Kuchnia tajska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Typowe tajskie uliczne stoisko z jedzeniem (Bangkok)

Kuchnia tajska – sztuka kulinarna Tajlandii. Na przestrzeni wieków kształtowała się pod wyraźnym wpływem kuchni chińskiej z północy i kuchni indyjskiej z zachodu. Choć generalnie pod wieloma względami bliższa tej pierwszej, wpływy kuchni indyjskiej są również wyraźne, przykładem może być częstsze niż w kuchni Chin występowanie ostrych dań typu curry. Mimo wyraźnych wpływów z zewnątrz oryginalność tajskiej kuchni wynika jednak głównie ze stosowanych przez Tajów własnych oryginalnych składników. Jednym z najbardziej charakterystycznych jest mleczko kokosowe oraz szereg aromatycznych przypraw takich jak trawa cytrynowa, świeży imbir czy liście limonki.

Wśród innych kuchni wschodniej Azji kuchnię tajską należy ocenić jako jedną z bardziej pikantnych i aromatycznych. Jej cechą jest również pewna większa "swoboda" w sposobie przygotowywania dań, nie ma tu tak sztywnych zasad jak np. w Chinach, proporcje użytych składników i co za tym idzie smak potrawy zależą w dużej mierze od indywidualnego stylu kucharza. Wśród składników dań wyraźnie większą niż w kuchni chińskiej rolę odgrywają owoce morza, w szczególności skorupiaki.

Choć w świecie zachodnim najlepiej znaną i najbardziej popularną kuchnią azjatycką pozostaje kuchnia Chin, w ostatnim okresie[kiedy?] kuchnia tajska (podobnie jak kuchnia japońska) zdobyła znaczną popularność w Europie, co zawdzięcza oryginalnym walorom smakowym dań. Prawdopodobnie najlepiej rozpoznawanym daniem tajskim na świecie jest słynna ostro - kwaśna zupa z krewetek i grzybów tom yam, niekiedy z dodatkiem mleka kokosowego.

Typowe dania i składniki kuchni tajskiej[edytuj | edytuj kod]

Homar w sosie curry po tajsku

Główne składniki kuchni tajskiej[edytuj | edytuj kod]

  • kaffir – liście papedy
  • galangal – odmiana imbiru o posmaku imbirowo-pieprzowym
  • tajskie chili – żółta, zielona, czerwona, bardzo ostra, ta sama papryka zbierana w różnych fazach rozwoju
  • bazylia tajska – różni się od bazylii tym, że ma anyżkowy smak
  • tofu – serek sojowy, powstaje w procesie fermentacji soi
Pieczona kaczka w czerwonym curry

Regionalna kuchnia i historyczne wpływy[edytuj | edytuj kod]

Kuchnię tajską można opisać jako połączenie czterech regionalnych kuchni, ze względu na cztery główne regiony w tym kraju :

  • Kuchnia Centralnej Tajlandii – region ten słynie z tego, iż jest płaski i mokry, z pól uprawnych ryżu i z Bangkoku oraz z terenu byłego Królestwa Tajskiego – Sukhothai i Ayuuthaya.
  • Isan, Kuchnia północno-wschodniej Tajlandii, graniczący z Laosem i Kambodżą. Region jest najbiedniejszym regionem Tajlandii, którego główną gałęzią gospodarki jest rolnictwo.
  • Kuchnia Północnej Tajlandii, region chłodny, pełen dolin i zarośniętych gór.
  • Kuchnia Południowej Tajlandii, kuchnia Kra Isthmus, który otoczony jest z obu stron tropikalnymi morzami i wieloma wyspami w tym regionie.

Kuchnia tajlandzka, ich tradycje kulinarne i kuchnie ich sąsiadów miały duży wpływ obustronny w przeciągu kilku wieków. Regionalne zmiany wynikają nie tylko z klimatu i położenia geograficznego ale także ze względu na sąsiednie regiony, kulturę i grupy etniczne. Kuchnia Północnej Tajlandii dzieli się swoimi potrawami ze stanem Szan w Birmie, północnym Laos i z prowincją Yunnan w Chinach. Dania z południowej Tajlandii zawierają duże ilości mleka kokosowego i świeżego ostryża długiego, co jest również popularne w kuchni malezyjskiej i indonezyjskiej. Oprócz tych czterech regionów kulinarnych, Tajlandia posiada Królewską Kuchnię, która wywodzi się z historii królestwa Ayutthaya z 1351 r. Wiele potraw, które teraz są popularne w Tajlandii wywodzi się z kuchni chińskiej. Dania te były przedstawione w Tajlandii przez ludność Hokkien, w XV wieku, jak i przez lud Teochew, który zaczął się osiedlać na większą skalę w XVIII wieku, głównie w miastach, i są oni teraz większością Chin w Tajlandii.

Chiny również miały swój wkład, gdyż zaprezentowały m.in. : Wok jako narzędzie do smażenia, techniki głębokiego smażenia i smażenia w ruchu, kilka rodzajów klusek, taochiao (fermentowana pasta z fasoli), sos sojowy i tofu. Kuchnia Indonezyjska i Perska zapoczątkowana została przez pierwszych handlarzy, a w późniejszych czasach przez osadników tego regionu, z użyciem suszonych przypraw takich jak żółte curry i massaman curry.

Wpływ Zachodu zaczął się w 1511 roku, kiedy przybyła pierwsza misja dyplomatyczna z Portugalii do brzegu Ayutthaya. To wtedy stworzyli oni takie dania jak FOI THONG, czyli połączenie Portugalskiego FIOS DE OVOS i SANGKHAYA, gdzie mleko kokosowe zamieniło niedostępne wtedy krowie mleko. Już w XVII wieku danie to zostało przeniesione do Tajlandii przez Marię Guyomar de Pnha. Największym zauważalnym wpływem Zachodu było sprowadzenie pieprzu chilii z Ameryki w XVI/XVII wieku. Aktualnie jest to jeden z najważniejszych składników Tajskiej Kuchnia, podobnie jak ryż.

W trakcie wymiany Kolumbijskiej, Portugalia i Hiszpania wprowadziły do Tajlandii pomidory, kukurydze, papaje, bakłażany, ananas, dynie, orzechy nerkowca czy orzeszki ziemne.

Gwiazdki Michelin[edytuj | edytuj kod]

Dotychczas trzy restauracje, które specjalizują się w kuchni tajskiej otrzymały gwiazdki Michelin (właścicielami restauracji nie są tajscy kucharze):

  • 2002-2011 Restauracja "Nahm" w Londynie (1)
  • 2009 Restauracja "Kiin Kinn" w Kopenhadze (2)
  • 2015 Restauracja "Pok Pok" w Nowym Jorku (3)
Kiełbasy tajskie, kuchnia północna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Wyprawa do Tajlandii w 5 smakach [dostęp 2018-07-21] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]