Midnight Express (film)

Midnight Express

Gatunek	kryminał biograficzny dramat
Rok produkcji	1978
Data premiery	6 października 1978
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone Wielka Brytania
Język	angielski francuski maltański
Czas trwania	121 minut
Reżyseria	Alan Parker
Scenariusz	Oliver Stone
Główne role	Brad Davis John Hurt Irene Miracle
Muzyka	Giorgio Moroder
Zdjęcia	Michael Seresin
Scenografia	Geoffrey Kirkland
Kostiumy	Milena Canonero
Montaż	Gerry Hambling
Produkcja	Alan Marshall David Puttnam
Wytwórnia	Casablanca Filmworks
Dystrybucja	Columbia Pictures

Midnight Express – oparty na faktach amerykańsko-brytyjski film kryminalny z roku 1978, powstały na podstawie książki Billy’ego Hayesa i Williama Hoffera pod tym samym tytułem. Midnight Express oznacza w slangu ucieczkę.

Fabuła

Billy Hayes jest amerykańskim studentem, który spędza wakacje w Turcji. Zostaje zatrzymany na lotnisku, ponieważ znaleziono przy nim dwa kilogramy haszyszu. Zostaje skazany na cztery lata pozbawienia wolności. Przed końcem wyroku ponownie staje przed sądem i zostaje skazany na kolejnych trzydzieści lat. Pobyt w więzieniu staje się piekłem: z jednej strony brutalni strażnicy, z drugiej zwyrodniali współwięźniowie. Tylko dzięki wsparciu Maksa, Billy nie ulega presji prześladowców. W końcu decyduje się na ucieczkę...

Książka a film

Pomiędzy fabułą filmu a faktami zawartymi w autobiografii Hayesa istnieją różnice – najważniejsze poniżej:

• Billy Hayes w Turcji był sam, a w filmie ze swoją dziewczyną
• Billy Hayes nie doświadczył żadnej przemocy seksualnej ze strony tureckich strażników oraz miał dobrowolne kontakty seksualne z współwięźniami, natomiast w filmie ostatecznie odrzuca propozycję współwięźnia, a dowódca strażników próbuje go gwałcić;
• „Tex” był tureckim policjantem, który początkowo tłumaczył rozmowy Hayesa z innymi policjantami, a potem zawiózł go na komisariat (gdy samochód stanął na czerwonym świetle, Hayes próbował uciec, ale „Tex” go zatrzymał grożąc pistoletem), podczas gdy w filmie udaje amerykańskiego dyplomatę, a później zatrzymuje Billy’ego po dłuższym pościgu;
• w 1972 r. Billy spędził siedemnaście dni w więziennym szpitalu psychiatrycznym i nigdy nie odgryzł języka współwięźniowi, a w filmie spędził 7 miesięcy przed ucieczką, a wcześniej po bójce odgryzł język współwięźniowi współpracującemu z władzami więzienia (za ten czyn został umieszczony w szpitalu);
• Billy Hayes został przeniesiony (po łapówce od rodziców) do więzienia o łagodniejszym rygorze na wyspie, z którego uciekł, później przepłynął jezioro motorówką, a potem pieszo i autobusem dotarł do granicy greckiej, którą przekroczył; w filmie po zabiciu próbującego go zgwałcić dowódcy straży przebiera się za strażnika i w ten sposób opuszcza więzienie;
• dowódca straży Hamidou został w 1973 r. zastrzelony przez niedawno zwolnionego więźnia, który dostrzegł go podczas picia herbaty w kawiarni na zewnątrz więzienia i strzelił osiem razy; w filmie został zabity przypadkowo przez Hayesa (uderza tyłem głowy w wieszak), gdy próbował go zgwałcić.

Obsada

• Brad Davis – Billy Hayes
• Irene Miracle – Susan
• Bo Hopkins – Tex
• Paolo Bonacelli – Rifki
• Paul L. Smith – Hamidou
• Randy Quaid – Jimmy Booth
• Norbert Weisser – Erich
• John Hurt – Max
• Mike Kellin – Pan Hayes
• Franco Diogene – Yesil
• Michael Ensign – Stanley Daniels

Nagrody i nominacje

Oscary za rok 1978

• Najlepszy scenariusz adaptowany - Oliver Stone
• Najlepsza muzyka - Giorgio Moroder
• Najlepszy film - Alan Marshall, David Puttnam (nominacja)
• Najlepsza reżyseria - Alan Parker (nominacja)
• Najlepszy montaż - Gerry Hambling (nominacja)
• Najlepszy aktor drugoplanowy – John Hurt (nominacja)

Złote Globy 1978

• Najlepszy dramat
• Najlepszy scenariusz - Oliver Stone
• Najlepsza muzyka - Giorgio Moroder
• Najlepszy aktor drugoplanowy – John Hurt
• Odkrycie roku – aktor Brad Davis
• Odkrycie roku - aktorka Irene Miracle
• Najlepsza reżyseria - Alan Parker (nominacja)
• Najlepszy aktor dramatyczny – Brad Davis (nominacja)

Linki zewnętrzne

• Midnight Express w bazie IMDb (ang.)
• Midnight Express w bazie Filmweb
• Recenzja z "Filmu" nr 29/78