Admiral Scheer
| |
| Klasa |
krążownik ciężki |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia |
Kriegsmarinewerft Wilhelmshaven |
| Położenie stępki |
25 czerwca 1931 |
| Wodowanie |
1 kwietnia 1933 |
 Kriegsmarine
| |
| Wejście do służby |
12 listopada 1934 |
| Zatonął |
9 kwietnia 1945 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 12 100 t |
| Długość |
186 m |
| Szerokość |
21,6 m |
| Zanurzenie |
7,4 m |
| Napęd | |
| 8 silników wysokoprężnych Man o łącznej mocy 52 000 KM napędzających 2 śruby | |
| Prędkość |
28 węzłów (51,8 km/h) |
| Zasięg |
8900 Mm |
| Uzbrojenie | |
| 6 dział 280 mm 8 dział 150 mm 6 dział 105 8 dział 37 mm 10 dział 20 mm 8 wyrzutni torped kaliber 533 mm | |
| Wyposażenie lotnicze | |
| 2 samoloty Arado Ar 196 | |
| Załoga |
1150 |
Admiral Scheer – niemiecki krążownik ciężki typu Deutschland z okresu II wojny światowej. Wraz z bliźniaczymi jednostkami: "Lützow" i "Admiral Graf Spee" określany jako "pancernik kieszonkowy". Okręt nazwano imieniem admirała Reinharda Scheera – dowódcy niemieckich sił morskich podczas bitwy jutlandzkiej w 1916.
Historia i służba
Budowa
Decyzję o budowie okrętu mającego zastąpić stary pancernik "Lothringen" zatwierdził Reichstag w 1930 niewielką większością głosów. Kontrakt na budowę jednostki, która otrzymała tymczasowe oznaczenie "Panzerschiff B/Ersatz Lothringen", przyznano stoczni Reichmarinewerft w Wilhelmshaven.
Stępkę pod jednostkę położono 25 czerwca 1931. Wodowanie miało miejsce 1 kwietnia 1933. Tego dnia jednostce nadano nazwę "Admirał Scheer", a matką chrzestną była córka admirała, którego imieniem nazwano okręt.
| Okres | Stopień | Dowódca |
|---|---|---|
| listopad 1934 – wrzesień 1936 | KzS | Wilhelm Marschall |
| wrzesień 1936 – październik 1938 | KzS | Otto Ciliax |
| październik 1938 – październik 1939 | KzS | Hans-Heinrich Wurmbach |
| październik 1939 – czerwiec 1941 | KzS | Theodor Krancke |
| czerwiec 1941 – listopad 1942 | KzS | Wilhelm Meendsen-Bohlken |
| listopad 1942 – styczeń 1943 | FKpt. | Ernst Gruber (mWdGb) |
| luty 1943 – kwiecień 1944 | KzS | Richard Rothe-Roth |
| kwiecień 1944 – kwiecień 1945 | KzS | Ernst-Ludwig Thienemann |
Hiszpańska wojna domowa
Pierwszą misją "Admiral Scheer" była rozpoczęta w lipcu 1936 ewakuacja niemieckich cywilów z objętej wojną domową Hiszpanii. 31 maja 1937 ostrzelał republikańskie pozycje w Almerii w odwecie za atak lotniczy przeprowadzony dwa dni wcześniej na siostrzaną jednostkę "Deutschland".
II wojna światowa
Wybuch wojny zastał okręt w Wilhelmshaven, gdzie 4 września został po raz pierwszy zbombardowany przez samoloty RAF. Niemiecka jednostka nie poniosła jednak żadnych uszkodzeń[1]. Od 1940 do 1 kwietnia 1941 odbywał tzw. rajdy wojenne na Atlantyku i Ocean Indyjskim.
23 października 1940 opuścił Gotenhafen (okupacyjna nazwa Gdyni)]] i udał się do Brunsbüttel, które zostało wybrane jako punkt oczekiwania na nowe rozkazy.
1 listopada osiągnął północny Atlantyk. Tam po pięciu dniach napotykał konwój HX-84 płynący z Halifaksu w Nowej Szkocji, który był osłaniany jedynie przez krążownik pomocniczy HMS "Jervis Bay". Dowódca krążownika, komandor Edward Fegen podjął decyzję o obronie konwoju. "Admiral Scheer" otworzył natychmiast ogień ze swych dział kalibru 280 mm. W odległości 10 Mm wywiązała się walka, w wyniku której krążownik pomocniczy po 22 minutach zatonął. W tym czasie konwój zdołał się na tyle rozproszyć, że niemiecki krążownik z 37 statków odnalazł tylko 6 a zatopił 5[2].
W grudniu 1940 został kierowany na w południowy Atlantyk, a w lutym 1941 dotarł na Seszele. Tam zmylił pościg Royal Navy i 1 kwietnia 1941 dopłynął do Kilonii. W czasie tego rajdu w sumie zatopił 16 statków o łącznej pojemności 113 000 BRT[3]. Od września 1941 w składzie Floty Bałtyckiej działał na Morzu Alandzkim, blokując marynarkę radziecką. W 1942 stacjonował w Norwegii i działał na północy. Między innymi uczestniczył w operacji Wunderland, której celem było sparaliżowanie radzieckiej żeglugi na wodach arktycznych[4].
W 1943 przebywał na Morzu Bałtyckim. W październiku 1944 okręt ogniem swojej artylerii wspierał oddziały niemieckie walczące na półwyspie Sõrve (wyspa Sarema, obecnie Estonia) w ramach operacji desantowej Armii Czerwonej Moonsund polegającej na wyparciu wojsk III Rzeszy z archipelagu Wysp Moonsundzkich. W tym też czasie atakowany był kilkakrotnie przez radzieckie lotnictwo, nie ponosząc jednak żadnych uszkodzeń[5]. Niemiecki okręt wspierał walczące wojska w strefie przybrzeżnej do marca 1945, kiedy to musiał wycofać się z walki z powodu rozkalibrowania intensywnie używanej artylerii. By przywrócić jednostce zdolność bojową, wysłano ją na remont do Kilonii.
9 kwietnia 1945 krążownik poszedł na dno (po g. 22.45), zatopiony bombami lotniczymi w basenie stoczni Deutsche Werke w Kilonii. Przewrócony do góry dnem został częściowo złomowany (do lipca 1945 wydobyto metale kolorowe), resztę wraku zasypano gruzem i ziemią[6].
Dzwon okrętowy znajduje się do dzisiaj w Muzeum Marynarki w Wilhelmshaven.
Kariera wojenna
| Data | Jednostka | Bandera | Pojemność [BRT] | Los |
|---|---|---|---|---|
| 5 listopada 1940 | SS Mopan |  Wielka Brytania
|
5389 | zatopienie |
| 5 listopada 1940 | HMS Jervis Bay |  Royal Navy
|
14164 | zatopienie w walce |
| 5 listopada 1940 | SS Maidan | Wielka Brytania
|
7908 | zatopienie |
| 5 listopada 1940 | SS Trewellard | Wielka Brytania
|
5201 | zatopienie |
| 5 listopada 1940 | SS Kenbane Head | Wielka Brytania
|
5225 | zatopienie |
| 5 listopada 1940 | SS Beaverford | Wielka Brytania
|
10142 | zatopienie |
| 5 listopada 1940 | SS Fresno City | Wielka Brytania
|
4995 | zatopienie |
| 24 listopada 1940 | SS Port Hobart | Wielka Brytania
|
7448 | zatopienie |
| 1 grudnia 1940 | SS Tribesman | Wielka Brytania
|
6242 | zatopienie |
| 17 grudnia 1940 | SS Duquesa | Wielka Brytania
|
8652 | zdobyty |
| 17 stycznia 1941 | SS Sandefjord |  Norwegia
|
8083 | zdobyty |
| 20 stycznia 1941 | SS Barneveld |  Holandia
|
5597 | zatopienie |
| 20 stycznia 1941 | SS Stanpark | Wielka Brytania
|
5103 | zatopienie |
| 20 lutego 1941 | SS British Advocate | Wielka Brytania
|
6994 | zdobyty |
| 20 lutego 1941 | SS Grigorios C. |  Grecja
|
2546 | zatopienie |
| 21 lutego 1941 | SS Canadian Cruiser | Wielka Brytania
|
6992 | zatopienie |
| 22 lutego 1941 | SS Rantau Pandjang | Holandia
|
2542 | zatopienie |
| 25 sierpnia 1942 | SS Aleksandr Sibirjakow |  ZSRR
|
1384 | zatopienie w walce |
| Razem | 18 jednostek w tym 17 parowców i 1 krążownik pomocniczy |
5 bander | 114 607 | Σ |
Przypisy
- ↑ Edwyn. Gray: Pancerniki Hitlera. Warszawa: Bellona, 2004, s. 47. ISBN 83-11-09819-0.
- ↑ Door Barrie Pitt: Bitwa o Atlantyk. Warszawa: Amber, 1998, s. 43-44, seria: II Wojna Światowa. ISBN 83-7169-745-7. (pol.).
- ↑ Door Barrie Pitt: Bitwa o Atlantyk. Warszawa: Amber, 1998, s. 45, seria: II Wojna Światowa. ISBN 83-7169-745-7. (pol.).
- ↑ Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976, s. 302.
- ↑ Edwyn. Gray: Pancerniki Hitlera. Warszawa: Bellona, 2004, s. 227. ISBN 83-11-09819-0.
- ↑ „Morze”. 5/414, s. 6, maj 1965 XXI/XLI. Alina Azembska – redaktor naczelny.
Bibliografia
- Michał Jarczyk, Niemiecki "pancernik kieszonkowy" Admiral Scheer, Okręty Wojenne nr 1/1992, Index 36830X
- Jochen Brennecke & Theodor Krancke: Schwerer Kreuzer Admiral Scheer, Köhlers Verlagsges., ISBN 3-7822-0831-5
- Bernard Ireland, Jane's battleships of the 20th century , HarperCollinsPublisher, New York 1996, ss. 39-45, ISBN 0-00-470997-7
- Rafał Mariusz Kaczmarek, Pancerni korsarze Kriegsmarine , Wydawnictwo Attyka, Warszawa 2010, ISBN 978-83-89487-50-6
Linki zewnętrzne
- Admiral Scheer na www.maritimequest.com (ang.)
- Admiral Scheer na www.deutschland-class.dk (ang.)
- Kriegsmarine | Admiral Scheer (ang.)
| Pancerniki |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pancerniki szkolne |
| ||||||
| Krążowniki ciężkie |
| ||||||
| Krążowniki lekkie |
| ||||||
| Okręty podwodne |
| ||||||
| Lotniskowce | |||||||
| Niszczyciele | |||||||
| Torpedowce |
| ||||||
| Awizo |
| ||||||
| Kutry torpedowe |
| ||||||
| Trałowce |
| ||||||
| Eskortowce |
| ||||||
| Inne | |||||||
