2 Przasnyski Ośrodek Radioelektroniczny
 Widok współczesny koszar jednostki | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1960 |
| Patron |
Michał Okurzały[1] |
| Tradycje | |
| Święto |
25 kwietnia |
| Nadanie sztandaru |
25 kwietnia 2003 |
| Rodowód |
Batalion Radiopelengacyjny |
| Kontynuacja |
2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Zbigniew Mróz |
| Obecny |
płk Bogusław Postek |
| Działania zbrojne | |
| Afganistan | |
| Organizacja | |
| Numer | |
| Kryptonim |
Malwa |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
Dowództwo Wojsk Lądowych do 2013 |
| Strona internetowa | |
2 Przasnyski Ośrodek Radioelektroniczny – polski oddział wojskowy rozpoznania radioelektronicznego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
2 Ośrodek Radioelektroniczny[edytuj | edytuj kod]
Sformowany został w 1960 w miejsce 16 Batalionu Radiopelengacyjnego (JW 4420)[3][4], który powstał w 1951 na podstawie rozkazu MON nr 672 z 18.07.1951 r., z miejscem formowania Beniaminów[5], następnie Białobrzegi[6], z dowódcą por. Zbigniew Mróz. Następnie jako 16 batalion rozpoznania radiowego od 1957 stacjonował w Wałczu, gdzie w 1960 został przeformowany w 2 Ośrodek Radioelektroniczny. W 1964 2 Ośrodek Radioelektroniczny (JW 4420) został przemieszczony z Wałcza i rozpoczął stacjonowanie w Przasnyszu w kompleksie koszarowym o zabudowie z czasów cesarskich[c][d][e], który w kolejnych latach był modernizowany[f].
W dniu 28 sierpnia 1966 odbyła się pierwsza uroczystość wręczenia JW 4420 sztandaru wojskowego, ufundowanego przez społeczeństwo Przasnysza. Aktu wręczenia sztandaru dokonał Szef Zarządu II Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Włodzimierz Oliwa[7]. Jednocześnie Minister Obrony Narodowej nadał 2 Ośrodkowi Radioelektronicznemu imię kanoniera Michała Okurzałego[8]. Nazwa ta obowiązywała do początku lat 90 XX w.
W latach 1966–1968 nastąpiło wydzielenie ze struktur jednostki zalążków nowych poddziałów w Zgorzelcu 11 Batalion Rozpoznania Radioelektronicznego, Białej Podlaskiej, Zgierzu i Przasnyszu. W 1969 2 Ośrodek Radioelektroniczny miał 764 stanowiska służbowe zapisane w etacie i podlegał operacyjnie zastępcy Szefa Zarządu II Sztabu Generalnego ds. rozpoznania wojskowego[9]. 2 Ośrodek Radioelektroniczny wykonywał zadania rozpoznania radioelektronicznego stawiane przez Oddział Koordynacji Rozpoznania Zarządu II Sztabu Generalnego WP[10], nadzorujący zadania wykonywane przez wszystkie jednostki radioelektroniczne SZ PRL. 2 Ośrodek rozpoznawał m.in. struktury i obiekty szczebla strategiczno-operacyjnego Heer, United States Army, British Army na terytorium RFN czasu zimnowojennego, oraz duńskiego Hæren. Jednostka w Przasnyszu wykonywała także zadania zlecane przez Dowódcę Warszawskiego Okręgu Wojskowego[10].
2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego[edytuj | edytuj kod]
W 1974 2 Ośrodek Radioelektroniczny został przekształcony w 2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego.
2 Pułk Radioelektroniczny[edytuj | edytuj kod]
W 1996 2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego został przekształcony w 2 Pułk Radioelektroniczny, który funkcjonował do końca 2002. 17 sierpnia 1996, w 45 rocznicę istnienia jednostki, wiceminister ON Andrzej Karkoszka wręczył sztandar nowego typu ufundowany przez społeczeństwo ziemi przasnyskiej [11].
2 Ośrodek Radioelektroniczny[edytuj | edytuj kod]
1 stycznia 2003 na mocy decyzji nr Pf-93/ Org/P5 Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 października 2002 r. na bazie 2 Pułku Radioelektronicznego oraz 20 Przasnyskiego Ośrodka Szkolenia Specjalistów Radioelektroniki rozpoczął funkcjonowanie 2 Ośrodek Radioelektroniczny[12]. 25 kwietnia 2003 jednostka otrzymała Sztandar ufundowany przez społeczeństwo Ziemi Przasnyskiej, dzień ten został ustanowiony jej świętem[12]. W dniu 1 czerwca 2005 2 Ośrodek Radioelektroniczny został przekazany w podporządkowanie Dowództwu Wojsk Lądowych[12]. W 2010 2 Przasnyski Ośrodek Radioelektroniczny wystawił pododdział prowadzący SIGINT na rzecz PKW w Afganistanie[12]. 15 grudnia 2011 jednostce podporządkowano 8 Grudziądzki Batalion Walki Radioelektronicznej (dotychczas podporządkowany Dowództwu Wojsk Lądowych)[12]. W wyniku reformy struktur dowodzenia od 1 stycznia 2014 jednostka podlega Dowództwu Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych[12].
Żołnierze[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy[edytuj | edytuj kod]
Batalion Radiopelengacyjny (1951–1960)
- por/mjr Zbigniew Mróz (1951–1960)
2 Ośrodek Radioelektroniczny (1960–1974)
- płk Zbigniew Mróz (1951–1967)
- płk Lesław Klisowski (1968–1970)
- płk Władysław Urbański (1970–1974)
2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego (1974–1996)
- płk Władysław Urbański (1974–1975)
- płk Paweł Marciniak (1975–1978)
- ppłk dypl. Marian Szklarek (1978–1984)
- płk Mieczysław Rak (1984–1988)
- płk dypl. Stanisław Krzyżanowski (1988–1996)
2 Pułk Radioelektroniczny (1996–2002)
- płk dypl. Stanisław Krzyżanowski (1996–2002)
2 Ośrodek Radioelektroniczny (2003–2024)
- płk dypl. Waldemar Trochimiuk (2003–2006)
- ppłk Stanisław Zasada (czasowo)[13]
- płk dypl. Ryszard Wróbel (2006–2012)[12]
- płk dypl. Witold Łukaszewski (2012–2015)
- ppłk Stanisław Zasada (czasowo)[13] (2015)
- płk dr Mariusz Gułaj (2015–2019)
- ppłk Sławomir Durski (2019–2019)
- płk dypl. Bogusław Postek (2019–obecnie)
Oficerowie związani z jednostką[edytuj | edytuj kod]
W okresie funkcjonowania jednostki w Przasnyszu byli z nią związani między innymi oficerowie[9][12][14][10]:
Odznaka pamiątkowa 2 Pułku Radioelektronicznego[edytuj | edytuj kod]
Odznaka wykonana w kształcie równoramiennego krzyża, którego ramiona pokryte są emalią w kolorze niebieskim[15].
Na górnym ramieniu krzyża w srebrnym kole jest numer 2.
Pośrodku na tarczy herb Przasnysza.
Poniżej herbu na srebrnej wstędze inicjały PREL.
Wymiary:40x40 mm. Projekt: Krzysztof Miecznikowski
Wykonanie: Piotr Olek – Warszawa
Pierwsze odznaki wręczono 16 sierpnia 1996 r.
Odznaka pamiątkowa 2 Ośrodka Radioelektronicznego[edytuj | edytuj kod]
Odznaka wykonana w kształcie krzyża umieszczonego na rozecie, z którego wychodzą błyskawice[16].
Na górnym ramieniu krzyża wpisany numer 2, na dolnym inicjały OREL.
Pośrodku na tarczy herb Przasnysza.
Wymiary: 40×40 mm. Projekt: członkowie kapituły
Pierwsze odznaki wręczono 25 kwietnia 2003 r.
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
- 16 Batalion Radiopelengacyjny → 2 Ośrodek Radioelektroniczny → 2 Pułk Rozpoznania Radioelektronicznego → 2 Pułk Radioelektroniczny ↘
- 2 Ośrodek Radioelektroniczny
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kadra 2 Ośrodka Radioelektronicznego podczas uroczystej zbiórki z okazji wręczenia sztandaru.
- ↑ W tych koszarach stacjonował od 1964 r. 2 ORel. Zdjęcie z 2013 r.
- ↑ Budowa koszar w Przasnyszu przypadła na okres intensywnego rozwoju infrastruktury militarnej na terenie Kraju Nadwiślańskiego. Powstanie nowej, przestrzennej bazy koszarowej umożliwiało koncentrację wojsk oraz szybkie przeprowadzenie mobilizacji. W latach 90 XIX wieku z rozkazu warszawskiego generała gubernatora Iosifa Hurki na terenie Warszawskiego Okręgu wojskowego zawiązało się kilka nowych komisji ds. budowy koszar. Były to komisje w Zambrowie, Jabłonnie, Różanie, Pułtusku, Ostrowi, czy wreszcie w Przasnyszu. W październiku 1892 z Warszawy do Przasnysza przeniesiono 30 Połtawski Pułk Piechoty. Pułk wchodził w skład 8 Dywizji Piechoty. Sztab pułku i dwa bataliony zajęły tzw. koszary miejskie w budynkach przygotowanych przez władze Przasnysza. Jeden batalion został zakwaterowany w prywatnych kwaterach. W 1897 dwie kompanie pułku połtawskiego w oczekiwaniu na ukończenie budowy koszar zostały zakwaterowane w Ciechanowie, inne dwie ulokowano czasowo w Makowie.
- ↑ Etapy rozbudowy koszar – Powstała Przasnyska Komisja ds. budowy koszar pod budowę stałego garnizonu wytyczyła teren o powierzchni 90 mórg 122 prętów kwadratowych. Obszar ten przylegał do traktu makowskiego. Zasadniczy okres budowy koszar w Przasnyszu przypada na lata 1897–1903. Budynki po wybudowaniu były zasiedlane. W 1899 zakończono budowę pierwszego dwupiętrowego koszarowca przeznaczonego dla czterech kompanii. Był to obiekt typu batalionowego. Na każdym piętrze przez środek biegł długi korytarz łączący ogromne, niepodzielone ścianami sale żołnierskie. Ich stropy podpierały arkadowe filary. Pomieszczenia na piętrze, jak i stołówkę na parterze ogrzewano piecami węglowymi systemu Wojnickiego. W 1899 roku do użytku oddano obiekty gospodarcze: magazyny, warsztaty oraz piekarnię (z piecami Wasmunda). Rok później kolejne budynki zajęły dowództwo pułku, kompania szkolna i kompania rzemieślników oraz orkiestry. W 1901 zbudowano następny dwupiętrowy budynek typu batalionowego, który zasiedlony został kolejnymi kompanii połtawskiego pułku. W 1903 garnizon Przasnysz składał się z czterech dwupiętrowych budynków typu batalionowego oraz z domów mieszkalnych dla kadry oficerskiej. Ostatecznie wybudowano około 30 budynków (licząc wraz z komórkami), z czego osiem obiektów jednopiętrowych i cztery dwupiętrowe. Przyjmowało się, że garnizon był przeznaczony dla jednego pułku, dlatego nie zaliczano go do dużych.
- ↑ W 1901 r. na terenie koszar wybudowano szpital pułkowy na 84 łóżka. Zajmował jednopiętrowy budynek, położony tuż przy trakcie makowskim (budynek nr 5). Na parterze szpitala mieściła się izba przyjęć, łaźnia dla nowo przybyłych pacjentów, kuchnia ze stołówką, apteka, sale dla lżej chorych, a także mieszkania lekarza, felczera i dozorcy. Natomiast na pierwszym piętrze znajdowały się sale chorych mieszczące od 4 do 10 osób, łazienki oraz sala operacyjna. Łaźnię i pralnię umieszczono w oddzielnym budynku. W 1902 roku w szpitalu został utworzony oddział zakaźny.
- ↑ W przeciągu minionych ponad 110 lat koszary garnizonu Przasnysz zmieniały swoją infrastrukturę w zależności od stacjonujących tutaj jednostek oraz historycznych okoliczności. Działania wojenne powodowały zniszczenia i wymuszało to dla kolejnych stacjonujących jednostek przeprowadzanie remontów. Budowano także nowe budynki. W latach 50/60 wybudowano budynki dwupiętrowe: 26, 27, 28, 41, 42. Cesarskie koszarowce modernizowano, które w latach 60 XX w. zostały otynkowane i cechy charakterystyczne elewacji zostały częściowo zatarte. W związku z tym zabiegiem utracono inskrypcje wyryte na murach przez wartowników z różnych epok. Był to element obyczajowości żołnierskiej, która znalazła się w sferze zainteresowań socjologów i historyków. Wiele budynków gospodarczych w latach 80/90 XX w. zostało rozebranych (komórki przed blokami cesarskimi nr 1,2,3).
- ↑ Kompania honorowa 2 Pułku Rozpoznania Radioelektronicznego podczas uroczystości patriotycznej.
- ↑ Sztandar 2 Orel z asystą wojskową.
- ↑ Sztandar 2 Ośrodka Radioelektronicznego im. kanoniera Michała Okurzałego w sali tradycji.
- ↑ Sala tradycji – sztandar 2 ORel.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Leszkowicz 2022 ↓, s. 749.
- ↑ DG RS: Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych. [dostęp 2014-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-10)].
- ↑ Odeszli na wieczną wartę » Koło nr 28 im. Tadeusza Kościuszki Związku Żołnierzy Wojska Polskiego [online], zzwp28.com.pl [dostęp 2021-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-01].
- ↑ :: 2 Ośrodek Radioelektroniczny :: Historia i Tradycje ::. 2orel.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-20)]..
- ↑ WL1951 [online], www.jednostki-wojskowe.pl [dostęp 2017-11-21] (ang.).
- ↑ Chorzępa 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Chorzępa 2003 ↓, s. 9.
- ↑ Rozkaz Nr Pf 32/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 sierpnia 1966 r. w sprawie nadania imienia i ustanowienia dorocznego święta 2 Ośrodka Rozpoznania Radioelektronicznego (Dziennik Rozkazów Tajnych MON Nr 8, poz. 38).
- ↑ a b Sławomir Cenckiewicz(red.): Długie ramię Moskwy, Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943 – 1991 (wprowadzenie do syntezy). Poznań: Zysk i S-ka, s.171, 2011. ISBN 978-83-7506-875-7.
- ↑ a b c Tygodnik Przasnyski 39 (211) z 27 września 2012 r., s. 3.
- ↑ Chorzępa 2003 ↓, s. 10.
- ↑ a b c d e f g h :: 2 Ośrodek Radioelektroniczny :: Aktualności :: [online], www.2orel.wp.mil.pl [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20] (pol.).
- ↑ a b Przez okres sześciu miesięcy do czasu mianowania nowego dowódcy.
- ↑ Chorzępa 2003 ↓, s. 8-10;181.
- ↑ Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1989-2002. Katalog Zbioru Falerystycznego, tom I. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB Andrzej Zasieczny s. 83, 2003. ISBN 83-7339-012-X.
- ↑ Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1989-2002. Katalog Zbioru Falerystycznego, tom I. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB Andrzej Zasieczny s. 294, 2003. ISBN 83-7339-012-X.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Leszkowicz: Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, 2022. ISBN 978-83-8229-588-7.
- Jarosław Chorzępa: Tradycje Niepodległościowe na Północnym Mazowszu w XIX i XX WIEKU. Przasnysz: TPZP, 2003, s. 9. ISBN 83-917719-1-2.
- Zdzisław Sawicki, Odznaki Wojska Polskiego 1989-2002. Katalog Zbioru Falerystycznego, tom I, Adam Wielechowski, Warszawa: Agencja Wydawnicza CB Andrzej Zasieczny, 2002, ISBN 83-7339-012-X, OCLC 225093003.
- Sawicki Zdzisław, Wielechowski Adam, Odznaki Wojska Polskiego 1943–2004. Katalog Zbioru Falerystycznego, tom IV, Warszawa 2005, ISBN 83-88329-95-2.
- strona internetowa 2 ORel.