Huta żelaza w Völklingen
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
II, IV |
Numer ref. | |
Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
1994 |
Położenie na mapie Saary | |
Położenie na mapie Niemiec | |
49°14′56,9″N 6°50′40,9″E/49,249139 6,844694 | |
Huta żelaza w Völklingen (niem. Völklinger Hütte) – huta żelaza w Völklingen w Zagłębiu Saary w zachodnich Niemczech, unikatowe świadectwo historii techniki z przełomu XIX i XX w. Najnowocześniejszy zakład hutniczy swego czasu był przez ponad 100 lat największym kompleksem przemysłowym przeróbki stali w Niemczech.
Dzisiejsza huta tworzy ogromny park tematyczny – na terenie ok. 6 ha znajdują się oryginalne instalacje i urządzenia niezbędne do wyrobu surówki hutniczej, od przerobu surowców i wielkopiecowej produkcji stali, po wyposażenie potrzebne do oczyszczania gazów wielkopiecowych. Sama huta jest często opisywana jako „ikona kultury przemysłowej” albo „katedra ery przemysłowej”.
W 1994 r. huta została wpisana na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Huta w Völklingen jest dziś najważniejszym ośrodkiem kultury przemysłowej w Europie i punktem startowym Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ang. European Route of Industrial Heritage (ERIH)).
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1873 r. koloński inżynier hutnictwa Julius Bach założył w Völklingen zakład przerabiający luksemburską rudę żelaza i produkujący dźwigary żelazne oraz podkłady kolejowe. Wysokie cła na stal zmusiły Bacha do zamknięcia firmy. Zakład zakończył produkcję w 1879 r., po czym dwa lata później został kupiony przez Karla Röchlinga.
Dynamicznemu rozwojowi firmy Röchlinga sprzyjała nowoczesna infrastruktura kolejowa (nowa linia Saarbrücken – Trewir). Ponadto Röchling nabył patent do stosowania nowej rewolucyjnej technologii produkcji stali z rud o dużej zawartości fosforu (tzw. metody Sidneya Thomasa). Pozwoliło to przerabiać rudy o niskiej zawartości żelaza (30%) z Lotaryngii – regionu bezpośrednio sąsiadującego z Saarą.
Pierwszy wielki piec powstał w latach 1882–1883, a kolejne cztery w 1885 i 1893. Aby otrzymać wysokie temperatury niezbędne do produkcji stali, potrzebny był nie tylko węgiel, ale przede wszystkim koks. Dlatego też w 1896 wybudowano koksownię.
Röchling’schen Eisen- und Stahlwerke w Völklingen była pierwszą hutą na świecie używającą gazów wielkopiecowych na skalę przemysłową. Z końcem XIX w. stała się najbardziej wydajnym zakładem w Europie i największym producentem dźwigarów stalowych w Niemczech.
Szósty wielki piec zbudowano w 1903, a w 1911 dodano nowy taśmowy system zaopatrzenia pieca w koks i rudę żelaza (wyciąg załadowczy). Był to największy taki system w owym czasie. Völklingen był pierwszym zakładem na świecie (1911), w którym zastosowano technologię oczyszczania gazów wielkopiecowych na sucho na skalę przemysłową. Ostatnią dużą inwestycją Völklingen była budowa działu spiekania (1928–1930). Dzięki temu można było powtórnie wykorzystywać odpady, m.in. drobnoziarnisty pył z gazu wielkopiecowego. Ten pionierski zakład był modelem dla wielu podobnych inwestycji na całym świecie.
W czasie II wojny światowej w kopalniach, hutach i zakładach metalurgicznych Zagłębia Saary pracowali robotnicy przymusowi i więźniowie. Lżejsze prace wykonywały nawet kobiety, którym do tej pory nie wolno było pracować w tego typu zakładach. W hucie Völklingen, w niezwykle ciężkich warunkach, pracowało przymusowo około 6 tys. mężczyzn i kobiet z ZSRR, Polski, Jugosławii, Francji, Belgii i Luksemburga. Robotnicy byli więzieni w ciężkich warunkach w obozie w Etzehofen[1]. W 1949 roku właściciel zakładu Hermann Röchling został skazany na 10 lat więzienia za zbrodnie wojenne dokonane na terenie zakładu, jednak z więzienia został wypuszczony w 1951 r.[2]
W 1952 huta osiągnęła poziom produkcji sprzed wojny, głównie dzięki zwiększonemu popytowi na stal. W 1956 po przyłączeniu Saary z powrotem do Niemiec, huta została zwrócona właścicielom, rodzinie Röchling. W 1965 zakłady zatrudniały 17 tys. pracowników.
Światowy kryzys stalowy (1975) dotknął również hutę w Völklingen. Przedsiębiorstwo rodziny Röchling połączyło się z zakładem luksemburskiego koncernu stalowego Arbed w Burbach, dając początek spółce Stahlwerke Röchling-Burbach GmbH. W 1982 do spółki przyłączono zakłady metalurgiczne w Neunkirchen. Tak powstała Saarstahl GmbH, a rodzina Röchling wycofała się z prowadzenia spółki.
W 1986 r. wygaszono wielkie piece huty w Völklingen. Prężna inicjatywa obywatelska nie dopuściła do wyburzenia zakładów. Huta została ogłoszona pomnikiem przemysłowym. Jeszcze w 1984 wiele z działów huty (np. dział wielkopiecowy) zostało wpisanych na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Huta dzisiaj[edytuj | edytuj kod]
Obecnie na terenie huty organizowane są rozmaite imprezy kulturalne, od kameralnych wystaw sztuki po wielkie koncerty rockowe.
Od 2004 r. można zwiedzać Ferrodrom, pierwsze centrum nauki w regionie Saar-Lor-Lux, a zarazem multimedialny park tematyczny o produkcji żelaza i stali.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Wielkie piece
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Fabian Lemmes: Zwangsarbeit bei Röchling. Das Arbeitserziehungslager Etzenhofen, in: Saarbrücker Hefte. Die saarländische Zeitschrift für Kultur und Gesellschaft 85 (2001), S. 24–31; Interview mit Hans-Walter Herrmann (Saarbrücker Zeitung, 27. Januar 2010): Er hat sich in den Dienst der Nazis gestellt [1].
- ↑ Obóz pracy przy hucie Röchlingów [2].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Huta żelaza w Völklingen: strona oficjalna. [dostęp 2009-02-08]. (niem. • ang. • fr.).
- Inicjatywa Huta w Völklingen: strona oficjalna. [dostęp 2010-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 kwietnia 2010)]. (niem.).