Krogulec trzypręgowy
| Accipiter tachiro[1] | |||
| (Daudin, 1800) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
krogulec trzypręgowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Krogulec trzypręgowy[4] (Accipiter tachiro) – gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), zamieszkujący Afrykę Subsaharyjską. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten po raz pierwszy opisał Daudin w 1800 roku pod nazwą Falco tachiro[5]. Jako lokalizację holotypu autor wskazał Knysnę znajdującą się w Kraju Przylądkowym w Południowej Afryce. Wyróżniono 8 podgatunków A. tachiro[6]. Podgatunki toussenelii, macroscelides, lopezi i canescens przez część systematyków są wydzielane do osobnego gatunku o nazwie krogulec białobrody (A. toussenelii)[6][2][7]. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) do A. toussenelii zalicza też podgatunek unduliventer[8].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Ptak ten zamieszkuje w zależności od podgatunku[6][9]:
- A. tachiro unduliventer[a] (Rüppell, 1836) – krogulec abisyński[4] – Etiopia, Erytrea.
- A. tachiro sparsimfasciatus (Reichenow, 1895) – południowy Sudan, Somalia na południe przez Afrykę Wschodnią, Zanzibar i południowo-wschodnią Demokratyczną Republikę Konga, po północną Angolę, północną Zambię, północne Malawi i północny Mozambik.
- A. tachiro pembaensis Benson & H. F. I. Elliott, 1975 – Pemba (Tanzania).
- A. tachiro tachiro (Daudin, 1800) – krogulec trzypręgowy[4] – południowa Angola, południowa Zambia, południowe Malawi i południowy Mozambik na południe po RPA.
- A. tachiro macroscelides (Hartlaub, 1855) – krogulec rdzawopręgi[4] – Senegal i Gambia do zachodniego Kamerunu.
- A. tachiro lopezi (Alexander, 1903) – Bioko.
- A. tachiro toussenelii (J. Verreaux, E. Verreaux & Des Murs, 1855) – krogulec białobrody[4] – południowy Kamerun do północnej i zachodniej Demokratycznej Republiki Konga.
- A. tachiro canescens (Chapin, 1921) – wschodnia Demokratyczna Republika Konga do zachodniej Ugandy.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 35–40 cm, rozpiętość skrzydeł około 70 cm, masa ciała samców 160–230 g, samic 230–510 g[9]. Grzbiet ma barwę szarą lub brązową. Klatka piersiowa i brzuch są białe z rudymi elementami, kuper ciemny, oczy i nogi żółte, woskówka szara, dziób czarny.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Krogulce trzypręgowe żyją w lasach. Żywią się wiewiórkami, gryzoniami, nietoperzami, mniejszymi ptakami, wężami, jaszczurkami, kameleonami, żabami, krabami a także dużymi owadami[9]. Okres godowy trwa od września do kwietnia. Samica składa 2–3 białe jaja. Inkubacja trwa 30–35 dni. Młode pierzą się po 32–36 dniach[9] i uzyskują niezależność po 2–3 miesiącach.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje krogulca trzypręgowego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 2014 roku, kiedy to zaakceptowano podział tego taksonu na dwa odrębne gatunki. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[3]. Krogulec białobrody (A. (t.) toussenelii) również zaliczany jest do kategorii najmniejszej troski, a trend liczebności populacji także jest spadkowy[8].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Włącznie z croizati (Ash & Atkins, 2009)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Accipiter tachiro, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b John H. Boyd III: Accipitridae: Hawks, Kites, Eagles. [w:] Aves—A Taxonomy in Flux 2.89 Introduction [on-line]. John Boyd's Home Page. [dostęp 2014-08-24]. (ang.).
- ↑ a b Accipiter tachiro, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-03].
- ↑ F. M. Daudin: Traite élémentaire et complet d'Ornithologie. Cz. 2. Paryż: 1800, s. 90. (fr.).
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-03]. (ang.).
- ↑ J. del Hoyo, N. J. Collar: HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. ISBN 978-84-96553-94-1. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Accipiter toussenelii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-11-03] (ang.).
- ↑ a b c d A. C. Kemp, J. S. Marks: African Goshawk (Accipiter tachiro). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-08-24]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Accipiter tachiro. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2014-07-27]. (ang.).
- Alan Kemp, M. Kemp: Sasol Birds of Prey of Africa and Its Islands. Struik, 2006. ISBN 978-1-77007-369-2.
- J. Ash, J. Atkins: Birds of Ethiopia and Eritrea: An Atlas of Distribution. Wyd. 1. Londyn: Christopher Helm, 2009. ISBN 978-1408109793. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne – krogulec trzypręgowy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i nagrania głosów – krogulec białobrody. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).