Góra (powiat jarociński)

Góra

wieś
Pałac w Górze
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	jarociński
Gmina	Jaraczewo
Liczba ludności (2022)	774
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-233
Tablice rejestracyjne	PJA
SIMC	0199071
Położenie na mapie gminy Jaraczewo Góra
Położenie na mapie Polski Góra
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Góra
Położenie na mapie powiatu jarocińskiego Góra
51°58′37″N 17°22′03″E

Góra – wieś w województwie wielkopolskim, powiecie jarocińskim, gminie Jaraczewo, ok. 1000 mieszkańców, położona przy drodze krajowej nr 12 Łęknica – Leszno – Jarocin – Kalisz – Dorohusk. Zabudowania wsi ciągną się wzdłuż zbocza i podnóża północnej krawędzi Wysoczyzny Kaliskiej. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Miejscowość jest siedzibą parafii Wniebowzięcia NMP. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii poznańskiej, archidiecezji poznańskiej, dekanatu boreckiego.

Na wschodzi wsi znajduje się cmentarz parafialny.

Historia

Góra ma długą historię potwierdzoną wykopaliskami archeologicznymi (groby skrzyniowe datowane na V-III w. p.n.e.). Dawna nazwa wsi brzmiała Lasocina Góra. Udokumentowane dzieje rozpoczynają się w 1324 r. Wieś należała kolejno do rodzin: Doliwów, Awdańców, Górskich, Konarskich, Dobrzyckich, Gajewskich. W 1835 r. została kupiona przez Eduarda von Mollarda. Przed I wojną światową koło wsi powstało lotnisko polowe. To właśnie z niego piloci wielkopolscy wspierali z powietrza powstanie śląskie.

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP

Pierwsza wzmianka o parafii w Górze pochodzi z 1393 r. ale niektóre źródła wzmiankują ją na XIII wiek. Dwa pierwsze kościoły były drewniane: pierwszy dotrwał do przełomu XVII i XVIII w., drugi wzniesiono około 1740 r. Obecny kościół, murowany, późnoklasycystyczny wzniesiono w latach 1817-1830 z fundacji hrabiego Wiktora Szołdrskiego. Jest to budowla jednonawowa na rzucie prostokąta z wieżą w fasadzie zachodniej. Wewnątrz wydzielone prezbiterium, zamknięte półkoliście, sklepione konchowo. Wieża zwieńczona neobarokowym hełmem z 1928 r. Ołtarz główny w stylu rokoko z obrazem przedstawiającym scenę Wniebowzięcia Maryi Panny, a w okresie Wielkiego Postu – Pietę (obydwa z XVIII w). Uwagę przyciągają także rzeźby przedstawiające św. Franciszka Ksawerego i św. Antoniego z Padwy, pochodzące z 1720 r. Ołtarze boczne przedstawiają Chrystusa Nauczyciela i św. Józefa. Obok kościoła znajduje się, ufundowany przez mieszkańców, kamienny pomnik poświęcony poległym w pierwszych walkach o wolność II Rzeczypospolitej latach (głównie w trakcie Powstania Wielkopolskiego) 1918-1920. Wystawiono go w 1924 roku, w 1940 roku został zniszczony przez hitlerowców i odbudowany dopiero w roku 1982.

Pałac

W latach 1877-1878 architekt Paweł Rotger wzniósł w Górze dla Rudolfa Fischera von Mollarda pałac w stylu renesansu północnego, zwanego również „stylem królowej Anny”. Tynkowane elewacje uzupełnione zostały dekoracją z żółtych cegieł klinkierowych i niewielkimi szczytami na osi. Dach mansardowy, w narożach od strony północnej zostały umieszczone niskie ośmioboczne ryzality kryte dachami cebulastymi. Z boku znajduje się wieża kryta hełmem stożkowatym. Wewnątrz pałacu zachowały się drewniane kolumny i kasetony z ciemnego orzecha. Po II wojnie światowej w pałacu mieściła się szkoła rolnicza, a od 1952 r. Dom Dziecka.

Park krajobrazowy

W drugiej połowie XVIII w. założono park krajobrazowy o powierzchni 7,25 ha. Rośnie w nim wiele pomnikowych drzew, m.in.: trzy dęby o obwodach 355, 388 i 480 cm. W II połowie XIX w. park został przekomponowany, urządzono w nim trzy stawy. Park posiada ogrodzenie z końca XIX w. Z dawnego zespołu dworskiego z pierwszej połowy XIX w. zachowały się m.in.:

• oficyna z 1839 r. z piętrowym drewnianym ryzalitem i galerią balkonową;
• domek modrzewiowy, niegdyś przeznaczony dla ogrodnika (z ogródkiem skalnym i lapidarium fragmentów rzeźbiarskich);
• gorzelnia;
• spichlerz z 1840 r.;
• cztery czworaki z pierwszej połowy XIX w.;
• barokowa figurka św. Jana Nepomucena przy bramie wjazdowej.
• budynek szkoły z początków XX wieku (obecnie mieszczący oddział przedszkolny)

Inne zabytki

Po południowej stronie wsi zachowały się zabudowania cegielni z II połowy XIX w. Na szczególną uwagę zasługuje okrągły piec, nad którym wznosi się komin o wzmocnionym cokole. Dalej w kierunku południowym, znajduje się stacja kolejowa z zabytkowym budynkiem dworca z przełomu XIX i XX w. Został on wykonany z nietynkowanych cegieł, z wieżą, niskim skrzydłem technicznym i drewnianą werandą dla podróżnych.