Grzanki
Grzanki – kawałki pieczywa podpieczone z obu stron[1] w specjalnym opiekaczu[2][3], tosterze, piekarniku lub na patelni. Popularną odmianą grzanek są tosty[4].
Podpieczone kromki mogą być podawane na wzór deserów lub kanapek: posmarowane masłem (ew. posmarowane tłuszczem przed podpieczeniem), na słodko (z miodem, dżemem, powidłami, owocami) albo też na słono (z czosnkiem, wędliną, żółtym serem, warzywami itd.).
Grzanki do zup i sałatek[edytuj | edytuj kod]
Drobne grzanki wykorzystywane są jako dodatek do zup[5][6]. Pieczywo kroi się niewielką w kostkę (np. o boku 1 cm), cienkie paseczki lub inne dowolne ale jednakowe kształty, obtacza w roztopionym tłuszczu i smaży na patelni[7] lub lekko przyrumienia i suszy w piekarniku[7][5][6]. W zależności od potrzeb skórkę na pieczywie pozostawia się[5][8] lub odkrawa[7] przed przyrządzeniem grzanek.
Do zup kremów oraz zup czystych podaje się grzanki przyrządzone z bułki[9][5] lub chleba.
Grzanki do zupy mlecznej, zup owocowych przygotowuje się z bułki lub czerstwego[5] pieczywa cukierniczego (np. z rogalików, chałki, biszkoptu)[5][10][8]. Kostki pieczywa cukierniczego można przed upieczeniem skropić mlekiem i posypać cukrem[5][8]. Zamiast słodkiego pieczywa można wykorzystać bułki lub chleb, które po pokrojeniu w kostkę należy namoczyć w śmietance[11]. Namoczone w ten sposób kostki przed upieczeniem lub tuż przed podaniem[11] posypuje się cukrem.
Przykładem sałatki z grzankami jest cezar[12].
Grzanki do zup i sałatek nazywane są krutonami[13] (z fr. croûton). W literaturze spotyka się zawężenie definicji krutonów do drobnych (ok. pół cala) grzanek z czerstwego chleba bez skórki, wysuszonych i przyrumienionych w piecu bez użycia tłuszczu[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ hasło „grzanka”. [w:] Słownik języka polskiego [on-line]. PWN.
- ↑ hasło „grzanka”. W: Ewa Dereń, Tomasz Nowak (ortografia), Edward Polański: Słownik języka polskiego z frazeologizmami i przysłowiami. Arti, 2008, s. strona 124. ISBN 83-89725-31-2, ISBN 978-83-89725-31-8. Cytat: „grzanka: Położyć plaster sera na grzance. Chrupać grzankę. Opiekacz do grzanek.”.
- ↑ Dz.U. z 2005 r. nr 26, poz. 217 Załącznik nr 2. Podstawa programowa kształcenia w zawodzie dietetyk. Cytat: „Sala ćwiczeń powinna być wyposażona w: (…) 16) opiekacz do grzanek (…)”
- ↑ „12.2. Zasady serwowania przekąsek rybnych i ze skorupiaków”. W: Ryszard Jargoń: Obsługa konsumenta. Część 1. Wyd. ósme. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2008, s. 199. ISBN 978-83-02-07844-6 (część 1), ISBN 978-83-02-07880-4 (całość).
- ↑ a b c d e f g Zofia Bagieńska: „Zupy i dodatki do zup”, podrozdział „Dodatki do zup”, przepis „Grzanki z bułki”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 109.
- ↑ a b „Zupy i dodatki do zup”, podrozdział „Dodatki do zup”, przepis „Grzanki zwyczajne”. W: Maria Disslowa: Jak gotować: praktyczny poradnik kucharski z 1930 roku. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1988, s. 86. ISBN 83-202-0554-9.
- ↑ a b c „Rozdział II. Dodatki do Zup”, przepis „Grzanki”. W: A. J. Kamionka: Kuchnia polsko-amerykańska. Stevens Point, Wisconsin: Bracia Worzałłowie (Worzałła Publishing co.), (cop. 1917), s. 88.
- ↑ a b c Zofia Maciesowicz: „Potrawy z mleka i serów”, podrozdział „Zupy”, przepis „Zupa mleczna z grzankami”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 235.
- ↑ Zofia Bagieńska: „Zupy i dodatki do zup”, podrozdział „Zupy – kremy”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 101–103.
- ↑ Zofia Bagieńska: „Zupy i dodatki do zup”, wstęp do podrozdziału „Zupy owocowe”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 103-104.
- ↑ a b c „Rozdział II. Dodatki do Zup”, przepis „Krutony”. W: A. J. Kamionka: Kuchnia polsko-amerykańska. Stevens Point, Wisconsin: Bracia Worzałłowie (Worzałła Publishing co.), (cop. 1917), s. 89. Uwaga: porównaj z przepisem „Grzanki” na stronie 88.
- ↑ Matt Blitz. History of the Caesar Salad. „Food & Wine Magazine [on-line]”, 2 marca 2016 (updated). Meredith Corporation Allrecipes Food Group / Meredith Corporation. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).
- ↑ Krutony. [w:] Słownik kulinarny Winiary [on-line]. Nestlé Polska S.A.. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2016-02-16)].