liczby mieszkańców. Budynek dziewiętnastowieczny został zatem w latach 60. XX w. zastąpiony nową halą. Wygospodarowano też dwa nowe perony, umieszczając je kilkadziesiąt metrów dalej w kierunku wschodnim (peron 4 przestał funkcjonować w latach 80.). Wzrastający ruch, zarówno kolejowy, jak i samochodowy, spowodował konieczność wybudowania wiaduktu, którym poprowadzono ulicę Sulechowską, dotychczas krzyżującą się z torami przy dworcu.
Nowy budynek dworcowy został przekazany do eksploatacji w 1902 roku. Był to budynek w całości wykonany z czerwonej cegły, co było wówczas charakterystyczne dla większości budynków kolejowych. Miał dwie kondygnacje i był nakryty dachem spadzistym o niewielkim nachyleniu, kryty papą, z charakterystycznymi okapami, co również było typowe dla obiektów tego rodzaju. Funkcjonalny układ budynku dzielił go na dwie strefy: parter był przeznaczony dla pasażerów, piętro zajmowały biura i pomieszczenia obsługi stacji. Na parterze były kasy biletowe i poczekalnia, a także trzy lokale gastronomiczne: dwie restauracje i kawiarnia. Budynek był podpiwniczony. Elewacja frontowa od strony placu była prawie symetryczna. Całkowitą równowagę układu zakłócała niższa część budynku od strony wschodniej. Budynek był ustawiony swoją osią podłużną równolegle do torów, tj. do kierunku wschód–zachód. Bryła budynku składała się z czterech części; dwie wyższe ustawione szczytowo do kierunku osi i symetrycznie do części centralnej[8].
Część centralna, nieco niższa, była nakryta dachem, którego kalenica była równoległa do torów. Od strony placu posiadała elewację siedmioosiową. Części boczne, wyższe, ustawione szczytowo, posiadały w elewacji po trzy osie okienne. Najniższa, czwarta część, po wschodniej stronie miała dwie osie. Budynek dworca był w całości wykonany z cegły. Elewacje posiadały bogaty detal wykonany z cegły i ceramiki. Okna parteru i drzwi były półkoliście zakończone z nadprożem podkreślonym ceramicznym gzymsem. Parapety również były wykonane z ceramicznych kształtek. Okna na piętrze zakończone były łukowato ukształtowanym nadprożem wykonanym z ceramiki. Pod ceramicznymi parapetami znajdowały się płyciny. Parter od piętra oddzielał na elewacji ozdobny fryz krzyżowy wykonany z cegieł, który biegł naokoło całego budynku. Pod okapem dachów części szczytowych istniał fryz schodkowy, który przechodził w lizeny narożnikowe, stanowiące jakby ramy poszczególnych części całego obiektu. Symetryczność elewacji frontowej podkreślały dodatkowo centralnie umieszczone schody, prowadzące do potrójnych drzwi wejściowych do głównego hallu dworca oraz umieszczony na środkowej osi, ponad oknami i piętra, zegar osłonięty niewielkim daszkiem. Od strony peronów budynek wyglądał podobnie. Całość wyglądała dostojnie: surowy, ale pieczołowicie wykonany detal podkreślał powagę kolei, jako najnowocześniejszego środka komunikacji w tamtym czasie. Przed dworcem znajdował się plac dla dorożek, a w późniejszym czasie był tam też przystanek dla tramwajów konnych[8].
Inne stacje kolejowe w Zielonej Górze
[edytuj | edytuj kod]Przed wojną istniał w Zielonej Górze drugi dworzec należący do tzw. kolei szprotawskiej – Zielona Góra-Górne Miasto (Grünberg-Oberstadt). Zlokalizowany był w okolicach dzisiejszej ulicy Ogrodowej. Trasa kolei szprotawskiej nie została po wojnie uruchomiona (nie funkcjonowała już praktycznie od połowy lat 30. XX wieku), sam zaś budynek funkcjonuje obecnie jako kamienica mieszkalna.
Nowy dworzec główny
[edytuj | edytuj kod]W połowie lat 60. XX wieku zdecydowano o wyburzeniu poniemieckiego dworca i wybudowaniu w jego miejsce nowego, według projektu mgr. inż. arch. Zbigniewa Kłopockiego. 30 kwietnia 1970 roku nowy dworzec został uroczyście otwarty[9]. W latach 2004–2012 został gruntownie wyremontowany i oddany ponownie do użytku 16 sierpnia 2012 roku. Remont przeprowadzono w trzech etapach. I etap zrealizowano w latach 2004–2006; kosztował około 1,5 mln zł. II etap kosztujący ok. 3 mln zrealizowano w latach 2008–2009, a III etap za ok. 2,2 mln zł zrealizowano w latach 2011–2012. Łącznie remont dworca pochłonął prawie 7 mln zł[10][11]. W ramach prac m.in. zainstalowano nowe oświetlenie i automatyczne drzwi wejściowe oraz umieszczono napis nad drzwiami o treści „DWORZEC KOLEJOWY”.
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Dworzec
[edytuj | edytuj kod]Budynek dworca znajduje się przy ulicy Dworcowej 32c, gdzie dojechać można wieloma liniami autobusowymi z różnych części miasta.
Modernizacja dworca i peronów (2015–2018)
[edytuj | edytuj kod]21 maja 2015 PKP PLK podpisały z firmą ZUE umowę na remont stacji, w ramach którego ma zostać wykonany remont kilku torów, 3 peronów, przejścia pod torami, pobliskiego wiaduktu i przejazdu kolejowo-drogowego. Dodatkowo mają powstać windy osobowe oraz system dynamicznej informacji pasażerskiej[12][13].
Pod koniec roku 2016 zakończył się I etap przebudowy stacji Zielona Góra. Przebudowane zostały 3 perony oraz wybudowano nowy peron – 1a. Przejście podziemne uległo modernizacji. Przy każdym z wyjść z przejścia podziemnego zostały umieszczone windy dla niepełnosprawnych. Pojawił się system dynamicznej informacji pasażerskiej na peronach oraz w hali dworcowej.
W roku 2017 rozpoczął się II etap modernizacji stacji Zielona Góra. Pojawiły się wiaty peronowe, a przejście podziemne zostało wydłużone do przychodni Aldemed.
Na przełomie lipca i sierpnia 2018 roku rozpoczął się montaż wiat peronowych, które połączyły perony dworca głównego z centrum przesiadkowym przy ulicy Bema.
Linie kolejowe
[edytuj | edytuj kod]- 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny
- 370 Zielona Góra Główna – Żary
- Zielona Góra Główna – Szprotawa (rozebrana)
System informacji pasażerskiej
[edytuj | edytuj kod]Stacja wyposażona jest w rozbudowany system informacji pasażerskiej, na który składają się m.in. urządzenia nagłaśniające, wyświetlacze elektroniczne w technologii ciekłokrystalicznej (w tym tablice informacyjne z przyjazdami i odjazdami pociągów), zegary oraz tablice z rozkładem jazdy.
Połączenia kolejowe
[edytuj | edytuj kod]Według rozkładu jazdy z 10 grudnia 2023 r. stacja Zielona Góra Główna obsługiwana jest przez następujące pociągi:
| Przewoźnik | Stacja docelowa | Przewoźnik | Stacja docelowa | |
|---|---|---|---|---|
| PKP Intercity | POLREGIO |
Dojazd komunikacją miejską
[edytuj | edytuj kod]Na dworzec główny można dojechać z każdej części miasta dzięki liniom autobusowym kursującym przez dworzec[14].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Pierwszy budynek dworca, ok. 1871 r. -
Dworzec na początku lat 70. -
Nieczynny peron 4 używany jako tor postojowy (rozebrany) -
Pociąg niemieckich kolei DB na bocznicy w Zielonej Górze -
Pociąg TLK stoi na torze przy zmodernizowanym peronie w Zielonej Górze -
Budynek dworca głównego -
Budynek dworca głównego z innej perspektywy
.jpg)
.JPG)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 549
- ↑ Kasper Fiszer, Zielona Góra: Zmienią się nazwy przystanków kolejowych [online], 16 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-22] (pol.).
- ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Artur Łukasiewicz, Zielonogórski rekord kolejowy. Mamy ponad 1,5 mln pasażerów [online], Wyborcza.pl, 3 lutego 2020 [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Lubuskie na torach: Zielona Góra przoduje, Zbąszynek zaskakuje. Ranking stacji pod względem ruchu pasażerskiego [online], lubuskie24.pl, 9 listopada 2023 [dostęp 2023-11-13] (ang.).
- ↑ a b c Historia kolei w Zielonej Górze
- ↑ Grzegorz Biszczanik, ZIELONA GÓRA: Nowy dworzec kolejowy [Nieznana Zielona Góra] [online], wZielonej.pl, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-02-01] (pol.).
- ↑ Dworzec w Zielonej Górze otwarty po remoncie za 7 mln złotych [online], Onet.pl, 18 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-21].
- ↑ Wydali 6,7 miliona na remont dworca w Zielonej Górze [online], Wprost.pl, 17 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-19].
- ↑ ZUE z umową na stację Zielona Góra. rynek-kolejowy.pl, 2015-06-11. [dostęp 2015-06-15]. (pol.).
- ↑ Roboty budowlane - 218862-2015. ted.europa.eu, 2015-06-23. [dostęp 2015-07-17]. (pol.).
- ↑ Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze [online], Miejski Zakład Komunikacji w Zielonej Górze [dostęp 2018-08-15] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zielona Góra w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Zielona Góra w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
| Zielona Góra Główna | ||
| Linia 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny (153,858 km) | ||
  odległość: 5,469 km
|
|
odległość: 7,192 km
|
| Linia 370 Zielona Góra Główna – Żary (0,000 km) | ||
|
|
odległość: 8,532 km
| |
| Linia Zielona Góra Główna – Szprotawa (rozebrana) | ||
|
|
||
