Batman (film 2022)

Artykuł na Medal
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Batman
The Batman
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja
kryminał

Rok produkcji

2022

Data premiery

1 marca 2022
4 marca 2022 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

176 minut[1]

Reżyseria

Matt Reeves

Scenariusz

Matt Reeves
Peter Craig

Główne role

Robert Pattinson
Zoë Kravitz
Paul Dano
Jeffrey Wright
John Turturro
Peter Sarsgaard
Andy Serkis
Colin Farrell

Muzyka

Michael Giacchino

Zdjęcia

Greig Fraser

Scenografia

James Chinlund

Kostiumy

Jacqueline Durran
Glyn Dillon
David Crossman

Montaż

William Hoy
Tyler Nelson

Produkcja

Matt Reeves
Dylan Clark

Wytwórnia

DC Studios
6th and Idaho Productions

Dystrybucja

Warner Bros. Pictures

Budżet

185–200 mln dol.

Przychody brutto

770,8 mln. dol.

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Batman (ang. The Batman) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię odpowiadał Matt Reeves, który napisał scenariusz wspólnie z Peterem Craigiem. Tytułową rolę zagrał Robert Pattinson, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Zoë Kravitz, Paul Dano, Jeffrey Wright, John Turturro, Peter Sarsgaard, Andy Serkis i Colin Farrell.

Prace nad filmem rozpoczęły się po tym, jak Ben Affleck został obsadzony w roli Batmana w DC Extended Universe w 2013. Affleck miał być reżyserem, producentem, współscenarzystą i zagrać główną rolę w filmie, lecz ostatecznie w pełni wycofał się z udziału w projekcie. Reeves przejął film i zmodyfikował scenariusz usuwając powiązania z DCEU i osadzając film w DC Elseworlds. Zdecydował się zgłębić detektywistyczną stronę Batmana w większym stopniu niż twórcy poprzednich ekranizacji. Pattinson został obsadzony na miejsce Afflecka w maju 2019. Zdjęcia trwały od stycznia 2020 do marca 2021 w Wielkiej Brytanii i Chicago.

Fabuła skupia się na postaci Batmana, który próbuje wytropić grasującego w Gotham seryjnego mordercę. Na swojej drodze spotyka jednak wielu przeciwników, którzy skutecznie utrudniają mu jego misję. Odkrywa także, że w jego rodzinie mogło dojść do zbrodni.

Światowa premiera Batmana miała miejsce 1 marca 2022 w Lincoln Center w Nowym Jorku. W Polsce i w Stanach Zjednoczonych zadebiutował 4 marca tego samego. Film zarobił ponad 770 milionów dolarów przy budżecie 185-200 milionów dolarów, co uczyniło go siódmym najbardziej dochodowym filmem 2022. Zebrał pochwały za występ obsady, muzykę, zdjęcia, reżyserię Reevesa, sekwencje akcji i fabułę, choć niektórzy krytykowali czas trwania filmu. Produkcja otrzymała m.in. trzy nominacje do Oscara.

Warner Bros. ogłosił, że w planach są dwie kontynuacje filmu, które – razem z filmem Batman – będą stanowić trylogię. Ujawniono także plan zrealizowania kolejnych produkcji w ramach wspólnego uniwersum Batmana zapoczątkowanego przez film Batman. Zapowiedziano też dwa seriale powiązane z filmem dla platformy HBO Max.

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Podczas Halloween burmistrz Gotham City Don Mitchell Jr. zostaje zamordowany przez seryjnego mordercę zwanego Riddler (Riddler). Miliarder Bruce Wayne, od dwóch lat działający jako Batman, prowadzi śledztwo wraz z Departamentem Policji Gotham City (GCPD). Porucznik James Gordon odkrywa, że Riddler zostawił wiadomość dla Batmana, ale komisarz Pete Savage gani go za wpuszczenie mściciela na miejsce zbrodni i zmusza Batmana do odejścia. Riddler zabija Savage’a i zostawia kolejną wiadomość dla Batmana[2][3][4][5].

Batman i Gordon odkrywają, że Riddler zostawił w samochodzie Mitchella pendrive zawierający zdjęcia burmistrza z Anniką w Iceberg Lounge, klubie nocnym prowadzonym przez Pingwina. Batman przepytuje go, a on twierdzi, że nic nie wie. Wayne zauważa, że Selina Kyle, współlokatorka i dziewczyna Anniki, pracuje tam jako kelnerka, więc zaczyna z nią współpracować. Po porwaniu Anniki Batman wysyła Selinę z powrotem do Iceberg Lounge, by poszukała wskazówek. Dzięki niej odkrywa, że Savage bierze łapówki od Carmine Falcone’a, podobnie jak prokurator Gil Colson. Selina zrywa kontakt, gdy Batman naciska na nią w sprawie jej związku z Falconem[2][3][4][5].

Riddler uprowadza Colsona, przyczepia mu do szyi bombę zegarową i wysyła go, by zakłócił pogrzeb Mitchella. Kiedy na miejscu zjawia się Batman, Riddler dzwoni do niego przez telefon Colsona i grozi, że zdetonuje bombę jeśli Colson nie rozwiąże trzech zagadek. Batman pomaga Colsonowi odpowiedzieć na dwie pierwsze, ale Colson odmawia udzielenia odpowiedzi na trzecią – imię informatora, który przekazał GCPD informacje doprowadzające do akcji antynarkotykowej która przeszła do historii, a w której zginął Sal Maroni – przez co umiera. Batman i Gordon dochodzą do wniosku, że informatorem może być Pingwin i go namierzają. Odkrywają, że operacja Maroniego nigdy nie została zakończona, a w sprawę zamieszanych jest wielu funkcjonariuszy GCPD. Selina nieumyślnie ich demaskuje, gdy zjawia się na miejscu ukraść pieniądze. Gdy Pingwin ucieka, Selina odkrywa w bagażniku samochodu zwłoki Anniki. Batman pojmuje Pingwina, ale dowiaduje się, że to nie on był informatorem[2][3][4][5].

Batman i Gordon podążają tropem Riddlera do ruin sierocińca, prowadzonego niegdyś przez rodziców Bruce’a, Thomasa i Marthę. Dowiadują się, że Riddler był mieszkańcem tego sierocińca i żywi urazę do rodziny Wayne’ów. Lokaj i opiekun Bruce’a, Alfred Pennyworth, trafia do szpitala po tym, jak otwiera list będący bombą, zaadresowany do Bruce’a. Riddler ujawnia dowody na to, że ojciec Bruce’a, który startował w wyborach na burmistrza, wynajął Falcone’a, by ten zabił dziennikarza grożącego ujawnieniem kompromitujących szczegółów na temat choroby psychicznej Marthy. Bruce, który dorastał w przekonaniu, że jego ojciec był moralnie uczciwy, rozmawia z Alfredem, który potwierdza zarzuty. Mówi też, że zdecydował się wydać Falcone’a w ręce policji po tym, jak dowiedział się o morderstwie oraz że przypuszcza, iż Falcone kazał zabić Thomasa i Marthę, aby temu zapobiec[2][3][4][5].

Selina przyznaje się Batmanowi, że Falcone jest jej ojcem. Dowiaduje się, że Annika została uduszona, ponieważ Mitchell powiedział jej, że Falcone był informatorem. Z tego powodu postanawia go zabić. Batman i Gordon przybywają do Iceberg Lounge i powstrzymują ją, ale Falcone’a zabija Riddler. Zdemaskowany jako księgowy Edward Nashton, Riddler zostaje osadzony w więzieniu Arkham. Nashton mówi, że zazdrościł Bruce’owi współczucia, które otaczało go po zabójstwie rodziców, podczas gdy on był ignorowany. Uwielbia Batmana, który zainspirował go do zajęcia się skorumpowanymi i proponuje mu współpracę, ale Batman gniewnie ją odrzuca. Przeszukując jego mieszkanie Wayne odkrywa, że Nashton rozmieścił w Gotham samochody z bombami i stworzył grupę zwolenników w Internecie, którzy planują zamordować burmistrz Bellę Reál[2][3][4][5].

Bomby wybuchają i niszczą falochrony wokół Gotham, przez co miasto zostaje zalane. Mieszkańcy uciekają do krytej hali sportowej, gdzie zwolennicy Nashtona strzelają do Reál, ale zostają powstrzymani przez Batmana i Selinę. Po powodzi Nashton zaprzyjaźnia się z innym więźniem (który okazuje się być Jokerem), natomiast Selina uznaje, że Gotham nie da się już uratować i odchodzi. Batman pomaga w odbudowie miasta i obiecuje go bronić[2][3][4][5].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Polski dubbing[6]

Ponadto w filmie wystąpili: Jayme Lawson jako Bella Reál, kandydatka na burmistrza Gotham City[11], Alex Ferns jako komisarz Pete Savage[14], Gil Perez-Abraham jako Martinez, funkcjonariusz policji[15][16], Peter McDonald jako Kenzie, skorumpowany funkcjonariusz policji[17], Con O'Neill jako Mackenzie Bock, szef policji[18][19], Rupert Penry-Jones jako Don Mitchell Jr., burmistrz Gotham[20][21], bliźniacy Charlie i Max Carver jako bramkarze Iceberg Lounge[22], Hana Hrzic jako Annika, współlokatorka i dziewczyna Seliny[23], Jay Lycurgo jako młody członek gangu[24][25] oraz Luke Roberts i Stella Stocker jako rodzice Bruce’a, Thomas i Martha[26].

W roli cameo pojawił się Barry Keoghan, który wcielił się w Jokera[27][28].

Robert Pattinson
(Bruce Wayne / Batman)
Zoë Kravitz
(Selina Kyle / Catwoman)
Paul Dano
(Edward Nashton / Riddler)
Jeffrey Wright
(James Gordon)
John Turturro
(Carmine Falcon)
Peter Sarsgaard
(Gil Colson)
Andy Serkis
(Alfred Pennyworth)
Colin Farrell
(Oswald Cobblepot / Pingwin)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Rozwój projektu[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie aktora Bena Afflecka w białej koszulce i niebieskiej kurtce.
Ben Affleck miał pierwotnie zagrać główną rolę w filmie oraz być reżyserem, producentem i scenarzystą

Ben Affleck[edytuj | edytuj kod]

W sierpniu 2013 Ben Affleck został obsadzony w roli Bruce’a Wayne’a / Batmana w DC Extended Universe[29]. Zadebiutował w filmie Batman v Superman: Świt sprawiedliwości w 2016, a następnie pojawił się w Suicide Squad (2016) i Lidze Sprawiedliwości (2017)[30][31][32]. W październiku 2014 Warner Bros. ujawnił plany dotyczące solowego filmu o Batmanie z Affleckiem w roli głównej, który był także w trakcie negocjacji dotyczących reżyserii i współtworzenia scenariusza[33][34][35]. Produkcja miała rozpocząć się gdy Affleck zakończy pracę nad Nocnym życiem (2016)[34][35].

Affleck i Johns ukończyli pierwszy szkic w marcu 2016[36]. Scenariusz miał opowiadać o wydarzeniach po Batman v Superman i Lidze Sprawiedliwości i być inspirowany komiksami[34]. Affleck porównał klimat filmu do Batman v Superman, a także gry wideo Batman: Arkham Asylum (2009)[37][38]. Robert Richardson, który był zaangażowany w projekt na jego wczesnym etapie potwierdził, że scenariusz był przede wszystkim osadzony w Arkham Asylum[39]. Przedstawiał on Slade’a Wilsona / Deathstroke’a, który chciał uczynić Batmana bezbronnym przed walką z nim na ulicach Gotham[38]. Planowano, że pojawi się Batgirl, która pomoże Batmanowi[40]. Johns powiedział, że film miałby również rozwijać wątek śmierci Robina, która została zasugerowana w Batman v Superman[36].

Dyrektor generalny Warner Bros. Kevin Tsujihara potwierdził podczas CinemaCon w kwietniu 2016, że Affleck wyreżyseruje film[41][42]. W maju Jeremy Irons ujawnił, że ponownie wcieli się w rolę Alfreda Pennywortha z Batman v Superman, a w sierpniu poinformowano o obsadzeniu Joe Manganiello w roli Deathstroke’a[36]. Dodatkowo Jared Leto wyraził zainteresowanie powtórzeniem roli Jokera z Suicide Squad[43]. Zack Snyder nakręcił scenę po napisach do Ligi Sprawiedliwości, która miała przygotować widzów na film o Batmanie[44][45]. Przedstawiała ona Lexa Luthora (Jesse Eisenberg) ujawniającego Deathstroke’owi sekretną tożsamość Batmana[45][44]. W październiku Affleck ujawnił, że film zatytułowany będzie Batman[46]. W grudniu powiedział, że zdjęcia prawdopodobnie rozpoczną się w połowie 2017, a premiera odbędzie się w 2018[46][36]. W tym samym miesiącu planowany sequel Ligi Sprawiedliwości został opóźniony na rzecz Batmana[47]. W tym czasie Chris Terrio został zatrudniony do prac nad scenariuszem[48].

Affleck ogłosił w styczniu 2017, że rezygnuje z funkcji reżysera, aby skupić się na swojej roli[49]. Pozostał jednak producentem filmu[49]. Kilka miesięcy później ujawnił, że powodem rezygnacji było to, że nie był w stanie pokierować scenariusza w sposób, w jaki chciał i czuł, że nadszedł czas, aby ktoś inny „miał na to szansę”[50]. W tym czasie Warner Bros. skupiło się na innych filmach, co sprawiło, że film Afflecka został odsunięty[51]. Scena po napisach w Lidze Sprawiedliwości została zmieniona w postprodukcji, aby zapowiadała grupę Injustice League, która miała się pojawić w sequelu Ligi Sprawiedliwości zamiast roli Deathstroke’a w Batmanie, jednak oryginalna scena została umieszczona w 2021 w Lidze Sprawiedliwości Zacka Snydera[45][44].

Matt Reeves[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie reżysera Matta Reevesa w niebieskiej koszuli, brązowej marynarce i brązowej muszce, stojącego przed mikrofonem.
Matt Reeves został reżyserem i scenarzystą po rezygnacji Afflecka

Na miejsce Afflecka brano pod uwagę takich reżyserów, jak Matt Reeves, Matt Ross, Ridley Scott, Gavin O’Connor, George Miller, Denis Villeneuve i Fede Álvarez[52][53][48]. 10 lutego 2017 poinformowano, że Reeves rozpoczął negocjacje z Warner Bros., a 23 lutego ogłoszono go jako nowego reżysera[52][54][55]. Miał on również wyprodukować film wraz z Dylanem Clarkiem[56]. Warner Bros. wysłało Reevesowi kopię scenariusza Afflecka, ale on stwierdził, że nie jest to film, który chce zrobić[57]. Ze względu na pracę Reevesa nad Wojną o planetę małp (2017), studio Warner Bros. zgodziło się opóźnić produkcję do czasu, aż reżyser będzie dostępny[57].

Reeves rozpoczął pracę nad scenariuszem w marcu 2017[58]. Początkowo planował zachować powiązania Batmana z DCEU i konsultował się z Affleckiem, ale ostatecznie przerobił historię tak, aby skupić się na wcześniejszej historii Batmana[59][60][61]. Reeves chciał, aby Batman spotkał inne postaci z komiksów, co przyczyniło się do wprowadzenia do filmu m.in. Catwoman, Penguina i Carmine’a Falcone’a[57]. Reżyser zdradził, że ponownie przeczytał swoje ulubione komiksy o Batmanie, ale nie oparł filmu na żadnym z nich[59]. Komiksy, którymi się inspirował to „Year One” (1987) Franka Millera i Davida Mazzucchelli, „The Long Halloween” (1996-97) Jepha Loeba i Tima Sale’a, „Ego” (2000) Darwyna Cooke’a oraz „Zero Year” (2013-14) Scotta Snydera i Grega Capullo[62][63]. Reeves chciał odejść od spojrzenia na Bruce’a Wayne’a jako playboya[64]. W przeciwieństwie do poprzednich filmów o Batmanie, produkcja skupia się na jego umiejętnościach detektywistycznych[21][59]. Do tytułowej roli chciał obsadzić młodszego od Afflecka aktora[61]. W sierpniu 2018 Ben Affleck trafił na odwyk z powodu nadużywania alkoholu i uznano, że po tym incydencie mało prawdopodobne jest, aby ponownie zagrał swoją rolę w filmie[61]. Na panelu Television Critics Association w sierpniu 2018, Reeves powiedział, że scenariusz jest prawie ukończony[59]. Miał nadzieję, że ukończy go w ciągu kilku tygodni i rozpocznie produkcję w pierwszej połowie 2019[65][59]. Reeves złożył swój pierwszy szkic do Warner Bros. w następnym miesiącu[66]. Mattson Tomlin i Peter Craig również przyczynili się do powstania scenariusza, jednak w napisach wymieniono tylko Reeves’a i Craiga[67].

Matt Reeves pierwotnie chciał, aby produkcja była osadzona w DCEU[59]. W sierpniu 2017 Reeves ujawnił, że film będzie połączony z szerszym uniwersum, ale stworzy samodzielną historię[68]. Ostatecznie stwierdził, że połączenie filmu z DCEU odciągnie uwagę od postaci Batmana i poprosił Warner Bros. o swobodę twórczą i możliwość opowiedzenia historii spoza uniwersum[69]. Wyłączenie przez Warner Bros. multiwersum świata DC pozwoliło Reevesowi obrać własny kierunek projektu, co oficjalnie potwierdził prezes DC Films, Walter Hamada[70][69]. Akcja rozgrywa się w oddzielnym świecie, znanym jako „Ziemia-2”[71][70].

W styczniu 2019 Warner Bros. wyznaczyło datę premiery filmu na 25 czerwca 2021, a Affleck potwierdził, że nie będzie już grał głównej roli[72]. Aktor wyjaśnił, że ustąpił z powodu kilku czynników, m.in. rozwodu z Jennifer Garner i problemów z alkoholem[73][74].

Casting[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 2015 potwierdzono, że Ben Affleck zagra tytułową rolę w filmie[35]. W maju tego samego do obsady dołączył Jeremy Irons jako Alfred Pennyworth[75]. We wrześniu tego samego Joe Manganiello został obsadzony jako Deathstroke[76]. W lutym 2018 ujawniono, że J.K. Simmons powróci jako komisarz James Gordon[77]. W lipcu 2017 poinformowano, że studio rozważa zrezygnować z Afflecka i zastąpić go innym aktorem[78].

W styczniu 2019 ujawniono, że Batmana zagra inny aktor[72]. W maju ujawniono, że wśród kandydatów do roli są Robert Pattinson, Nicholas Hoult, Armie Hammer i Aaron Taylor-Johnson[79], a pod koniec tego miesiąca Pattison otrzymał rolę[7]. Spotkało się to z negatywną reakcją niektórych fanów Batmana, którzy wystosowali petycję w sprawie zmiany decyzji[80]. Za Pattinsonem wstawił się Christian Bale, który grał Batmana w trylogii o Mrocznym Rycerzu[81]. Aby odpowiednio przygotować się do roli, Pattinson trenował brazylijskie jiu-jitsu, a podczas pracy nad filmem Tenet wysłuchiwał rad Christophera Nolana, który wyreżyserował filmy o Mrocznym Rycerzu[82][83][84].

We wrześniu Jeffrey Wright[85] i Jonah Hill rozpoczęli rozmowy ze studiem dotyczące zagrania w filmie[86]. W październiku Wright został obsadzony w roli Jamesa Gordona[8], a Hill zrezygnował[87]. W tym samym miesiącu do obsady dołączyli Zoë Kravitz jako Selina Kyle / Catwoman[8] i Paul Dano jako Riddler[9]. Kravitz wcześniej podkładała głos tej postaci w filmie Lego Batman: Film[67][8]. Pod uwagę brano także takie aktorki, jak Ana de Armas, Ella Balinska, Eiza González, Zazie Beetz i Alicia Vikander[88][67]. Miesiąc później poinformowano, że w filmie zagrają Andy Serkis jako Alfred Pennyworth[12], Colin Farrell jako Penguin[13], John Turturro jako Carmine Falcone[10] i Jayme Lawson jako Bella Reál[89]. W grudniu do obsady dołączył Peter Sarsgaard[90].

W lutym 2020 poinformowano, że w filmie zagra Gil Perez-Abraham[91], a w marcu ujawniono, że wystąpią w nim również Charlie Carver i Max Carver[92]. W sierpniu tego samego ujawniono, że w obsadzie znalazł się Barry Keoghan jako Stanley Merkel[93]. W październiku poinformowano, że do obsady w nieujawnionej roli dołączył Rupert Penry-Jones[94]. W następnym ujawniono, że w filmie pojawi się również Con O'Neill[19].

Reeves nie był pewien, czy postać Jokera nie zostanie wycięta z wersji kinowej, ani czy grający go aktor będzie mógł w przyszłości ponownie wcielić się w tę rolę[95]. Uważał więc, że aktor wcielający się w Jokera musi być „nieulękły”[95]. Reeves spotkał się z Barrym Keoghanem, który z chęcią przyjął propozycję[95]. Zespół produkcyjny próbował utrzymać rolę Keoghana w tajemnicy[96][28][95], jednak brat Keoghana wyjawił prawdę w mediach społecznościowych przed premierą filmu[28].

Scenografia i kostiumy[edytuj | edytuj kod]

Prace nad zaprojektowaniem jaskini Batmana i Batmobilu rozpoczęto jeszcze przed ukończeniem scenariusza, ponieważ Reeves miał już wtedy jasną wizję tego, jak będą wyglądały[97][98]. Jaskinia Batmana była wzorowana na stacji kolejowej pod nowojorskim hotelem Waldorf-Astoria oraz na prywatnych podziemnych tunelach kolejowych w Nowym Jorku, z których korzystały zamożne rodziny na początku lat 90. XX wieku[99][100]. Lokacja ta została też częściowo zbudowana na terenie Warner Bros. Studios w Leavesden i służyła również jako fundament dla przedstawionej w filmie rezydencji Wayne’ów[101][99]. Scenografię do ratusza Gotham zbudowano w hangarze na terenie lotniska Cardington[102]. Znajdowało się tam także dźwiękoszczelne pomieszczenie, w którym Dano nagrywał niektóre sceny z Riddlerem[102].

Podczas opracowywania scenografii miasta Gotham, Reeves i scenograf James Chinlund chceli, aby było ono jak najbardziej realistyczne[100]. Chinlund czerpał inspirację z filmów Davida Finchera i łączył kilka stylów architektonicznych[103]; porównywał je do takich miast, jak Chicago czy Pittsburgh[100][103]. Chciał też podkreślić zniszczenia spowodowane trudnościami gospodarczymi, z jakimi borykało się miasto, dlatego postanowił zamieścić w scenografii kilka niedokończonych budynków[100]. Wykorzystywał różne style, w tym budynki z lat 20. i 40. XX wieku[100]. Wayne Tower, która służy jako mauzoleum Wayne’a, była inspirowana Hearst Castle[103]; natomiast Iceberg Lounge była inspirowana pracami Roberta Mosesa[100].

Batmobil został zaprojektowany jako pojazd bardziej przyziemny, a Chinlund i artysta koncepcyjny Ash Thorp zaprojektowali silnik pojazdu tak, aby przypominał nietoperza[104][105][98][97]. Reeves chciał, aby Batmobil sprawiał wrażenie „dzikiej bestii” i odszedł od stylistyki czołgu widocznej w filmach Nolana o Mrocznym Rycerzu, na rzecz samochodu przypominającego muscle car[105][99]. Inspiracją dla niego była powieść Stephena Kinga zatytułowana „Christine” (1983), opowiadająca o samochodzie zawładniętym przez siły nadprzyrodzone[106]. Do budowy ramy pojazdu wykorzystano stalowy zderzak, aby Batman mógł „przecisnąć się przez każdą przeszkodę”, a także dach Dodge’a Chargera z 1969[107][100]. Tył pozostał otwarty, ponieważ nie wymagał ochrony[107][100]. Zbudowano łącznie cztery pojazdy, z których główny napędzany był silnikiem Chevroleta V8 o mocy 650 KM, skonstruowanym z ponad 3000 obrobionych części, a pozostałe wyposażone były w kardany, dystrybutory wody i wersję elektroniczną dla celów użytkowych[108][109]. Zbudowano także jeden egzemplarz na podwoziu Tesli wykorzystywany do zdjęć nocnych i w pomieszczeniach[109].

Kostiumy nadzorowali Jacqueline Durran, Glyn Dillon i David Crossman[110]. Kostium Batmana został zaprojektowany przez Crossmana i Dillona[111][112][98]. Praca nad nim zajęła im rok[111][112][98]. Zespół wykonał skany ciała Pattinsona podczas kręcenia filmu Tenet i użył ich w odniesieniu do sztuk koncepcyjnych narysowanych przez Dillona[113]. W każdym elemencie dokonywano kolejnych modyfikacji, a Reeves ujrzał ostateczną wersję kostiumu w celu jego zatwierdzenia[113]. Zespół stworzył ponad 20 kombinezonów wykorzystanych podczas zdjęć[113].

Colin Farrell jako Pingwin nosił protezy i gruby garnitur stworzony przez Mike’a Marino[114][115]. Farrell wybrał noszenie grubego garnituru zamiast przybrania na wadze, ponieważ gdy przytył na potrzeby serialu Na wodach północy, musiał zmagać się z problemami zdrowotnymi[115]. Kostium Farrella nie zawiera tradycyjnego monokla i cylindra Pingwina, uniemożliwiono mu także palenie tytoniu, co było jedną z cech charakterystycznych tej postaci w komiksach[116]. Aktor chciał, aby pozwolono mu przynajmniej nosić cygaro, jednak studio Warner Bros. nie ustąpiło[116].

Kostium Riddlera został oparty na szkicach Zodiaca Killera[117]. Zachowano tradycyjny zielony płaszcz, dodając jednocześnie maskę bojową[118]. Dano chciał przez to pokazać, że Riddler "odczuwał dużo wstydu lub nienawiści do samego siebie"[118]. Aktor okrył się również folią plastikową, aby podkreślić, że Riddler podejmie ekstremalne środki ostrożności, aby uniknąć pozostawienia DNA na miejscach zbrodni[119]. Kostium Catwoman został zaprojektowany tak, aby położyć fundament pod to, co stanie się jej komiksowym strojem, jednocześnie starając się uczynić go "tak praktycznym, jak to tylko możliwe"[112]. Marino zaprojektował również protezy twarzy, których Barry Keoghan użył do sportretowania Jokera[120]. Mimo, że ostatecznie widoczna jest tylko sylwetka Jokera, Reeves kazał Marino opracować pełny projekt[121]. Chciał, aby przypominał on postać Gwynplaine graną przez Conrada Veidta z filmu Człowiek, który się śmieje, która była inspiracją do Jokera w komiksie[122]. W celu wyróżnienia nowego wcielenia Jokera, Reeves uczynił jego grymas twarzy biologicznym schorzeniem, a nie blizną, jak to miało miejsce w poprzednich filmach[122].

Zdjęcia i postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się w styczniu 2020 w Londynie[123] pod roboczym tytułem Vengeance[124]. W lutym film kręcono na cmentarzu w Glasgow[125], a w marcu produkcja przeniosła się do Liverpoolu[126]. W połowie tego samego miesiąca zdjęcia zostały przerwane wskutek pandemii COVID-19[127]. Pierwotnie, w momencie wybuchu pandemii, studio Warner Bros. nie planowało wstrzymania zdjęć w przeciwieństwie do innych dużych wytwórni[128][129], jednak ostatecznie zdecydowało się na to. Warner Bros. oświadczyło, że przerwa będzie trwała tylko dwa tygodnie[130], ale 25 marca Reeves ogłosił, że zdjęcia zostały zawieszone na czas nieokreślony[127]. 1 kwietnia jeden z członków ekipy, Andrew Jack, zmarł na COVID-19[131][132]. Tego samego miesiąca Warner Bros. przesunęło datę premiery na 1 października 2021[133].

Przed zawieszeniem zdjęć nakręcono około jedną czwartą całości, a Reeves zaczął planować pozostałą część[134]. 12 maja rząd Wielkiej Brytanii ogłosił, że wysokiej klasy produkcje filmowe mogą wznowić zdjęcia, jeśli tylko pracodawcy wprowadzą środki bezpieczeństwa związane z COVID-19[135]. Miesiąc później ekipa Batmana otrzymała pozwolenie na wznowienie produkcji najwcześniej w lipcu[136]. 3 września u Pattinsona wykryto obecność COVID-19 i wznowione kilka dni wcześniej zdjęcia zostały ponownie wstrzymane, a ekipa filmowa została poddana dwutygodniowej kwarantannie[137][138]. W tym czasie w Leavesden Studios trwała budowa scenografii i tworzenie rekwizytów[139].

Zdjęcia wznowiono 17 września po tym, jak Pattinson otrzymał zgodę na powrót na plan[140]. Ukończenie filmu przewidywano wtedy na koniec 2020[141]. Z powodu obostrzeń kręcono tylko w Anglii, a członkowie ekipy musieli mieszkać w pobliżu obszaru produkcji i nie opuszczać go aż do zakończenia prac nad filmem[142]. Niektóre sceny były kręcone przy użyciu zdalnie sterowanej kamery[21].

Na początku października z powodu opóźnień w produkcji premiera filmu została przesunięta na 4 marca 2022[143]. Zdjęcia do sceny pogrzebu odbyły się w St George’s Hall w Liverpoolu, który zastąpił Gotham City Hall[94]. W Liverpoolu kręcono również na cmentarzu Anfield i w Royal Liver Building[144][145]. Industrial Light & Magic dostarczyło technologię produkcji wirtualnej StageCraft ze ścianą paneli LED, umożliwiającą generowanie tła w czasie rzeczywistym, której użyto wcześniej m.in. przy serialu The Mandalorian[146]. W połowie października wykonano zdjęcia w Chicago[147][148]. Tego samego miesiąca Farrell powiedział, że będzie kręcił resztę swoich scen aż do lutego 2021[149].

Zdjęcia zakończyły się 12 marca 2021[150]. Odpowiadał za nie Greig Fraser[151]. Montażem zajęli się William Hoy i Tyler Nelson[110].

Efekty wizualne przygotowały studia Weta FX, ILM, Scanline VFX oraz Crafty Apes[152][153], a nadzorował je Dan Lemmon[154].

Studio Weta FX opracowało ponad 320 ujęć, w tym m.in. pościg za Batmanem i jego zderzenie z Pingwinem, wejście do jaskini Batmana, ratusz oraz nałożyło twarz Pattinsona na twarz kaskadera w niektórych scenach walki wręcz[155][156][157]. Scanline VFX przygotowało ponad 217 ujęć w 11 sekwencjach[158][159]. Studio było odpowiedzialne m.in. za stworzenie zniszczenia zapór wodnych, następującego po nich tsunami oraz sceny włamania Catwoman[158][159]. Studio ILM stworzyło cyfrowo miasto Gotham City, na podstawie zaprojektowanego wcześniej pejzażu i wyświetlało go z użyciem technologii StageCraft[160]. Ze względu na pandemię COVID-19, większość budynków została stworzona przy użyciu generowanych komputerowo obrazów[161].

Łącznie w filmie jest ponad 1500 ujęć, w których użyto efektów specjalnych[153][152].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2019 Reeves ogłosił, Michael Giacchino skomponuje muzykę do filmu[162]. Jeszcze w tym samym miesiącu Giacchino powiedział, że skończył już pisać główny motyw do filmu[163]. Z racji, że stało się to znacznie wcześniej, niż to zwykle bywa przy produkcji filmu, Giacchino i Reeves mogli wykorzystać go w materiałach promocyjnych[164]. Giacchino powiedział, że czuł całkowitą swobodę w komponowaniu ścieżki dźwiękowej i zgodził się z Reevesem, że była to ich wspólna wizja Batmana podobna do tej, którą różni autorzy i artyści próbowali stworzyć[164]. Giacchino ukończył całą partyturę w październiku 2021[165]. Pełna ścieżka dźwiękowa została opublikowana 25 lutego 2022[166]. W filmie można także usłyszeć utwór „Something in the Way” oraz „Ave Maria” Franza Schuberta, wykonane przez Tiffin Boys’ Choir i Dano[167][168].

2022The Batman (Original Motion Picture Soundtrack)[166]
Nr Tytuł utworu Długość
1.„Can’t Fight City Halloween”4:04
2.„Mayoral Ducting”2:34
3.„It’s Raining Vengeance”4:31
4.„Don’t Be Voyeur with Me”2:38
5.„Crossing the Feline”1:46
6.„Gannika Girl”2:30
7.„Moving in for the Gil”4:23
8.„Funeral and Far Between”1:45
9.„Collar ID”1:15
10.„Escaped Crusader”2:44
11.„Penguin of Guilt”3:44
12.„Highway to the Anger Zone”5:19
13.„World’s Worst Translator”3:34
14.„Riddles, Riddles Everywhere”1:54
15.„Meow and You and Everyone We Know”5:18
16.„For All Your Pennyworth”2:38
17.„Are You a Kenzie or a Can’t-zie?”5:45
18.„An Im-purr-fect Murder”3:48
19.„The Great Pumpkin Pie”2:22
20.„Hoarding School”4:55
21.„A Flood of Terrors”4:29
22.„A Bat in the Rafters, Pt. 1”4:33
23.„A Bat in the Rafters, Pt. 2”6:42
24.„The Bat’s True Calling”3:05
25.„All’s Well That Ends Farewell”2:41
26.„The Batman”6:47
27.„The Riddler”5:01
28.„Catwoman”3:03
29.„Sonata in Darkness”12:11
1:55:59

Marketing[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy materiał z Pattinsonem w kostiumie Batmana został opublikowany 13 lutego 2020[169][170]. Zawierał wczesną muzykę napisaną przez Giacchino i wywołał dyskusję na temat podejścia do postaci Batmana[169][170][171]. 4 marca Reeves opublikował zdjęcie Batmobilu, które spotkało się z aprobatą[172].

22 sierpnia 2020, podczas DC FanDome pokazano pierwszy zwiastun produkcji[173]. W ciągu 24 godzin od publikacji został on obejrzany 34 miliony razy[174]. 24 sierpnia 2021, podczas konwentu CinemaCon Reeves i Pattinson mieli swoje wystąpienie na panelu Warner Bros., na którym pokazali nowe materiału z filmu[175]. Drugi zwiastun zadebiutował 16 października 2021, podczas DC FanDome[176].

W grudniu 2021 studio Warner Bros. rozpoczęło kampanię marketingową z witryną www.rataalada.com, która pozwalała użytkownikom brać udział w symulowanych rozmowach z Riddlerem i rozwiązywać jego zadania, a ostateczną nagrodą za stronę była usunięta scena, w której Batman spotyka się z Jokerem w Arkham[177][178]. 27 grudnia pokazano trzeci zwiastun[179]. W lutym 2022 wydano zwiastun ogólny do przyszłych filmów DC Extended Universe, który zawierał kilka scen z Batmana[180].

Firma WarnerMedia wydała ponad 28 milionów dolarów na reklamy telewizyjne i licencjonowała znaczną ilość towarów w celu promowania filmu[181][182]. Opisała marketing jako największą kolekcję gadżetów związanych z Batmanem w całej dekadzie[183]. Były to m.in. zabawki Hot Wheels[184], zestawy Lego[185], ubrania, kosmetyki i ciasteczka Oreo[181]. W lutym 2022 Google, niezależnie od Warner Bros., w swojej wyszukiwarce postanowiło wyświetlić Bat-sygnał dla zapytań związanych z Batmanem[186].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Specjalne pokazy filmu odbyły się 21 lutego 2022 w Paryżu oraz 23 lutego 2022 w Londynie[187][188]. Światowa premiera Batmana miała miejsce 1 marca 2022 w Lincoln Center w Nowym Jorku[189]. Tego samego dnia odbyło się 350 pokazów przedpremierowych w kinach IMAX w całych Stanach Zjednoczonych[190]. Dla szerszej publiczności film zadebiutował w tym kraju 4 marca[191]. W tym dniu odbyła się również premiera w Polsce[192]. Wskutek pandemii COVID-19 zdecydowano o dwukrotnym przesunięciu daty wydania filmu. Początkowo miał on zadebiutować 25 czerwca 2021[72], a później 1 października tego samego[193]. Batman był pierwszym filmem superbohaterskim, który został wydany w Chinach od czasu Wonder Woman 1984 (2020)[194]. W odpowiedzi na inwazję na Ukrainę, Warner Bros. odwołało premierę w Rosji[195].

18 kwietnia 2022 film został udostępniony do pobrania w formie cyfrowej, a także wydany na platformie streamingowej HBO Max[196][197]. Był to pierwszy od ponad film dystrybuowany przez Warner Bros., który nie został wydany na HBO Max równocześnie z premierą kinową[198]. 24 maja w Stanach Zjednoczonych Warner Bros. Home Entertainment wydało produkcję na nośnikach Ultra HD Blu-ray, Blu-ray i DVD[196]. 3 dni później Galapagos wydano film na tychże nośnikach w Polsce[199].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Box office[edytuj | edytuj kod]

Do 22 września 2022 zyski z filmu wyniosły ponad 369,3 mln dolarów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz ponad 401,4 mln dolarów na innych terytoriach, co w sumie dało 770,8 mln dolarów na całym świecie[200][201]. Jest to najlepiej zarabiający film o seryjnym mordercy, a także siódmy najlepiej zarabiający film 2022[202][203].

W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie przewidywano, że w weekend otwarcia Batman zarobi 115-170 milionów dolarów w 4417 kinach, a jego całkowity dochód krajowy wyniesie około 330-475 milionów dolarów[204][205][206]. Bilety na przedpremierowe pokazy w kinach IMAX wyprzedały się w ciągu jednego dnia od rozpoczęcia sprzedaży[207]. Podczas dnia otwarcia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie film zarobił 57 milionów dolarów[208][209]. W weekend otwarcia zyski wyniosły 134 miliony dolarów brutto, dzięki czemu stał się drugim filmem (po Spider-Man: Bez drogi do domu), który od rozpoczęcia pandemii COVID-19 zarobił w weekend otwarcia ponad 100 milionów dolarów w USA i Kanadzie[198]. Stał się również najlepiej zarabiającym filmem Warner Bros. od rozpoczęcia pandemii COVID-19 w ciągu zaledwie kilku dni[198]. W drugi weekend film zarobił 66,5 miliona dolarów, co jest spadkiem o 50%, jednak utrzymał się na szczycie box office[210][211]. W trzeci weekend zyski wyniosły 36,7 miliona dolarów, co oznacza spadek o 45%, a film stał się drugim od rozpoczęcia pandemii COVID-19, który zarobił ponad 300 milionów dolarów w USA i Kanadzie[212][213]. W czwarty weekend został wyparty na drugie miejsce przez Zaginione miasto, zarabiając 20,5 miliona dolarów, co oznacza spadek o 44%[214][215].

W Korei Południowej produkcja zarobiła 1,7 miliona dolarów, co było największym otwarciem w tym kraju w 2022[216]. We Francji film zarobił 2,1 miliona dolarów, co również jest najwyższym otwarciem w 2022[217]. Szacuje się, że do 4 marca w 74 krajach poza USA i Kanadą film zarobił 54 miliony dolarów[217]. W Wielkiej Brytanii film zarobił 6,4 miliona dolarów, co było drugim największym otwarciem w tym kraju podczas pandemii COVID-19[217]. W Hiszpanii również był drugim co do wielkości otwarciem w czasie pandemii, zarabiając 1,2 miliona dolarów[217]. Do końca pierwszego tygodnia w 74 krajach poza USA i Kanadą film zarobił około 124,2 miliona dolarów, a w weekend znalazł się na pierwszym miejscu w 73 z nich[218]. W kinach IMAX zarobił 22,3 miliona dolarów na całym świecie, co stanowi drugi najwyższy weekend otwarcia dla tej sieci od grudnia 2019[218]. Było to również najwyższe otwarcie dla filmu poza USA i Kanadą w 2022, a także trzecie największe od rozpoczęcia pandemii[198][217]. Ponadto film miał drugi najwyższy weekend otwarcia od 2019 w szesnastu krajach, w tym w Wielkiej Brytanii (18,1 mln dolarów), Meksyku (12,1 mln dolarów), Australii (9,3 mln dolarów), Brazylii (8,8 mln dolarów), Francji (8,4 mln dolarów), Niemczech (5,1 mln dolarów), Korei Południowej (4,4 mln dolarów), Włoszech (4,1 mln dolarów), Hiszpanii (3,7 mln dolarów) i Indiach (3,4 mln dolarów)[198][217].

W drugi weekend film zarobił 66,6 miliona dolarów na 76 rynkach poza USA i Kanadą (co oznacza spadek o 42%), w tym 3,2 miliona dolarów w Japonii, gdzie zadebiutował[219]. 17 marca film przekroczył próg 500 milionów dolarów, stając się ósmym filmem z okresu pandemii, który tego dokonał, a także najwyżej zarabiającym filmem wytwórni Warner Bros. w tym okresie[220][221]. W trzeci weekend poza USA i Kanadą film zarobił 49,1 miliona dolarów, co oznacza spadek o 46%[222]. W Chinach, według Artisan Gateway, w weekend film zarobił 11,8 miliona dolarów, co było najlepszym otwarciem w tym kraju dla filmu amerykańskiego w 2022[223]. W czwarty weekend film zarobił 25,3 miliona dolarów (co oznacza spadek o 49%), w tym 3,1 miliona dolarów w Chinach, gdzie został wyparty przez film Moonfall[224]. 17 kwietnia przekroczył próg 750 milionów dolarów, stając się piątym filmem z okresu pandemii, który tego dokonał[225][226]. Największy przychód pochodził z: Wielkej Brytanii (53,2 mln dolarów), Meksyku (30,7 mln dolarów), Australii (27 mln dolarów), Francji (25,9 mln dolarów), Brazylii (22,6 mln dolarów), Chin (22,5 mln dolarów), Niemiec (18,9 mln dolarów), Hiszpanii (11,8 mln dolarów), Włoszech (11,2 mln dolarów) i Japonii (10 mln dolarów)[225][226]. W Polsce film zarobił ponad 4,5 mln dolarów[201].

Oglądalność[edytuj | edytuj kod]

Według Samba TV, w pierwszym dniu emisji na HBO Max film obejrzało 720 000 amerykańskich gospodarstw domowych, a w pierwszym tygodniu – 4,1 miliona[227]. Był to wynik oglądalności wyższy od niemal wszystkich filmów emitowanych na HBO Max i drugi na tej platformie w pierwszym tygodniu emisji, po filmie Mortal Kombat (2021), który obejrzało 4,3 miliona gospodarstw domowych[228].

Reakcje krytyków[edytuj | edytuj kod]

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 86% z 396 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,6 na 10[229]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 66 recenzji wyniosła 72 punkty na 100[230]. Według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A- w skali od F do A+[209]. W badaniu przeprowadzonym przez konkurencyjny PostTrak 87% widowni przyznała mu pozytywną ocenę, a 71% publiczności „zdecydowanie poleca” film[209].

Alex Stedman z portalu IGN przyznał filmowi pełne dziesięć punktów pisząc: „Batman to trzymający w napięciu, wspaniały, a momentami autentycznie przerażający, psychologiczny thriller kryminalny, który daje Bruce’owi Wayne’owi tak solidną historię detektywistyczną, na jaką zasługuje”[231]. Peter Bradshaw na łamach „The Guardian” ocenił film na 3 na 5 gwiazdek chwaląc występy, ale jednocześnie stwierdzając, że „nieuchronnie mrok zapada na najnowszą iterację Batmana z mętnym poczuciem, że nic tak naprawdę nie było stawką”[232]. James Mottram z magazynu „The National News” ocenił film na pięć punktów z pięciu możliwych i nazwał film „jednym z najmroczniejszych i najbardziej fascynujących filmów komiksowych współczesnej ery”, chwaląc jednocześnie kreacje aktorskie, sekwencje akcji i historię[233]. Peter Debruge z „Variety” napisał, że „torturowany Robert Pattinson staje się jeszcze ciemniejszy niż Mroczny Rycerz” i dodał, że „reżyser przedstawia trudną, nową wizję najłatwiejszej do wyobrażenia postaci DC łącząc elementy filmów noir i horrorów”[1].

David Rooney z magazynu „The Hollywood Reporter” chwalił muzykę pisząc, że „wizualne wykorzystanie dźwięku jest kluczem do uzyskania wciągającego efektu w filmie” i stwierdził, że film jest „ponury, ale porywający”[234]. Ann Hornaday z „The Washington Post” wystawiła ocenę 1,5 na 4 punktów i uznała, że Batman jest „równie rozwlekły, co zagmatwany i ostatecznie pozbawiony znaczących stawek”[235]. A.O. Scott z „The New York Times” chwalił grę aktorską, ale stwierdził też, że „akcja jest przerywana na długie wywody, a wydarzenia z przeszłości są analizowane przez kolejne postaci”[236]. Shalini Langer z „Indian Express” oceniła film na 2,5/5 i napisała: „Batman bardzo dużo mówi o swoim bohaterze. Wszystko wokół niego dzieje się w zwolnionym tempie, co przy okazji może częściowo tłumaczyć rozdętą, trzygodzinną długość filmu”[237].

Jakub Popielecki z portalu Filmweb wystawił filmowi osiem gwiazdek na dziesięć możliwych stwierdzając, że „Batman Matta Reevesa to klasyczny film o detektywie ścigającym kryminalistę. Czyli klasyczny film… policyjny. Do tego całkiem niezły”[238]. Piotr Grabiec ze spidersweb.pl ocenił film na 8 na 10 i napisał: „Batman pod względem zawiązania fabuły podąża drogą Spider-Man: Homecoming, rezygnując z origin story w ogóle i wychodzi mu to na dobre”, ale skrytykował wątek romantyczny[239]. Dawid Muszyński z portalu naEkranie.pl wystawił dziewięć punktów na dziesięć stwierdzając, że „Matt Reeves zrobił rzecz niemożliwą – wziął postać Batmana i opowiedział ją na nowo, w sposób zupełnie inny niż jego poprzednicy. Odział go w człowieczeństwo”[240].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Kategoria Nominowani Wynik Źródło
Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy dźwięk Stuart Wilson, William Files, Douglas Murray, Andy Nelson Nominacja [241]
Najlepsze efekty specjalne Naomi Donne, Mike Marino, Mike Fontaine Nominacja
Najlepsza charakteryzacja Dan Lemmon, Russell Earl, Anders Langlands, Dominic Tuohy Nominacja
Golden Trailer Awards Najlepszy zwiastun Statement Advertising Nominacja [242]
Najlepsze napisy tytułowe Devastudios, Inc. Nominacja
Najlepszy montaż dźwięku Statement Advertising Nominacja
Hollywood Critics Association Midseason Film Awards Najlepszy film Batman Nominacja [243]
Najlepszy reżyser Matt Reeves Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Colin Farrell Nominacja
Paul Dano Nominacja
Najlepsza aktorka drugoplanowa Zoë Kravitz Nominacja
Najlepszy scenariusz Matt Reeves, Peter Craig Nominacja
MTV Movie & TV Awards Najlepszy film Batman Nominacja [244]
Najlepsza rola Robert Pattinson Nominacja
Najlepszy czarny charakter Colin Farrell Nominacja
Najlepszy pocałunek Robert Pattinson i Zoë Kravitz Nominacja
Nagroda Saturn Najlepszy film superbohaterski Batman Nominacja [245][246]
Najlepszy aktor Robert Pattinson Nominacja
Najlepsza aktorka Zoë Kravitz Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Paul Dano Nominacja
Colin Farrell Nominacja
Najlepsza reżyseria Matt Reeves Wygrana
Najlepszy scenariusz Matt Reeves, Peter Craig Nominacja
Najlepsza muzyka Michael Giacchino Nominacja
Najlepszy montaż William Hoy, Tyler Nelson Nominacja
Najlepsza scenografia James Chinlund Nominacja
Najlepsze kostiumy Jacqueline Durran, David Crossman, Glyn Dillon Wygrana
Najlepsza charakteryzacja Mike Marino, Naomi Donne Nominacja

Analizy[edytuj | edytuj kod]

Walka klas i nierówność społeczna[edytuj | edytuj kod]

W Batmanie pojawia się walka klas[247], a Marco Vito Oddo z serwisu Collider stwierdził, że głównym wątkiem jest nierówność społeczna[248]. Tłumaczy, że trzy główne postacie – Batman, Riddler i Catwoman – są sierotami z różnych środowisk ekonomicznych[248]. Batman co prawda dorastał w normalnych warunkach, lecz Riddler znał tylko mękę, a Catwoman doświadczyła różnych trudności życiowych[248]. Frustracja Riddlera z powodu swojego wychowania doprowadza go do agresji wobec bogatych, co świadczy o tym, że przestępczość rodzi się z desperacji[249]. JM Mutore z The A.V. Club i Susana Polo z portalu Polygon stwierdzili, że Riddler wpada w „pułapkę złoczyńców, którzy mają rację”, uważając, że robi dobrze, demaskując korupcję, szkodzącą nieszczęśliwym[250][251]. Chrishaun Baker z Inverse dodał, że film w żadnym miejscu nie przedstawia frustracji Riddlera jako czegoś złego[249], lecz Brandon Zachary z Comic Book Resources uznał, że Riddler jest „z natury zły”[247].

Zachary napisał także, że rożne wychowanie Batmana, Catwoman i Riddlera sprawia, że każda z tych postaci ma inny światopogląd: Batman widzi świat wąsko i binarnie, Riddlera cechuje „gorzka i okrutna” metoda walki z korupcją, która krzywdzi niewinnych, a Catwoman dostrzega korupcyjną siłę bogactwa, a agresywna staje się tylko wtedy, gdy jej przyjaciele są krzywdzeni[247]. Adam Nayman z The Ringer uważa, że film uwypuklił motywy dwoistości między Batmanem a jego wrogami[252]. Baker uznał, że film kończy się uświadomieniem Batmanowi, że „musi walczyć o wolę ludzi, wśród ludzi, przeciwko tym samym instytucjom, które składają puste obietnice, że będą ich chronić”[249][248].

Przedstawienie postaci Batmana[edytuj | edytuj kod]

Baker stwierdził, że poprzednie filmy o Batmanie mają tendencję do prezentowania i odzwierdziedlania prawicowych motywów, a adaptacje Tima Burtona i Christophera Nolana przedstawiają odpowiednio libertariański i „niejasno autorytarny” wizerunek tej postaci[249]. Film podkreśla, że bogactwo Batmana nie łagodzi jego cierpienia i sprawia, że powinien on być bardziej filantropijny[248]. Mutore uważał, że Batman w bardziej bezpośredni sposób porusza kwestię bogactwa Wayne’a niż poprzednie filmy o tej postaci, ale przedstawia próby filantropii Thomasa Wayne’a jedynie jako prowadzące do korupcji[251], natomiast Baker stwierdził, że film bezpośrednio porusza tę kwestię w momencie, gdy postępowa kandydatka na burmistrza Bella Réal sprzecza się z Brucem na temat jego bogactwa[249]. Z kolei Nayman twierdził, że produkcja nie skupia się na tych aspektach w takim stopniu, jak poprzednie filmy, ponieważ jest główny bohater jest w niej przedstawiony jako odludek[252].

Relacje Batmana z policją znacząco różnią się w porównaniu z poprzednimi produkcjami o tym bohaterze[249]. Filmy Burtona przedstawiały policję jako niekompetentną siłę, którą Batman zastępuje, natomiast filmy Nolana przedstawiały ją jako naginającą prawo, by pomóc Batmanowi[249]. W produkcji Reevesa Batman ma wrogie relacje z policją Gotham, która postrzega go jako przestępcę[249]. Baker uznał, że „za każdym razem, gdy Batman wchodzi w interakcje z policją, wyczuwalne jest poczucie dyskomfortu; dla nich Batman reprezentuje poziom nadzoru, z którym nie są przyzwyczajeni się zmagać”[249].

Kontynuacje[edytuj | edytuj kod]

Sequel[edytuj | edytuj kod]

Zapowiedziano, że Batman rozpocznie nową trylogię filmów o Batmanie i ustanowi wspólne, odrębne uniwersum skupione na tej postaci, niezwiązane z DCEU[253][254][255]. Według doniesień z listopada 2019 kluczowi członkowie obsady podpisali umowy na przyszłe filmy[256]. W grudniu 2021 Pattinson przyznał, że ma pomysły na rozwinięcie postaci Batmana w kolejnych produkcjach, a Clark stwierdził, że Batman będzie stanowił fundament, na którym będą mogły bazować przyszłe filmy[257]. Pattinson i Reeves wyrazili zainteresowanie wprowadzeniem postaci Robina oraz złoczyńców takich jak Calendar Man, Mr. Freeze i organizacja Court of Owls[258][259][260]. Sequel został oficjalnie ogłoszony w kwietniu 2022 podczas konwentu CinemaCon[261]. W sierpniu 2022 roku ujawniono, że wraz z Reevesem scenariusz napisze także Mattson Tomlin[262]. Pierwotnie film miał mieć premierę pod koniec 2025 roku, lecz w marcu 2024 roku przesunięto ją na 2 października 2026[263].

Spin-offy[edytuj | edytuj kod]

Anulowany serial o Gotham City Police Department[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 2020 poinformowano, że HBO Max zamówiło serialowy spin-off koncentrujący się na pracy policji i korupcji w Gotham City. Matt Reeves i Terence Winter mieli napisać scenariusz do produkcji i razem z Danielem Pipskim, Adamem Kassanem i Dylanem Clarkiem zostali producentami wykonawczymi[264]. Podczas DC FanDome 2020 ujawniono, że akcja serialu miałaby rozgrywać się podczas pierwszego walki Batmana z przestępczością z perspektywy skorumpowanego funkcjonariusza GCPD[265]. W listopadzie 2020 Winter opuścił projekt z powodu różnic twórczych[266], a w styczniu 2021 na jego stanowisko zatrudniono Joe Bartona[267]. W marcu 2022 Reeves oświadczył, że serial nie będzie rozwijany, choć ma nadzieję, że w przyszłości się to zmieni[268].

The Penguin[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2021 poinformowano, że planowany jest serial o Pingwinie oraz, że Lauren LeFranc została zatrudniona do napisania scenariusza[269]. W grudniu ujawniono, że Colin Farrell powtórzy swoją rolę z filmu[270]. Serial będzie niezależną od Batmana historią i przedstawi dojście Pingwina do władzy, które Clark porównał do Człowieka z blizną (1983)[271]. W marcu 2022 poinformowano, że prace nad spin-offem są w zaawansowanej fazie rozwoju[272], a Reeves powiedział, że powstanie on przed sequelem Batmana[273]. W tym samym miesiącu HBO Max zamówiło The Penguin jako serial limitowany[274].

Niezatytułowany serial o Arkham[edytuj | edytuj kod]

W marcu 2022 Reeves potwierdził, że trwają prace nad spin-offem, którego akcja toczy się wokół Azylu Arkham[275]. Powiedział, że serial będzie bazował na wprowadzeniu Arkham w filmie i będzie badał pochodzenie różnych postaci z nim związanych[268].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Peter Debruge, Peter Debruge, ‘The Batman’ Review: A Tortured Robert Pattinson Goes Even Darker Than ‘The Dark Knight’ [online], Variety, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f THE BATMAN [online], The Movie Spoiler [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Lee Brown, The Batman (2022) Ending Explained: Does the caped crusader save the day? [online], The Review Geek, 6 marca 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f The Batman (2022) Review [online], Jason’s Movie Blog, 11 marca 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Recenzja filmu Batman (2022). Nowe otwarcie [online], www.gram.pl, 4 marca 2022 [dostęp 2022-09-22] (pol.).
  6. ↑ „Batman”: obsada polskiego dubbingu [online] [dostęp 2022-09-24].
  7. ↑ a b Robert McNary: Robert Pattinson Is Officially ‘The Batman’. Variety. [dostęp 2019-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-10)]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e Borys Kit: Zoe Kravitz to Star as Catwoman in ‘The Batman’. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-26)]. (ang.).
  9. ↑ a b Borys Kit, Aaron Couch: ‘The Batman’ Casts Paul Dano as The Riddler. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-18)]. (ang.).
  10. ↑ a b Aaron Couch: ‘The Batman’ Casts John Turturro as Crime Boss Carmine Falcone. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-26)]. (ang.).
  11. ↑ a b George Marston: The Batman Full Cast Confirmed Including Roles for Sarsgaard, Lawson. Newsarama. [dostęp 2020-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  12. ↑ a b Matthew Aguilar: Batman Director Confirms Andy Serkis as Alfred. Comic Book. [dostęp 2019-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-01)]. (ang.).
  13. ↑ a b Mike Fleming Jr: Colin Farrell In Talks To Play Penguin, Rounding Out ‘The Batman’ Villain Trio. Deadline Hollywood. [dostęp 2019-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-21)]. (ang.).
  14. ↑ Batman fans stunned after spotting Trevor from EastEnders in new trailer [online], The Independent, 25 sierpnia 2020 [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  15. ↑ Gil Perez-Abraham Talks About His Terrifying Run-In With ‘The Batman’ [online], Remezcla, 2 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  16. ↑ The Batman Adds Gil Perez-Abraham in Secret Role [online], DC [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  17. ↑ The Batman cast: who’s in the new DC movie? [online], Hidden Remote, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  18. ↑ ‘The Batman’: Alex Ferns Appears To Have Been Confirmed; His Role May Hint At The Plot [online], ScienceFiction.com, 25 stycznia 2020 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  19. ↑ a b Peter White, ‘Our Flag Means Death’: Rory Kinnear, Kristian Nairn & Vico Ortiz Among Six Cast In HBO Max Period Pirate Comedy [online], Deadline, 21 czerwca 2021 [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  20. ↑ The Batman: Robert Pattinson and Matt Reeves Confirm Exclusive New Details About the Film [online], Den of Geek, 14 lutego 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  21. ↑ a b c Tim Molloy, Matt Reeves Wants The Batman to Be the World’s Greatest Detective Story [online], MovieMaker Magazine, 19 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  22. ↑ Wonder Twin Powers, activate! Charlie and Max Carver join The Batman [online], The A.V. Club [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  23. ↑ ‘The Batman’ Ending Explained: Happily Ever After For the Bat and the Cat? [online], Collider, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  24. ↑ Joe Otterson, ‘Titans’ Season 3 Casts Jay Lycurgo as Tim Drake [online], Variety, 28 stycznia 2021 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  25. ↑ The Batman Actor Jay Lycurgo Celebrates Joining Titans as Tim Drake [online], TV Shows [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  26. ↑ Devon Forward, What Happens If You Go To The Riddler’s Website From The Batman? [online], Looper.com, 2 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  27. ↑ Dominic Preston, Who plays the Arkham prisoner in The Batman? [online], Tech Advisor [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  28. ↑ a b c Jim Vejvoda, The Batman Director Reveals Identity of That Unnamed Arkham Prisoner [online], IGN, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  29. ↑ Ben Affleck signs superhero deal to star in multiple Batman films [online], the Guardian, 27 sierpnia 2013 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  30. ↑ Dave Itzkoff, Ben Affleck’s ‘Broken’ Batman, „The New York Times”, 14 marca 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  31. ↑ Does ‘Suicide Squad’ Really Need That Post-Credits Scene? [online], Time [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  32. ↑ Five tasks Justice League must complete to save the DC universe [online], the Guardian, 1 listopada 2017 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  33. ↑ Darren Franich, Warner Bros. announces 10 DC movies, including ‘Wonder Woman’ [online], EW.com, 15 września 2014 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  34. ↑ a b c Mike Fleming jr., Ben Affleck To Team With DC’s Geoff Johns On Stand-Alone ‘Batman’ Film: Comic Con [online], Deadline, 9 lipca 2015 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  35. ↑ a b c Justin Kroll: ‘Batman’: Ben Affleck in Talks to Star in, Co-Write, Possibly Direct Standalone Movie. Variety. [dostęp 2015-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-18)]. (ang.).
  36. ↑ a b c d Jesse Schedeen, The Batman – Everything We Know About the DC Movie Reboot [online], IGN, 23 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  37. ↑ Affleck’s Batman Movie Will Have a Mostly Original Story [online], MovieWeb, 1 czerwca 2016 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  38. ↑ a b 10 Reasons Why A Ben Affleck Batman Series Is Actually A Good Idea [online], ScreenRant, 10 listopada 2020 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  39. ↑ Ben Affleck’s Batman Movie Would Have Gone into Arkham Asylum [online], Collider, 31 lipca 2019 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  40. ↑ Chris Evangelista, The Batman: Batgirl Would’ve Appeared in Ben Affleck’s Movie [online], SlashFilm.com, 26 marca 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  41. ↑ Thom Geier, Meriah Doty, Ben Affleck to Direct Solo Batman Movie for Warner Bros. [online], 12 kwietnia 2016 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  42. ↑ Pamela McClintock, CinemaCon: Warner Bros. Chief Says Ben Affleck’s Stand-Alone Batman Movie Is a Go [online], The Hollywood Reporter, 12 kwietnia 2016 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  43. ↑ Jared Leto wants his Joker to battle Ben Affleck’s Batman in the solo movie [online], The Independent, 1 sierpnia 2016 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  44. ↑ a b c Joe Manganiello reveals new details about Ben Affleck’s abandoned ‘Batman’ movie: 'It was really cool, really dark and really hard’ [online], yahoo.com [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  45. ↑ a b c Molly Edwards, Joe Manganiello reveals more about plans for Deathstroke in Ben Affleck’s canceled Batman movie [online], gamesradar, 22 marca 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  46. ↑ a b Devan Coggan, Ben Affleck Reveals Solo Batman Movie Title [online], EW.com [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  47. ↑ Justice League 2 Release Delayed for Ben Affleck’s Batman [online], Collider, 9 grudnia 2016 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  48. ↑ a b Mike Fleming Jr: Ben Affleck Not Directing Batman. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  49. ↑ a b Kroll Justin: Ben Affleck Will Not Direct ‘The Batman’ (Exclusive). Variety. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  50. ↑ Why Ben Affleck Quit Playing Batman: The Actor Explains [online], Collider, 15 lutego 2019 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  51. ↑ Borys Kit, “Quick” Debates and Secret Screen Tests: How Robert Pattinson Became Batman [online], The Hollywood Reporter, 4 czerwca 2019 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  52. ↑ a b Borys Kit, ‘Batman’ Movie to be Directed by ‘Planet of the Apes’ Filmmaker Matt Reeves [online], The Hollywood Reporter, 10 lutego 2017 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  53. ↑ Mark Hughes, Ben Affleck Quits As ‘The Batman’ Movie Director [online], Forbes [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  54. ↑ Justin Kroll, ‘The Batman’: Negotiations Break Down Between Studio and Director Matt Reeves [online], Variety, 17 lutego 2017 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  55. ↑ Mike Fleming Jr: As You Read Here, Matt Reeves Is New ‘Batman’ Director. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  56. ↑ Mia Galuppo, Borys Kit, Robert Pattinson Frontrunner to Play Batman in Matt Reeves’ DC Movie [online], The Hollywood Reporter, 16 maja 2019 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  57. ↑ a b c William Mullally, The Batman: Director Matt Reeves reveals how he got his dream film made [online] [dostęp 2022-02-09].
  58. ↑ Jacob Hall, The Batman Screenplay Being Rewritten From Scratch [online], SlashFilm.com, 15 marca 2017 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  59. ↑ a b c d e f Fred Topel, The Batman Update: Script Almost Ready, Will be Noir-Driven [online], SlashFilm.com, 2 sierpnia 2018 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  60. ↑ Borys Kit, Warner Bros. Shifts DC Strategy Amid Executive Change-Up [online], The Hollywood Reporter, 13 czerwca 2018 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  61. ↑ a b c Travis Clark, There are major signs that Ben Affleck will not return as Batman in the next solo movie [online], Business Insider [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  62. ↑ Danielle Ryan, Comics That Inspired The Batman Collected in New Set [online], SlashFilm.com, 16 sierpnia 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  63. ↑ The Batman May Have Confirmed Major Riddler Moment from the Comics [online], Den of Geek, 28 grudnia 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  64. ↑ The Batman: Robert Pattinson’s Bruce Wayne Is Inspired By Kurt Cobain, Says Matt Reeves – Exclusive Images [online], Empire [dostęp 2022-02-09].
  65. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘Batman’: Matt Reeves Provides Update On Warner Bros. Reboot [online], Deadline, 2 sierpnia 2018 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  66. ↑ Matt Reeves Has Finished The Batman’s Script [online], ScreenRant, 14 września 2018 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  67. ↑ a b c Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Finds Its Catwoman In Zoë Kravitz [online], Deadline, 14 października 2019 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  68. ↑ Umberto Gonzalez: ‘The Batman’ Director Matt Reeves Clarifies: ‘Of COURSE Batman Will Be Part of the DC Universe’. The Wrap. [dostęp 2017-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-20)]. (ang.).
  69. ↑ a b ‘The Batman’: Matt Reeves Explains Why He Wanted to Make Movie Outside of DCEU Continuity [online], Collider, 20 grudnia 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  70. ↑ a b Narayan Liu: Pattinson’s Batman Confirmed to Exist on a Separate Earth from the Established DCEU. CBR.com. [dostęp 2020-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-23)]. (ang.).
  71. ↑ Aaron Couch, Borys Kit, Ava DuVernay’s ‘New Gods,’ James Wan’s ‘The Trench’ DC Movies Not Moving Forward at Warner Bros. (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 1 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  72. ↑ a b c Anthony D’Alessandro: ‘The Batman’ To Fly In Summer 2021; Ben Affleck Passes The Torch To Next Generation Of Bruce Wayne. Deadline Hollywood. [dostęp 2019-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-20)]. (ang.).
  73. ↑ Anita Bennett, Ben Affleck Dropped Out Of ‘The Batman’ Amid Fears He’d “Drink Himself To Death” [online], Deadline, 19 lutego 2020 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  74. ↑ Nick Evans, Ben Affleck Reveals Another Reason He Ultimately Hung Up His Batman Cowl [online], CINEMABLEND, 25 lutego 2020 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
  75. ↑ Cole Moreton: Jeremy Irons says he’d never accept a knighthood because he already has more money and fame than he deserves. Daily Mail. [dostęp 2016-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  76. ↑ Alex Osborn: Deathstroke:DC’s Geoff Johns Cocfirms Joe Manganiello Casting. IGN. [dostęp 2016-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-08)]. (ang.).
  77. ↑ Christina Radish: J.K. Simmons on ‘Counterpart’ Challenges & Expanding Commissioner Gordon’s Role in ‘The Batman’. Collider. [dostęp 2018-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-05)]. (ang.).
  78. ↑ Kim Masters: Ben Affleck’s Batman Future in Doubt as Warner Bros. Plots Franchise. The Hollywood Reporter. [dostęp 2017-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-09)]. (ang.).
  79. ↑ Mia Galuppo, Borys Kit: Robert Pattinson Frontrunner to Play Batman in Matt Reeves’ DC Movie. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-28)]. (ang.).
  80. ↑ Condé Nast, Robert Pattinson Was “F---ing Furious” Batman News Leaked Early: “Everyone Was Panicking” [online], Vanity Fair, 3 września 2019 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  81. ↑ Christian Bale: Robert Pattinson ‘Good Choice’ for Batman (Watch) [online], Variety, 11 września 2019 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  82. ↑ Sarah El-Mahmoud, Robert Pattinson Is Training In Jiu-Jitsu For The Batman [online], CINEMABLEND, 5 listopada 2019 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  83. ↑ ‘The Batman’ star Robert Pattinson on his ‘cool’ Batsuit, not facing Joaquin Phoenix’s Joker and the horror of ‘Lighthouse’ flatulence [online], www.yahoo.com [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  84. ↑ The Batman: Robert Pattinson Inspired By RDJ, Chris Evans & Hemsworth [online], ScreenRant, 18 czerwca 2020 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  85. ↑ Mia Galuppo, Borys Kit: ‘The Batman’ Targets Jeffrey Wright as Commissioner Gordon (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-18)]. (ang.).
  86. ↑ Borys Kit: ‘The Batman’: Jonah Hill in Early Talks for Villain Role. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-29)]. (ang.).
  87. ↑ Anthony D’Alessandro: Jonah Hill No Longer Circling ‘The Batman’. Deadline Hollywood. [dostęp 2019-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  88. ↑ Borys Kit, Zoe Kravitz to Star as Catwoman in ‘The Batman’ [online], The Hollywood Reporter, 14 października 2019 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  89. ↑ Germain Lussier: The Batman Just Added an Intriguing New Character. io9. [dostęp 2019-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (ang.).
  90. ↑ Aaron Couch, Borys Kit: ‘The Batman’ Casts Peter Sarsgaard. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (ang.).
  91. ↑ Spencer Perry: The Batman Adds Gil Perez-Abraham in Secret Role. Comic Book. [dostęp 2020-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-20)]. (ang.).
  92. ↑ Patrick Gomez: Wonder Twin powers, activate! The Batman adds Teen Wolf’s Max and Charlie Carver. AV Club. [dostęp 2020-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)]. (ang.).
  93. ↑ A First Teaser For Warner Bros’ The Batman From DC’s FanDome Is Here. Trip Wire Magazine. [dostęp 2020-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-23)]. (ang.).
  94. ↑ a b Robert Pattinson back on set of ‘The Batman’ in Liverpool after coronavirus diagnosis [online], yahoo.com [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  95. ↑ a b c d Adam B. Vary, Matt Reeves Explains ‘The Batman’ Ending: Do Not Expect to See [SPOILER] in Another Movie [online], Variety, 5 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  96. ↑ Hoai-Tran Bui, ‘The Batman’ Quietly Casts Barry Keoghan As Officer Stanley Merkel [online], SlashFilm.com, 24 sierpnia 2020 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  97. ↑ a b The Batman: Best Look Yet At New Batmobile Revealed [online], DC [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  98. ↑ a b c d Allie Gemmill, The Batman Batsuit Explained: Matt Reeves on What Makes it Unique [online], Collider, 23 sierpnia 2020 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  99. ↑ a b c Johnny Davis, Director Matt Reeves Says ‘The Batman’ Is Inspired by 1970s Cinema, 1980s Comic Books and… Nirvana [online], Esquire, 25 stycznia 2022 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  100. ↑ a b c d e f g h Jazz Tangcay, ‘The Batman’ Production Designer on Building the Batmobile as a ‘Relentless’ Hunter [online], Variety, 7 marca 2022 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  101. ↑ Vincent Frei, The Batman: Anders Langlands (VFX Supervisor), Beck Veitch (Compositing Supervisor) and Dennis Yoo (Animation Supervisor) – Weta FX [online], The Art of VFX, 12 kwietnia 2022 [dostęp 2022-06-05] (fr.).
  102. ↑ a b The Batman Cinematographer Greig Fraser on the Car Chase, Noir Influences [online], 7 marca 2022 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  103. ↑ a b c Bill Desowitz, ‘The Batman’: Matt Reeves’ Grungy Gotham Is More Fincher than Nolan [online], IndieWire, 5 marca 2022 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  104. ↑ John Ridlehoover, The Batman: Batmobile’s Designer Confirms Bat Symbol Fan Theory [online], CBR, 11 marca 2020 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  105. ↑ a b ‘The Batman’: Breaking Down the Sound and Fury that Brought the Batmobile to Life (Exclusive) [online], A.frame [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  106. ↑ Anya Stanley, The Batman’s Muscle Car Batmobile Was Built By Bruce Wayne [online], SlashFilm.com, 20 grudnia 2021 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  107. ↑ a b Gregory Wakeman, How The Batman made a “lean and mean” Batmobile that redefines Bruce Wayne [online], Inverse [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  108. ↑ Condé Nast, The new Batmobile is “like a creature in a horror film – meant to intimidate.” [online], British GQ, 2 marca 2022 [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  109. ↑ a b Batmobile Walkaround Video Details Batman’s New 650-HP Muscle Machine [online], Motor1.com [dostęp 2022-06-05] (ang.).
  110. ↑ a b Jeff Ames: Matt Reeves Confirms The Batman’s Production Has Shut Down. Coming Soon. [dostęp 2020-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-05)]. (ang.).
  111. ↑ a b The Batman: Best Look Yet At New Batmobile Revealed [online], DC [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  112. ↑ a b c Chancellor Agard, 'The Batman' star Robert Pattinson breaks down the new Batsuit [online], EW.com [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  113. ↑ a b c Daron James, How "The Batman" Batsuit Designers Went Lean & Mean [online], Motion Picture Association, 17 marca 2022 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  114. ↑ Kirsten Acuna, Fans are realizing Colin Farrell is playing the Penguin in 'The Batman' and they can't get over how unrecognizable he looks [online], Insider [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  115. ↑ a b Ryan Lattanzio, Colin Farrell Details ‘The Batman’ Penguin Transformation: Fat Suit, Screen Time, and More [online], IndieWire, 18 lipca 2021 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  116. ↑ a b Zack Sharf, Colin Farrell’s Penguin Banned From Smoking in ‘The Batman’: ‘I Fought Valiantly for a Cigar’ [online], Variety, 24 lutego 2022 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  117. ↑ Chancellor Agard, How Paul Dano and Matt Reeves crafted a 'more terrifying' Riddler in 'The Batman' [online], EW.com [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  118. ↑ a b Brian Truitt, How 'The Batman' star Paul Dano gave the enigmatic Riddler a creepy makeover [online], USA TODAY [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  119. ↑ Samantha Bergeson, Paul Dano Couldn’t Sleep While Filming ‘The Batman’ Due to Playing a ‘Terrifying’ Riddler [online], IndieWire, 19 lutego 2022 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  120. ↑ Deputy Editor, Who plays the Arkham prisoner in The Batman? [online], Tech Advisor [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  121. ↑ Adam B. Vary, Matt Reeves Explains ‘The Batman’ Ending: Do Not Expect to See [SPOILER] in Another Movie [online], Variety, 5 marca 2022 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  122. ↑ a b Jim Vejvoda, The Batman Director Explains the Inspiration Behind Barry Keoghan's Joker Look [online], IGN, 24 marca 2022 [dostęp 2022-10-08] (ang.).
  123. ↑ Ben Pearson: Criminals of Gotham, Beware: ‘The Batman’ Has Begun Filming. /Film. [dostęp 2020-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-04)]. (ang.).
  124. ↑ Alex Flood: ‘The Batman’ movie: release date, plot details, cast and everything we know so far. NME. [dostęp 2020-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-06)]. (ang.).
  125. ↑ Jacob Oller: The Batman Suits up for the Graveyard Shift in Bat-Cycle Set Photos. Syfy Wire. [dostęp 2020-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)]. (ang.).
  126. ↑ Jess Flaherty: Liverpool turns into Gotham city as The Batman filming preparation gets underway. Liverpool Echo. [dostęp 2020-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-09)]. (ang.).
  127. ↑ a b Spencer Perry: The Batman Director Matt Reeves Confirms Production Is Shut Down Indefinitely. Comic Book. [dostęp 2020-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-18)]. (ang.).
  128. ↑ Ethan Anderton, Superhero Bits: ‘The Batman’ Won’t Stop Production Yet, Batman Attacks in ‘Superman: Red Son’ Clip & More [online], SlashFilm.com, 13 marca 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  129. ↑ Adam Holmes, How The Batman, Matrix 4 And More Are Handling Coronavirus Delays [online], CINEMABLEND, 13 marca 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  130. ↑ Anthony D’Alessandro, Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Production Put On Two-Week Hold By Warner Bros. [online], Deadline, 14 marca 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  131. ↑ Zack Sharf, Matt Reeves Opens Up on Death of ‘Batman’ Crew Member to Coronavirus [online], IndieWire, 14 kwietnia 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  132. ↑ Rob Picheta CNN, Andrew Jack, ‘Star Wars’ actor, dies from Covid-19 [online], CNN [dostęp 2022-03-02].
  133. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Flies To Fall 2021, ‘Sopranos’ Prequel Moves To March & More As Warner Bros Makes Release Date Changes Due To COVID-19 Climate [online], Deadline, 20 kwietnia 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  134. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Director Matt Reeves On DC Pic During COVID-19 Hiatus; Unraveling ‘Tales From The Loop’ & Netflix Slate [online], Deadline, 10 kwietnia 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  135. ↑ Jake Kanter, UK Government Says TV & Film Shoots Can Resume Once Producers Put Safety Plans In Place [online], Deadline, 12 maja 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  136. ↑ The Batman among movies given go-ahead for restart of UK filming [online], the Guardian, 31 maja 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  137. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ UK Production Halted After Robert Pattinson Tests Positive For Coronavirus – Update [online], Deadline, 3 września 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  138. ↑ Condé Nast, Robert Pattinson Has COVID-19, Halting The Batman Production [online], Vanity Fair, 3 września 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  139. ↑ Naman Ramachandran, ‘The Batman’ Production Remains Paused as Cast, Crew Quarantine [online], Variety, 4 września 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  140. ↑ Brent Lang, Adam B. Vary, ‘The Batman’ Resumes Production After Shutdown Over Robert Pattinson’s Positive COVID-19 Test [online], Variety, 17 września 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  141. ↑ Rebecca Rubin, Robert Pattinson Tests Positive for Coronavirus, Halting ‘The Batman’ Production [online], Variety, 3 września 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  142. ↑ 'Mission: Impossible 7,' ‘The Batman’ and 4 Other Blockbuster Shoots to Resume in UK [online], 5 lipca 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  143. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Flies To 2022 Post ‘Dune’ Drift, ‘Matrix 4’ Moves Up To Christmas 2021, ‘Shazam! 2’ Zaps To 2023 & More WB Changes – Update [online], Deadline, 6 października 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  144. ↑ Sean O’grady, Batman stunt double is strapped to a harness in Tier 3 Liverpool [online], Mail Online, 15 października 2020 [dostęp 2022-03-02].
  145. ↑ Batman (In Costume) Races Catwoman On Bikes In New Set Photo & Video [online], ScreenRant, 15 października 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  146. ↑ Carolyn Giardina, ‘The Batman’ Using ‘Mandalorian’ Virtual Production Techniques [online], The Hollywood Reporter, 19 października 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  147. ↑ Tracy Swartz, ‘The Batman’ exterior scenes to be filmed in Chicago [online], chicagotribune.com [dostęp 2022-03-02].
  148. ↑ ‘The Batman’ is Filming Around Town as Chicago Returns to the Role of Gotham City [online], WTTW News [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  149. ↑ The Batman Will Continue Filming Until Early 2021 [online], ScreenRant, 21 października 2020 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  150. ↑ Ryan Parker, Ryan Parker, ‘The Batman’ Has Officially Wrapped Production [online], The Hollywood Reporter, 13 marca 2021 [dostęp 2022-03-02] (ang.).
  151. ↑ Carolyn Giardina: ‘The Batman’ Adds ‘Rogue One’ Cinematographer Greig Fraser (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-18)]. (ang.).
  152. ↑ a b Vincent Frei, The Batman [online], The Art of VFX, 13 maja 2022 [dostęp 2022-09-22] (fr.).
  153. ↑ a b Trevor Hogg, ‘The Batman’: Re-Imagining the Dark Knight with VFX Supe Dan Lemmon [online], Animation Magazine, 18 kwietnia 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  154. ↑ Brian Davids, Andy Serkis on ‘Venom: Let There Be Carnage’ and That Mid-Credits Scene [online], The Hollywood Reporter, 1 października 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  155. ↑ Vincent Frei, The Batman: Anders Langlands (VFX Supervisor), Beck Veitch (Compositing Supervisor) and Dennis Yoo (Animation Supervisor) – Weta FX [online], The Art of VFX, 12 kwietnia 2022 [dostęp 2022-09-22] (fr.).
  156. ↑ Wētā FX Brings Its Special Brand of Visual Magic to ‘The Batman’ [online], Animation World Network [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  157. ↑ Ian Failes, Anatomy of a Batmobile chase: a Wētā FX round-table [online], befores & afters, 1 kwietnia 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  158. ↑ a b Scanline VFX Goes with the Flow on ‘The Batman’ [online], Animation World Network [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  159. ↑ a b Ian Failes, The sims that destroyed Gotham [online], befores & afters, 24 maja 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  160. ↑ The Batman Director Reveals Astonishing VFX Vs. Practical Effects Details [online], DC [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  161. ↑ Bill Desowitz, ‘The Batman’: How VFX Powered the Gotham Skylines and Rainy Batmobile Freeway Chase [online], IndieWire, 18 marca 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  162. ↑ Aaron Couch: ‘The Batman’ Enlists Composer Michael Giacchino. The Hollywood Reporter. [dostęp 2019-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-18)]. (ang.).
  163. ↑ Superhero Bits: ‘The Batman’ Theme Is Already Done, Ryan Reynolds Congratulates ‘Joker’ for Box Office & More /Film [online], Slashfilm, 26 października 2019 [dostęp 2022-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-26].
  164. ↑ a b The Batman: Michael Giacchino on the Total Freedom of Writing the Score – Collider [online], Collider, 21 marca 2020 [dostęp 2022-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-21].
  165. ↑ The Batman Has Finished Scoring, Reveals Composer Michael Giacchino [online], Collider, 24 października 2021 [dostęp 2022-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-24].
  166. ↑ a b ‘The Batman’ Soundtrack Album Details [online], Film Music Reporter [dostęp 2021-10-29].
  167. ↑ What’s the Song in The Batman? [online], 4 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  168. ↑ Why Schubert’s ‘Ave Maria’? The Batman soundtrack explained [online], Classic FM [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  169. ↑ a b Adam B. Vary, Robert Pattinson’s ‘Batman’ Suit Revealed by Director Matt Reeves [online], Variety, 13 lutego 2020 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  170. ↑ a b Geoff Boucher, Robert Pattinson Is ‘The Batman’ In Moody New Matt Reeves Camera Test [online], Deadline, 13 lutego 2020 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  171. ↑ Richard Newby, The Subtle Clues in ‘The Batman’ First Look [online], The Hollywood Reporter, 14 lutego 2020 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  172. ↑ Dino-Ray Ramos, ‘The Batman’ Director Matt Reeves Reveals First Look At Robert Pattinson’s Batmobile [online], Deadline, 4 marca 2020 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  173. ↑ First trailer for The Batman sees Robert Pattinson transform into the Dark Knight [online], The Verge [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  174. ↑ Johnny Davis, Director Matt Reeves Says ‘The Batman’ Is Inspired by 1970s Cinema, 1980s Comic Books and… Nirvana [online], Esquire, 25 stycznia 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  175. ↑ Aaron Couch, Carolina Giardina, Warner Bros. Unveils First ‘Matrix 4’ Trailer, New Look at ‘The Batman’ at CinemaCon [online], The Hollywood Reporter, 25 sierpnia 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  176. ↑ Aaron Couch, ‘The Batman’ Trailer Closes Out DC FanDome Following Looks at ‘The Flash,’ ‘Aquaman’ 2′ [online], The Hollywood Reporter, 16 października 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  177. ↑ Marco Vito Oddo, ‘The Batman’: Riddler’s Secret Website Invites Fans to Discover New Clues [online], Collider, 21 grudnia 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  178. ↑ Adam B. Vary, ‘The Batman’ Releases Deleted Joker Scene With Barry Keoghan and Robert Pattinson [online], Variety, 24 marca 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  179. ↑ There Is a Whole Lot of Catwoman in the New Batman Trailer [online], Esquire, 28 grudnia 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  180. ↑ Matt Grobar, Warner Bros. Unveils New Footage From ‘Aquaman And The Lost Kingdom’, ‘Black Adam’ And ‘The Flash’ [online], Deadline, 11 lutego 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  181. ↑ a b THE BATMAN Getting Its Own Limited-Edition Dark Knight Oreos [online], Nerdist [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  182. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘Uncharted’ & ‘Dog’ Keep Box Office Warm In Second Weekends Before ‘The Batman’ Conquers – Sunday AM Update [online], Deadline, 27 lutego 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  183. ↑ The Batman Merch Guide: Action Figures, Apparel, Funko Pops, and More [online], DC [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  184. ↑ Alden Sharp, The Batman Hot Wheels Photos Give a Detailed Look at the New Batmobile [online], CBR, 21 maja 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  185. ↑ The Batman LEGO Sets Launch at Collector Con [online], DC [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  186. ↑ Todd Spangler, ‘Batman’ Easter Egg on Google Search Unlocks Caped Crusader Flying Across Your Screen [online], Variety, 23 lutego 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  187. ↑ The Batman Paris premiere: Robert Pattinson, Zoe Kravitz and Neymar rock the red carpet, see photos [online], The Indian Express, 22 lutego 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  188. ↑ Elly Blake, Zoe Kravitz and Robert Pattinson lead stars at The Batman premiere [online], Evening Standard, 24 lutego 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  189. ↑ J. Kim Murphy, ‘The Batman’ Director Matt Reeves Misses Film Premiere Due to COVID-19: ‘It’s a Great Heartbreak for Me’ [online], Variety, 2 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  190. ↑ The Batman Fan First Premieres in IMAX: How to Get Tickets [online], Movies [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  191. ↑ Anthony D’Alessandro: ‘The Batman’ Flies To 2022 Post ‘Dune’ Drift, ‘Matrix 4’ Moves Up To Christmas 2021, ‘Shazam! 2’ Zaps To 2023 & More WB Changes – Update. Deadline Hollywood. [dostęp 2022-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-06)]. (ang.).
  192. ↑ Piotr Piskozub, Batman – kiedy premiera na HBO Max w Polsce? Data może być już znana [online], NaEkranie.pl [dostęp 2022-02-01] (pol.).
  193. ↑ Anthony D’Alessandro: ‘The Batman’ Flies To Fall 2021, ‘Sopranos’ Prequel Moves To March & More As Warner Bros Makes Release Date Changes Due To COVID-19 Climate. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-18)]. (ang.).
  194. ↑ ‘The Batman’ Gets March 18 Release Date in China [online], 17 lutego 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  195. ↑ Aaron Couch, Pamela McClintock, Warner Bros. Pulls ‘The Batman’ Russia Release [online], The Hollywood Reporter, 1 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  196. ↑ a b ‘The Batman’ Gets 4K Blu-ray and DVD Release Date; Includes Director’s Commentary and Deleted Scenes [online], Collider, 11 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  197. ↑ Anna Tingley, How to Watch ‘The Batman’ Online [online], Variety, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  198. ↑ a b c d e Rebecca Rubin, Box Office: ‘The Batman’ Scores $128 Million, Second-Biggest Pandemic Debut [online], Variety, 6 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  199. ↑ „The Batman” w maju na DVD,Blu-ray i 4K UHD. Będą steelbooki [online], Filmozercy.com, 27 kwietnia 2022 [dostęp 2022-10-08] (pol.).
  200. ↑ The Batman (2022) – Financial Information [online], The Numbers [dostęp 2022-09-22].
  201. ↑ a b The Batman [online], Box Office Mojo [dostęp 2022-09-22].
  202. ↑ 2022 Worldwide Box Office [online], Box Office Mojo [dostęp 2024-03-14].
  203. ↑ Top 2022 Movies at the Worldwide Box Office [online], The Numbers [dostęp 2024-03-14].
  204. ↑ Anthony D’Alessandro, Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ To Jump-Start Global Box Office With $225M+ Launch; Korea Already Soaring To Near $2M [online], Deadline, 2 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  205. ↑ Weekend Box Office Forecast: The Batman Paces for Second $100M+ Pandemic Debut with Potential for Much More [online], Boxoffice, 2 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  206. ↑ Long Range Box Office Forecast: The Lost City, Plus The Batman’s Latest Tracking Update [online], Boxoffice, 25 lutego 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  207. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Special Imax Advance Previews Sell Out [online], Deadline, 9 lutego 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  208. ↑ Brent Lang, Box Office: ‘The Batman’ Earns Heroic $21.6 Million in Thursday Previews [online], Variety, 4 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  209. ↑ a b c Anthony D’Alessandro, Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Signals Another Big Return To Moviegoing Post ‘Spider-Man’ With $120M+ Opening Weekend [online], Deadline, 5 marca 2022 [dostęp 2022-03-05] (ang.).
  210. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ Climbs To $238M+ US Today After Super Second Weekend Hold; Eyes Half Billion WW This Week – Sunday Update [online], Deadline, 13 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  211. ↑ Anthony D’Alessandro, Tom Tapp, ‘The Batman’ Expected To Fly To HBO Max In Late April [online], Deadline, 16 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  212. ↑ Domestic 2022 Weekend 11 [online], Box Office Mojo [dostęp 2022-05-09].
  213. ↑ ‘The Batman’ Crosses $300 Million Domestically After $36.8 Million Third Weekend at the Box Office [online], Collider, 20 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  214. ↑ Domestic 2022 Weekend 12 [online], Box Office Mojo [dostęp 2022-05-09].
  215. ↑ Rebecca Rubin, Box Office: Sandra Bullock and Channing Tatum’s ‘The Lost City’ Takes Down ‘The Batman’ With $31 Million Debut [online], Variety, 27 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  216. ↑ Anthony D’Alessandro, Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ To Jump-Start Global Box Office With $225M+ Launch; Korea Already Soaring To Near $2M [online], Deadline, 2 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  217. ↑ a b c d e f Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ Lights Up $124M Overseas For $258M Global Bow – International Box Office Update [online], Deadline, 7 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  218. ↑ a b Pamela McClintock, Box Office: ‘Batman’ Enjoys $66M Weekend, Blows Past $238M in U.S. [online], The Hollywood Reporter, 13 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  219. ↑ Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ Nears $500M Global; ‘Sing’ Franchise Tops $1B WW & ‘Uncharted’ Crosses $300M – International Box Office [online], Deadline, 14 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  220. ↑ Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ Wings Past $500M At Global Box Office [online], Deadline, 17 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  221. ↑ ‘The Batman’ Crosses $500 Million at Global Box Office [online], 17 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  222. ↑ Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ Swoops In On $600M WW, Unflappable Despite Tough Break In China – International Box Office [online], Deadline, 20 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  223. ↑ Patrick Frater, China Box Office Falters: ‘The Batman’ Takes $11.8 Million on Opening Weekend [online], Variety, 21 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  224. ↑ Nancy Tartaglione, ‘RRR’ Roars With $60M+ WW Debut; ‘The Batman’ Rises To $673M Global; ‘Lost City’ Finds Strong Early Start – International Box Office Update [online], Deadline, 29 marca 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  225. ↑ a b Nancy Tartaglione, ‘The Batman’ Flies Past $750M At Worldwide Box Office As HBO Max Debut Dawns Tomorrow [online], Deadline, 17 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  226. ↑ a b ‘The Batman’ Crosses $750 Million at Global Box Office [online], 17 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  227. ↑ Ryan Scott, Superhero Bits: The Batman Is Very Popular On HBO Max, Disney+ Lost A Bunch Of Marvel TV Episodes & More – /Film [online], SlashFilm.com, 20 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  228. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ First Week Viewership On HBO Max Bigger Than Streamer’s Theatrical Day & Date Titles – CinemaCon [online], Deadline, 25 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  229. ↑ The Batman. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-03-09]. (ang.).
  230. ↑ The Batman. Metacritic. [dostęp 2022-03-09]. (ang.).
  231. ↑ Alex Stedman, The Batman Review [online], IGN, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  232. ↑ The Batman review – Robert Pattinson’s emo hero elevates gloomy reboot [online], the Guardian, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  233. ↑ ‘The Batman’ 2022 movie review: one of the most compelling superhero films of our time [online], The National, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  234. ↑ David Rooney, Robert Pattinson in ‘The Batman’: Film Review [online], The Hollywood Reporter, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  235. ↑ David Rooney, David Rooney, Robert Pattinson in ‘The Batman’: Film Review [online], The Hollywood Reporter, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  236. ↑ A.O. Scott, ‘The Batman’ Review: Who’ll Stop the Wayne?, „The New York Times”, 1 marca 2022, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  237. ↑ The Batman review: A bloated 3-hour marathon dragged down by ponderous dialogue [online], The Indian Express, 4 marca 2022 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  238. ↑ Niebieski Rycerz – Recenzja filmu Batman (2022) [online], Filmweb [dostęp 2022-03-04] (pol.).
  239. ↑ Nowy „Batman” jest inny niż wszystkie poprzednie, ale czy lepszy? Oceniamy [online], rozrywka.blog – Cyfrowy styl życia, 2 marca 2022 [dostęp 2022-03-04] (pol.).
  240. ↑ Batman – recenzja filmu [online], naEKRANIE.pl [dostęp 2022-03-04] (pol.).
  241. ↑ Kimberly Nordyke, Oscars: Complete Winners List [online], The Hollywood Reporter, 13 marca 2023 [dostęp 2024-03-14] (ang.).
  242. ↑ Allison Crist, Lexy Perez, Golden Trailer Awards: ‘A Quiet Place: Part II’, ‘Black Widow’ Among Winners [online], The Hollywood Reporter, 23 lipca 2021 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  243. ↑ The 5th Annual HCA Midseason Awards Nominations – Hollywood Critics Association [online] [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  244. ↑ Kimberly Nordyke, MTV Movie & TV Awards: ‘Spider-Man: No Way Home,’ ‘Euphoria’ Top Winners List [online], The Hollywood Reporter, 5 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  245. ↑ Armando Tinoco, Saturn Awards Nominations: ‘The Batman’, ‘Nightmare Alley’, ‘Spider-Man’, ‘Better Call Saul’ Top List [online], Deadline, 12 sierpnia 2022 [dostęp 2022-09-22] (ang.).
  246. ↑ Ryan O'Rourke, Saturn Award Winners Headlined By 'Everything Everywhere All At Once,' 'Top Gun Maverick,' and 'Better Call Saul' [online], Collider, 26 października 2022 [dostęp 2024-03-14] (ang.).
  247. ↑ a b c Brandon Zachary, How The Batman Explores Class Warfare [online], CBR, 7 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  248. ↑ a b c d e Marco Vito Oddo, ‘The Batman’ Proves, Once and For All, that Gotham’s Biggest Villain Is Social Inequality [online], Collider, 4 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  249. ↑ a b c d e f g h i Chrishaun Baker, ‘The Batman’ finally holds Bruce Wayne accountable in one historic way [online], Inverse [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  250. ↑ Susana Polo, The Riddler, Killmonger, and the trap of villains who are right [online], Polygon, 10 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  251. ↑ a b J.M. Mutore, Matt Reeves’ The Batman tackles wealth and privilege [online], The A.V. Club, 17 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  252. ↑ a b Adam Nayman, ‘The Batman’ Is the Batman Movie We Deserve [online], The Ringer, 8 marca 2022 [dostęp 2022-05-30] (ang.).
  253. ↑ Chancellor Agard, Knight Moves: Robert Pattinson and Zoë Kravitz take flight in ‘The Batman’ [online], EW.com [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  254. ↑ Mike Fleming jr., Warner Bros Approves Robert Pattinson For ‘The Batman’ [online], Deadline, 31 maja 2019 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  255. ↑ Joe Otterson, ‘The Batman’ Spinoff Series About Penguin in Early Development at HBO Max [online], Variety, 13 września 2021 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  256. ↑ Brent Lang, Justin Kroll, DC Films Plots Future With Superman, Green Lantern and R-Rated Movies (EXCLUSIVE) [online], Variety, 26 listopada 2019 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  257. ↑ Robert Pattinson „would love” to do his own Batman trilogy [online], The A.V. Club [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  258. ↑ The Batman: Robert Pattinson Reveals the Villains He Wants to Fight in a Sequel [online], Den of Geek, 14 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  259. ↑ ‘The Batman’: Matt Reeves Is Interested In Including a „Grounded” Mr. Freeze In Potential Sequels [online], Collider, 15 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  260. ↑ ‘The Batman’: Robert Pattinson on His Love of ‘Death in the Family’ and Why He’d Like to Use the Story In a Sequel [online], Collider, 15 lutego 2022 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  261. ↑ Rebecca Rubin, Robert Pattinson Returning for ‘The Batman’ Sequel [online], Variety, 26 kwietnia 2022 [dostęp 2023-01-13] (ang.).
  262. ↑ Borys Kit, ‘The Batman 2’: Mattson Tomlin to Co-Write Script With Matt Reeves [online], The Hollywood Reporter, 23 sierpnia 2022 [dostęp 2023-01-13] (ang.).
  263. ↑ Anthony D'Alessandro, ‘The Batman 2’ From Matt Reeves Heads To Fall 2026; Paul Thomas Anderson-Leonardo DiCaprio Movie Gets Summer 2025 Date [online], Deadline, 12 marca 2024 [dostęp 2024-03-14] (ang.).
  264. ↑ Joe Otterson: Gotham PD Series From Matt Reeves, Terence Winter Set in ‘The Batman’ World Ordered at HBO Max. Variety. [dostęp 2020-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-10)]. (ang.).
  265. ↑ Anthony D’Alessandro, ‘The Batman’ HBO Max Series To Take Place In ‘Year One’ Prior To Matt Reeves Movie – DC FanDome [online], Deadline, 23 sierpnia 2020 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  266. ↑ Lesley Goldberg, Borys Kit, Terence Winter Exits ‘The Batman’ TV Spinoff at HBO Max (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 17 listopada 2020 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  267. ↑ Peter White, ‘The Batman’: Joe Barton Joins HBO Max’s TV Series As Showrunner Following Terence Winter Departure [online], Deadline, 11 stycznia 2021 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  268. ↑ a b Zack Sharf, Matt Reeves: ‘The Batman’ TV Series Changed From Gotham PD to Arkham After Creative Differences [online], Variety, 7 marca 2022 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
  269. ↑ Joe Otterson: ‘The Batman’ Spinoff Series About Penguin in Early Development at HBO. Variety. [dostęp 2021-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-19)]. (ang.).
  270. ↑ Joe Otterson: Colin Farrell to Reprise Penguin Role in ‘The Batman’ Spinoff Series for HBO Max (EXCLUSIVE). Variety. [dostęp 2021-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-06)]. (ang.).
  271. ↑ Darren Scott, The Batman producer talks Penguin spin-off: „It’s almost like a Scarface story” [online], gamesradar, 24 lutego 2022 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
  272. ↑ Adam B. Vary, How ‘The Batman’ Director Matt Reeves Made a $200 Million Bet on Robert Pattinson’s Darker Knight [online], Variety, 2 marca 2022 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
  273. ↑ Anthony D’Alessandro, Dominic Patten, ‘The Batman’ Filmmaker Matt Reeves On New Dark Knight, Pic’s Sequel & Colin Farrell Penguin HBO Max Series – Hero Nation Podcast [online], Deadline, 3 marca 2022 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
  274. ↑ Anthony D’Alessandro, HBO Max Orders ‘The Penguin’ Limited Series As ‘The Batman’ Clocks $301M+ At WW Box Office [online], Deadline, 9 marca 2022 [dostęp 2022-03-09] (ang.).
  275. ↑ The Batman Director Matt Reeves Says Arkham Asylum Series in the Works [online], TV Shows [dostęp 2022-03-04] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Filmy na podstawie publikacji DC Comics
Pojedyncze filmy
Serie filmowe
Batman
1960
1980–90
2000–20
2021–
Superman
1950
1970–90
2000–10
Swamp Thing
DC Extended Universe
DC Universe
Zobacz również
Filmy w reżyserii Matta Reevesa
1990-99
2000-09
2010-19
2020-29
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Batman_(film_2022)&oldid=73206245”