Kościół Imienia Jezus we Wrocławiu
51°06′50″N 17°02′06″E/51,113889 17,035000 9 z dnia 26.11.1947 oraz 85 z 6.02.1962[1]
| |||||||||
| kościół uniwersytecki | |||||||||
 Widok na kościół od wschodu, z ul. Szewskiej. | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Plac Uniwersytecki 1 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||
| 51°06′50″N 17°02′06″E/51,113889 17,035000
| |||||||||
Kościół Imienia Jezus we Wrocławiu, obecnie kościół uniwersytecki przy pl. Uniwersyteckim 1 – barokowy kościół, wzniesiony przez jezuitów w latach 1689–1698.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Świątynia ta ma jeden z najbogatszych we Wrocławiu wystrojów barokowych wnętrza. Jest to typowa dla architektury jezuickiej świątynia jednonawowa z dwoma rzędami (2 × 6) kaplic bocznych, nad którymi znajdują się empory otwarte ku nawie. Długość kościoła wynosi 53,2 metry, szerokość 26,2 m, a wysokość 23,6 m. Dość nietypowy jest fakt, że świątynia posiada dwie sygnaturki – malutką z 1700 na wschodnim szczycie kościoła i większą z 1727.
Kościół wzniesiony został w miejscu południowego skrzydła dawnego zamku cesarskiego. Z wyburzonego zamku zachowano jednopiętrowy budynek renesansowy, który wykorzystano jako zakrystię. Przetrwały renesansowe portale okienne i drzwiowe.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Projektantem kościoła był włoski architekt Teodor Moretti, a budowę powierzono Mateuszowi Bienerowi i Janowi Knollowi (po śmierci Bienera w 1692, Knoll był jedynym kierującym budową). Poświęcenia kościoła dokonano 30 lipca 1698, ale dopiero w 1700 ukończono fasadę zachodnią, a w okresie 1703–1706 Johann Michael Rottmayr namalował cykl iluzjonistycznych fresków na ścianach i sklepieniach świątyni. Na fresku nawy głównej znajduje się wśród licznych postaci świętych oraz ówczesnych cesarzy austriackich także autoportret Rottmayra. Od 1722 do 1734 trwały prace nad rzeźbiarskim wystrojem kościoła prowadzone pod kierunkiem Krzysztofa Tauscha – wykonano sztukaterie, pilastry, gzymsy, ambonę, rzeźby, a także zachowane częściowo do dziś ławki, konfesjonały, kandelabry i świeczniki. Monumentalny ołtarz główny, ukończony w 1726 zaprojektował sam Tausch, on też namalował w 1725 obraz ołtarzowy przedstawiający obrzezanie Jezusa. Autorstwa Tauscha jest także ołtarz Męki Pańskiej z 1725 w kaplicy pw. Matki Bożej Bolesnej. Rzeźby ambony (1727–1728) oraz część rzeźb świętych przy wejściu do prezbiterium (1726) są dziełem znanego śląskiego rzeźbiarza Mangoldta, reszta wspomnianych rzeźb jest dziełem innego słynnego rzeźbiarza Siegwitza, który jest też autorem dwóch bogato zdobionych konfesjonałów.
Pod koniec prac wykończeniowych kościoła wybudowano w sąsiedztwie (1728–1741) gmach kolegium jezuickiego, które od 1811 po dziś dzień pełni funkcję gmachu głównego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Świątynia była kilkakrotnie opuszczana i lekko niszczona w wyniku katastrof (1748 wybuch pobliskiej Baszty Prochowej) i działań wojennych (wojna siedmioletnia 1756–1763, gdy przekształcono go na magazyn zboża; 1945), jednak nie poniosła zbyt dużych strat i barokowy wystrój oraz wyposażenie przetrwały do dziś.
W XIX wieku, a zwłaszcza w okresie 1879–1893 przebudowano większość barokowych ołtarzy kaplic bocznych (zachowując pierwotne elementy) m.in. zaopatrując je w nowo namalowane obrazy ołtarzowe. Jedynie w kilku ołtarzach zostały obrazy z XVII lub XVIII wieku. Powstała też wtedy gipsowa kopia Piety Michała Anioła. W 1926 zbudowano w oryginalnej, XVIII-wiecznej szafie organowej nowe organy, wykonane w pracowni organmistrzowskiej Wilhelma Sauera z Frankfurtu nad Odrą, które użytkowane są jako instrument liturgiczny i koncertowy.
W kwietniu 1945 trafiły do niego najcenniejsze zabytki sztuki sakralnej z innych wrocławskich kościołów[2]. Z oblężenia Festung Breslau w 1945 wyszedł z około dziesięcioprocentowymi zniszczeniami.
Po wojnie, po dokonaniu wstępnych prac zabezpieczających, we wrześniu 1946 przekazano go na potrzeby duszpasterstwa akademickiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. [dostęp 2010-01-25].
- ↑ Wielka sensacja. Skarb z III Rzeszy w Polsce.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Elżbieta Kotkowska, Monika Raczyńska-Sędzikowska. Kościół pod wezwaniem Najświętszego Imienia Jezus we Wrocławiu. Wydawnictwo Studio Seise, 1997.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wirtualne zwiedzanie kościoła. uniwersytecki.archidiecezja.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-09)].
- Zabytkowe kościoły we Wrocławiu
- Kościoły rzymskokatolickie na Starym Mieście we Wrocławiu
- Architektura barokowa we Wrocławiu
- Dawne klasztory i kościoły jezuickie w Polsce
- Świątynie pod wezwaniem Najświętszego Imienia Jezus
- Zabytkowe klasztory katolickie w województwie dolnośląskim
- Zabytkowe budynki przy Placu Uniwersyteckim we Wrocławiu