Franciszek Borgiasz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez CarlosPn (dyskusja | edycje) o 00:11, 17 lut 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Święty
Franciszek Borgiasz SJ
Francisco de Borja y Aragón
generał zakonu
Ilustracja
Święty Franciszek Borgiasz na obrazie Alonso Cano
Data i miejsce urodzenia

28 października 1510
Gandia, obecnie Walencja

Data i miejsce śmierci

30 września 1572
Ferrara

Czczony przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

23 listopada 1624
Madryt
przez Urbana VIII

Kanonizacja

20 czerwca 1671
przez Klemensa X

Wspomnienie

30 września i 10 października

Atrybuty

czaszka w diademie

Patron

Portugalii, Roty, Marianów, przed trzęsieniem ziemi

Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Borgiasz SJ, hiszp. Francisco de Borja y Aragón (ur. 28 października 1510 w Gandia, zm. 30 września 1572 w Ferrarze) – trzeci generał zakonu jezuitów, jedna z kluczowych postaci kontrreformacji, święty Kościoła katolickiego.

Życiorys

Franciszek urodził się w rodzinie Borgiów, jednej z najznakomitszych rodzin w Hiszpanii. Jego ojciec to Juan Borja y Enriquez, trzeci książę Gandii i wnuk papieża Aleksandra VI. Jego matką była Juana Aragońska, córka Alonso de Aragón, arcybiskupa Saragossy, który z kolei był nieślubnym synem Ferdynanda II Katolickiego. Brat Franciszka Tomás de Borja y Castro również został duchownym, biskupem Malagi a później arcybiskupem Saragossy.

Chociaż od dzieciństwa był bardzo religijny i chciał zostać mnichem rodzina wybrała mu karierę świecką. W młodości otrzymał bardzo dobre wykształcenie, służył na dworze Karola V Habsburga, który był także królem Hiszpanii. Odznaczył się w kilku kampaniach. Na dworze w wieku 16 lat ożenił się z Eleanor de Castro Melo e Menezes i w ciągu 9 lat doczekał się ośmiorga dzieci:

W 1539 Franciszek Borgiasz sprowadził ciało cesarzowej Izabeli Portugalskiej, matki Filipa II z Toledo do Grenady. Podobno kiedy zobaczył zmiany, jakie poczyniła śmierć na twarzy pięknej cesarzowej, zdecydował „nigdy więcej już nie służyć śmiertelnemu władcy”. Ale jeszcze w tym samym roku w wieku 29 objął urząd wicekróla Katalonii (zastępując zmarłego Fadrique de Portugal y Noroña) i pełnił go do śmierci ojca w 1543, kiedy to został czwartym księciem Gandii. Wówczas powrócił w rodzinne strony i poświęcił się głównie życiu religijnemu. W Gandii założył kolegium, które powierzył zarządowi jezuitów[1].

W 1546 zmarła jego żona, wtedy przepisał posiadłości i dobra na swoje dzieci i wstąpił do nowo powstałego zakonu jezuitów. Scenę nawrócenia i opuszczenia rodzinnego pałacu w Gandii przedstawił na obrazach Francisco Goya. Oba obrazy wiszą w Kaplicy Borja w katedrze w Walencji. Do 1550 porzucił sprawy polityczne i zrzekł się wszystkich tytułów na rzecz najstarszego syna Luisa de Borja-Aragon y de Castro-Melo i został księdzem. Ze względu na jego pochodzenie i sławę oferowano mu kapelusz kardynalski, ale odmówił wybierając funkcję wędrownego kaznodziei. Ale z czasem został przekonany, że powinien odgrywać rolę stosowną do okoliczności i w 1554 został jezuickim prowincjałem Hiszpanii, a dwa lata później po śmierci Diego Layneza, trzecim w historii generałem zakonu.

Jego osiągnięcia na tym stanowisku, które pełnił w latach 1565-1572 spowodowały, że jest określany jako największy generał zakonu po Ignacym Loyoli. Wspomógł utworzenie Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego (Collegium Romanum) przez Loyolę (którego był przyjacielem i doradcą), kształcącego elitę Kościoła: misjonarzy, wysyłanych później w najdalsze zakątki globu, doradców królów i papieży, pionierów kontrreformacji w różnych częściach Europy. Wzmocnił organizacyjnie zakon, kładąc podstawy pod jego potęgę. Przyczynił się do powstania koalicji państw chrześcijańskich, która pokonała wielką flotę turecką w bitwie pod Lepanto (1571). Pozostawił również po sobie wiele pism filozoficznych. Pomimo znaczenia pełnionego urzędu prowadził bardzo skromne życie i już za życia miał opinię świętego. Zmarł 10 października 1572 w wieku 62 lat w drodze do Rzymu.

Przyjął do nowicjatu Stanisława Kostkę.

Kult

Relikwie Franciszka Borgiasza zostały przeniesione z Ferrary do kościoła jezuitów w Madrycie w 1901 roku.

Franciszek Borgiasz beatyfikowany został przez Urbana VIII 23 listopada 1624, a 20 czerwca 1671 kanonizowany przez Klemensa X.

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone było od 1688 w dniu 3 października, jednak w 1966 usunięto je z kalendarza rzymskiego ze względu na znikome znaczenie kultu na świecie[potrzebny przypis], zachowując obchody dies natalis 30 września.

Zobacz też

Szablon:Portal

Przypisy

  1. ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 366. ISBN 83-7097-374-4.

Bibliografia

Generałowie zakonu jezuitów
Przed kasatą zakonu
Po przywróceniu zakonu

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Borgiasz&oldid=52503172”