Bazylika św. Szczepana w Rzymie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bazylika św. Szczepana
Basilica di Santo Stefano Rotondo al Celio
Kościół tytularny
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via di Santo Stefano Rotondo 7

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santa Maria in Domnica alla Navicella

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Szczepana

Wspomnienie liturgiczne

26 grudnia

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Szczepana”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Szczepana”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Szczepana”
Ziemia41°53′04″N 12°29′48″E/41,884444 12,496667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bazylika św. Szczepana w Rzymie (wł. Basilica di Santo Stefano Rotondo al Celio) – kościół tytularny w Rzymie na wzgórzu Celius.

Jeden z najstarszych kościołów chrześcijańskich w Rzymie (powstał w V wieku). Charakteryzuje się okrągłą bryła budynku (stąd rotondo we włoskiej nazwie).

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Domnica alla Navicella oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z szóstego piątku Wielkiego Postu.

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Kościół znajduje się w I Rione Rzymu – Monti przy Via di Santo Stefano Rotondo[1].

Patron[edytuj | edytuj kod]

Patronem świątyni jest św. Szczepan – jeden z pierwszych siedmiu diakonów. Poniósł on śmierć męczeńską za wiarę w Jerozolimie około 36 roku i jest uważany za pierwszego męczennika chrześcijańskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół został wybudowany w V wieku na polecenie papieża Leona I[2]. Konsekrował go prawdopodobnie papież Symplicjusz pomiędzy 468 a 483 rokiem[2]. Świątynia ta była pierwszym kościołem w Rzymie zbudowanym na okrągłym planie wzorowanym na bazylice Grobu Świętego w Jerozolimie[2]. Kościół jako Titulus S. Stephani in Coelio Monte został po raz pierwszy wymieniony na rzymskim synodzie w 499 roku[3].

Pierwotnie plan kościoła opierał się na czterech współśrodkowych kołach, na które nałożono krzyż grecki[3].

W VI wieku został upiększony przez papieży Jana I i Feliksa IV[2]. W roku 1130 papież Innocenty II dodał dodatkowe łuki wewnątrz kościoła. W roku 1454 przeprowadzono renowację na polecenie papieża Mikołaja V, w trakcie której zostało zamurowanych 14 z 22 okien kościoła[3]. Wtedy też kościół został przekazany paulinom, jedynemu zakonowi węgierskiemu w Rzymie. Z tego względu kościół też uznawany jest za nieoficjalny kościół węgierski w Rzymie. W 1579 kościół został przejęty przez węgierskich jezuitów.

Architektura i sztuka[edytuj | edytuj kod]

Loggia wejściowa składa się z arkady o pięciu łukach oddzielonych starożytnymi kolumnami z szarego granitu z impostami, ale bez kapiteli[3].

Widok bazyliki od strony via della Navicella
Loggia wejściowa bazyliki
Westybul bazyliki


Centralny ołtarz został zainstalowany przez florenckiego artystę Bernardo Rossellino w 1455 roku[3]. Znajduje się on na podwyższeniu otoczonym przez niską ośmiokątną kamienną przegrodę autorstwa Niccolò Circignani z roku 1580[3]. Przegroda ta ma dwa przeciwległe wejścia[3].

Wnętrze kościoła


Ołtarz centralny
Tabernakulum z XVII wieku, dawniej zlokalizowane przy ołtarzu centralnym, obecnie pod ścianą boczną


Ściana zewnętrzna bazyliki ozdobiona jest freskiem złożonym z trzydziestu czterech dużych paneli z lat 1572–1585, zamówionych przez papieża Grzegorza XIII i przedstawiających cierpienia męczenników[3]. Większość tych malowideł jest autorstwa Niccolò Circignaniego.

Boczna ściana bazyliki z freskami przedstawiającymi sceny męczeństwa


Kaplica św. Prymusa i Felicjana

Na lewo od wejścia znajduje się kaplica świętych Prymusa i Felicjana zbudowana w VII wieku na polecenie papieża Teodora I i przeznaczona na miejsce przechowywania relikwii świętych, którym była dedykowana[3]. Koncha apsydy zawiera mozaikę z VII wieku z przedstawieniem ich postaci, natomiast na ścianach znajdują się freski Antonio Tempesta z 1586 roku obrazują męczeństwo świętych[3]. Ołtarz z polichromowanego marmuru jest autorstwa Filippo Barigioni i pochodzi z 1736 roku[3].

Kaplica św. Prymusa i Felicjana, w górnej części apsydy mozaika z VII wieku, po lewej św. Prymus, po prawej św. Felicjan


Kardynałowie prezbiterzy[edytuj | edytuj kod]

Bazylika św. Szczepana jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Stephani in Coelio Monte)[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Chiesa rettoria santo Stefano rotondo al Celio w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2019-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-25)]. (wł.).
  2. ↑ a b c d Legendarne wzgórza Rzymu – Celius na Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2019-02-25].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Santo Stefano Rotondo al Celio na Churches of Rome. [dostęp 2019-02-25]. (ang.).
  4. ↑ Bazylika św. Szczepana w Rzymie [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2019-02-25] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bazylika_św._Szczepana_w_Rzymie&oldid=73432789”