Edward V York

Edward V York
	Król Anglii
Okres	od 9 kwietnia 1483; do 25 czerwca 1483
Poprzednik	Edward IV York
Następca	Ryszard III York
	Dane biograficzne
Dynastia	Yorkowie
Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1470 ; Opactwo Westminsterskie
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1483 (?) ; Tower of London (?)
Ojciec	Edward IV York
Matka	Elżbieta Woodville
Rodzeństwo	Elżbieta York, Maria York, Cecylia York, Małgorzata Plantagenet, Ryszard Shrewsbury, Anna York, księżna Norfolk, Jerzy Plantagenet, książę Bedford, Katarzyna York, Bridget York
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 23 cze 2017, była oparta na tej wersji.

Edward V (ur. 4 listopada 1470 w Opactwie Westminsterskim w Londynie, zm. prawdopodobnie 6 lipca 1483 w Tower) – król Anglii od kwietnia do czerwca 1483 r. Najstarszy syn króla Anglii Edwarda IV z dynastii Yorków i jego żony Elżbiety Woodville, córki Richarda Woodville'a, 1. hrabiego Rivers. Edward V jest obok Jane Grey i Edwarda VIII jednym z trojga władców Anglii, którzy nigdy nie zostali koronowani.

Książę Walii

W czerwcu 1471 r. roczny Edward otrzymał tytuł księcia Walii. Niedługo później został wysłany do zamku Ludlow, gdzie został nominalnym zarządcą Marchii Walijskich. Od 1473 r. jego opiekunem był wuj księcia Walii i brat królowej Anthony Woodville, 2. hrabia Rivers. Otoczenie księcia zostało zdominowane przez Woodville’ów, krewniaków królowej, którzy uzyskali w ten sposób wpływy u młodego księcia.

Krótkie panowanie

W kwietniu 1483 r. do Ludlow przybył z Londynu goniec z wieścią, że 9 kwietnia zmarł król Edward IV. Młody książę Walii stał się królem Edwardem V, jednak do czasu jego pełnoletności realną władzę miał sprawować lord protektor. Funkcję tę Edward powierzył w swoim testamencie bratu, Ryszardowi, księciu Gloucester, jednak znajdujący się u władzy Woodville’owie, którzy nie darzyli sympatią Ryszarda, postanowili mianować lordem protektorem Riversa albo jego siostrzeńca, przyrodniego brata Edwarda, markiza Dorset, syna królowej Elżbiety z pierwszego małżeństwa.

Rivers, wraz z bratem Dorseta, sir Richardem Greyem, ruszył wraz z Edwardem do Londynu chcąc zmusić Ryszarda do akceptacji decyzji Woodville’ów. Gloucester i jego sojusznik, książę Buckingham, zareagowali szybko i przecięli drogę orszakowi w Northampton. Rivers i sir Richard zostali aresztowani i niedługo później straceni. Opiekę nad królem roztoczył Gloucester, który oficjalnie ogłosił się lordem protektorem, i wraz z Edwardem wkroczył do Londynu. Młody król, wraz z młodszym bratem Ryszardem, księciem Yorku, zostali osadzeni w pałacu w Tower.

Edward i Ryszard w Tower, obraz Paula Delaroche'a

W drodze do Londynu, w St Albans, 3 maja 1483 r. Edward po raz pierwszy użył swoich królewskich prerogatyw nadając probostwo Pembrigge swojemu wychowawcy Johnowi Geffreyowi.

Tymczasem Gloucester stracił większość przedstawicieli stronnictwa Woodville’ów, zaś królowa z córkami i markiz Dorset udali się do azylu w Westminsterze. Po paru miesiącach sprawowania regencji Gloucester zdecydował się przejąć tron. 22 czerwca 1483 r. zażądał korony dla siebie. Ogłosił, że dzieci Edwarda i Elżbiety pochodziły z nieślubnego związku, gdyż Edward w momencie ślubu z królową był już związany przysięgą z lady Eleonorą Talbot. Zdominowany przez stronników księcia Parlament uznał jego rację i 25 czerwca ogłosił detronizację Edwarda V. Korona przeszła na księcia Gloucester, od tej pory króla Ryszarda III.

Tajemnica Tower

Po detronizacji Edwarda, były król i jego brat zostali odosobnieni w Tower. W lipcu widziano ich po raz ostatni, bawiących się na dziedzińcu pałacowym. Jako potencjalnych morderców wymieniano króla Ryszarda III, rycerza Jamesa Tyrrella, Henryka VII Tudora, księcia Buckingham i księcia Norfolk, ale żadnemu z nich nie udowodniono winy.

W 1674 r. podczas renowacji Tower, pod schodami prowadzącymi do kaplicy znaleziono dwa dziecięce szkielety, które uznano za szkielety Edwarda i Ryszarda. Król Karol II kazał je pochować w Westminsterze. W 1933 r. przeprowadzono specjalistyczne badania, które nie dały jednoznacznej odpowiedzi. Nie udało się jednoznacznie ustalić płci ani wieku ofiar (jeden ze szkieletów był większy od drugiego i wielu kości brakowało). Królowa Elżbieta II odmawia zgody na jakiekolwiek badania nad szkieletami.

Bibliografia

Charles Phillips: The Illustrated Encyclopedia of Royal Britain. John Haywood, Richard G. Wilson (konsult.). New York: Metro Books, 2011. ISBN 978-1-4351-1835-5.
Alison Weir, The Princes in the Tower, Ballantine Books, 1995, ISBN 0-345-39178-0.