Kurczak tikka masala
Kurczak tikka masala (ang. chicken tikka masala, hindi चिकन टिक्का मसाला, pendż. ਚਿਕਨ ਟਿੱਕਾ ਮਸਾਲਾ, beng. চিকেন টিক্কা মাসালা) – danie oparte na tradycji kuchni indyjskiej i pakistańskiej.
Jest to rodzaj grillowanych lub smażonych filetów z kurczaka uprzednio marynowanych (kurczak tikka), podawanych w specjalnym śmietanowym sosie masala z pomidorów i aromatycznych przypraw, serwowanych na gorąco.
Geneza potrawy[edytuj | edytuj kod]
Początki kurczaka tikka masala są sporne. Najczęściej podaje się, że potrawa powstała w Glasgow pod koniec lat 60. XX wieku, kiedy jeden z klientów restauracji poprosił o sos do tradycyjnego kurczaka tikka, ponieważ ten wydał mu się zbyt suchy[1]. Rzekomo kucharz miał zaimprowizować sos z zupy pomidorowej, jogurtu i przypraw[2]. Wiele restauracji w Wielkiej Brytanii twierdzi przy tym, że to u nich wynaleziono kurczaka tikka masala. Można przypuszczać jedynie, że potrawa z pewnością pojawiła się między rokiem 1950 a 1970.
Jedno ze źródeł datuje oryginalną recepturę na 1947 r., a miała ona powstać w Delhi[3][4]. Według innej teorii pochodzi ona z Indii Brytyjskich, gdzie była sposobem na dostosowanie lokalnej kuchni do brytyjskich gustów smakowych. Jej pierwowzorem mógł być murgh makhni, czyli maślany kurczak – tradycyjne danie pochodzące z Pendżabu w Indiach.
Popularność[edytuj | edytuj kod]
Kurczak tikka masala jest serwowany w restauracjach na całym świecie[2]. Danie to jest podobne w smaku do typowo indyjskich potraw, takich jak murgh makhani. W Pakistanie jest znane jako kurczak masala[5] lub kurczak tandoori masala.
Badania świadczą o tym, że najczęściej jest podawany w Wielkiej Brytanii, gdzie jest jednym z siedmiu najpopularniejszych kurczaków curry[2]. Jego międzykulturowa popularność skłoniła ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Robina Cooka do ogłoszenia kurczaka tikka masala brytyjską potrawą narodową[1][6]. Popularność kurczaka tikka masala można uznać za przejaw szczególnej brytyjskiej wielokulturowości:[7]
|
|
Tak serwowany kurczak jest obecny w menu również polskich restauracji nawiązujących do kuchni południowoazjatyckiej[8].
Składniki[edytuj | edytuj kod]
Nie istnieje jeden typowy przepis na kurczaka tikka masala. Podczas badań znaleziono 48 różnych receptur, których jedynym wspólnym składnikiem był kurczak[1]. Mięso jest przeważnie marynowane z mieszanką przypraw tikka i jogurtem, a następnie grillowane albo smażone na klarowanym maśle, oliwie lub oleju. Masala to sos pomidorowy zawierający zwykle śmietanę lub mleko kokosowe i różne przyprawy, najczęściej gotową mieszankę garam masala. Sos lub kawałki kurczaka (albo jedno i drugie) są często barwione pomarańczowymi lub czerwonymi barwnikami spożywczymi.
W niektórych daniach tikka masala kurczak bywa zastępowany jagnięciną, rybą lub serem panir. Podawany bywa z ryżem, na placuszkach chapati lub jako fastfood włożony do pity.
Przykładowy przepis[edytuj | edytuj kod]
Składniki na kurczaka tikka[9]
- 4 piersi kurczaka pokrojone w paski
- oliwa do smażenia
- 1/2 szklanki jogurtu
- 1 łyżeczka startego imbiru
- 2 rozgniecione ząbki czosnku
- 1/2 łyżeczki kurkumy
- 1 łyżeczka chili
- 1 łyżeczka kuminu
- 4 łyżki soku z cytryny lub limonki
Składniki na sos masala
- 2 łyżki oleju
- 1 łyżeczka startego imbiru
- 1 rozgnieciony ząbek czosnku
- 1 posiekana cebula
- 2 pokrojone pomidory
- 1 łyżeczka garam masala
- 1/2 łyżeczki kuminu
- 1/2 łyżeczki mielonych ziaren kolendry
- sól do smaku
- 1/4 szklanki kwaśnej śmietany
Przygotować marynatę: do naczynia wlać jogurt, dodać pozostałe składniki i dokładnie je wymieszać. Mięso polać gęstą marynatą i wymieszać, aby pokryła wszystkie kawałki i wstawić do lodówki na minimum 20 minut. Po tym czasie w rondlu rozgrzać oliwę, wyjąć mięso z marynaty i podsmażyć, od czasu do czasu mieszając.
Przygotować sos: w osobnym rondlu rozgrzać olej, wrzucić cebulę i podsmażyć na rumiano, pod koniec na minutę imbir i czosnek, po czym dodać pomidory i gotować około 5 minut. Przyprawić kuminem, kolendrą i solą, gotować kolejne kilka minut. Do sosu włożyć uprzednio podsmażone kawałki mięsa i gotować 3–5 minut. Wlać śmietanę, wymieszać, gotując jeszcze jedną minutę.
Konotacje kulturowe[edytuj | edytuj kod]
W 2005 r. w Wielkiej Brytanii została nakręcona gejowska komedia romantyczna pod tytułem Chicken Tikka Masala. Tłem jej fabuły jest życie hinduskich imigrantów w Wielkiej Brytanii. W Polsce film rozpowszechniany był w 2008 r. na DVD jako Przepis na miłość, ponieważ nazwa brytyjsko-hinduskiej potrawy nie jest rozpoznawalna przez polskiego widza. Na obwolucie filmu zamieszczono za to przepis na potrawę i skład mieszanki przypraw tikka.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c BBC E-Cyclopedia Chicken tikka masala. Spice and easy does it serwis bbc.co.uk, cyt. za angielską Wikipedią
- ↑ a b c J. Lloyd, J. Mitchinson The Book of General Ignorance, Faber & Faber, 2006, cytowane za angielską Wikipedią
- ↑ Tastes that travel w serwisie "The Hindu". hindu.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-23)]., cytowane za angielską Wikipedią
- ↑ The Spice of Life w serwisie "Time Magazine". time.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-16)]., cytowane za angielską Wikipedią
- ↑ Fauzias Pakistani recipies Chiken MasalaRecipe, cytowane za angielską Wikipedią
- ↑ Robin Cook's chicken tikka masala speech w serwisie "The Guardian", cytowane za angielską Wikipedią
- ↑ Cook argues for immigration into 'tikka massala Britain', artykuł w serwisie "Daily Telegraph", cytowane za niemiecką Wikipedią
- ↑ Internetowe menu restauracji: "Ganesh" w Warszawie, "Tandoor Palace" w Warszawie i "BuddahaBar" w Poznaniu, dostęp 2008-10-17
- ↑ Przepis zaczerpnięty z serwisu Logo24, dostęp 2008-10-13
- Elizabeth M. Collingham Curry. A Tale of Cooks and Conquerors, Oxford University Press, Nowy Jork 2006, ISBN 0-19-517241-8
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Chicken Tikka Masala – przepis na Wikibooks (ang.)
- Przepisy na kurczaka tikka masala w serwisach internetowych: 1, 2, 3
- Wegetariańska tikka masala w serwisie BBC. bbc.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-29)]. (ang.).